Co zdaniem deweloperów może zahamować rozwój rynku biurowego w Polsce? Jakie czynniki mogą wpłynąć na obniżenie popytu na biura i spadek stawek czynszowych na poszczególnych rynkach w kraju? Jakie zagrożenia widzą inwestorzy? Wyniki sondy prezentuje Dompress.pl.

Jacek Wachowicz, dyrektor ds. sprzedaży i najmu w GTC

Pojawiające się coraz częściej przebąkiwania z ośrodków rządowych o rzekomej eksploatacji siły roboczej w Polsce, dzięki jej niskim kosztom oraz chęć przeorientowania rozwoju gospodarki z naciskiem na sferę produkcyjną mogą któregoś dnia doprowadzić także do chęci wprowadzenia regulacji, które uderzą w sferę usług procesów biznesowych. Obym się mylił, ale flirty rządu z podatkiem handlowym, zakazem handlu w niedziele, podwyższeniem opodatkowania mogą sugerować, że obecny rząd jest niezmiernie konsekwentny w próbach realizacji swoich zapowiedzi, często bez zastanowienia, czy zwracania uwagi na niepożądane skutki uboczne takich posunięć.

Jarosław Zagórski, dyrektor handlowy i rozwoju Ghelamco Poland

Przyglądamy się rynkowi nieruchomości, zarówno pod względem aktywności konkurencji, jak i sytuacji makroekonomicznej w naszym kraju i w Europie. W naszej ocenie obecnie kondycja tego rynku jest w Polsce dobra i stabilna, a zmieniający się stosunek popytu do podaży to sytuacja naturalna, z którą wielokrotnie mieliśmy do czynienia. Oczywiście przyglądamy się gospodarce w skali makro, bo ona w długim okresie przełoży się na zapotrzebowanie na powierzchnie biurowe. Pewnym sygnałem ostrzegawczym jest spadek PKB w trzecim kwartale tego roku. Jeśli przerodzi się to w długofalowy trend to na pewno przełoży się na kondycję rynku nieruchomości.

Nasza przewaga konkurencyjna wynika m.in. z doświadczenia i innowacyjnego podejścia do inwestycji. Wiemy, jak planować i dostosowywać ofertę, by była ona konkurencyjna na rynku i dopasowana do jego aktualnych potrzeb i trendów. Co więcej, działamy długofalowo i sami dbamy o rozwój rynku, wyznaczając kierunki jego rozwoju. Stąd na przykład nasza inicjatywa rewitalizacji warszawskiej Woli i wykreowania nowej dzielnicy biznesowej w okolicach Ronda Daszyńskiego, a teraz Nowej Towarowej. Ta sama idea przyświecała naszemu zaangażowaniu w innowacyjny projekt The Hearth Warsaw, który realizujemy wspólnie z firmą D-RAFT i MasterCard. To akcelerator dla firm, start-up’ów i scale-up’ów, które mają pomysł na siebie i które wraz z rozwojem swojej działalności automatycznie staną się nowymi potencjalnymi najemcami, którzy będą poszukiwać powierzchni biurowej i tym samym generować na nią popyt.

Małgorzata Danek, członek zarządu LC Corp

Wyraźne osłabienie popytu na powierzchnię biurową może nastąpić w momencie wyczerpania się zasobów ludzkich na rynku pracy i/lub rewolucji w podejściu do środowiska pracy, choć w tym przypadku jesteśmy optymistami i uważamy, że bez względu na postęp technologiczny człowiek zawsze będzie potrzebował oddzielnego miejsca do pracy oraz życia prywatnego. Oczywiście wszelkie czynniki gospodarczo-polityczne również pośrednio mogą wpłynąć negatywnie na rynek powierzchni biurowej i spowodować np. ograniczenie rozwoju firm funkcjonujących na rynku, czy przeniesienie przez korporacje stanowisk pracy w inną część globu.

Rynki najbardziej narażone na potencjalną zmienność, to te które opierają się o zbliżoną strukturę najemców. Wrocław, Warszawa, czy Katowice na szczęście mają dość silnie zdywersyfikowaną bazę firm wynajmujących biura, co znacząco wpływa na niższe ryzyko gwałtownego wzrostu pustostanów w momencie wycofania się jednego, czy nawet kilku graczy z lokalnego rynku najmu. Obecnie oceniamy, że sytuacja jest stabilna i pozwala z optymizmem patrzeć w przyszłość nawet w dłuższej perspektywie. Szacujemy, że duży potencjał popytowy jest w firmach, które będą chciały zmieniać swoje siedziby ze starszych budynków na te oferujące dużo wyższy standard.

Tomasz Tondera, Senior Partner Griffin Real Estate

Nasze analizy wskazują że popyt na nowoczesną powierzchnię biurową będzie się utrzymywał na stabilnym poziomie. Wynika to z kilku względów. Dynamicznie rozwijają się rynki w miastach regionalnych. Polska gospodarka, choć nieco wolniej, ale nadal się rozwija – tym samym rosną polskie firmy, które szukają przestrzeni w nowoczesnych obiektach biurowych. Bardzo dynamicznie rozwija się rynek usług wspólnych dla biznesu. Firmy tego sektora są coraz większym najemcą przestrzeni biurowych. Innymi słowy, jeżeli w trudno przewidywalnym świecie polityki nie nastąpią nieoczekiwane wydarzenia, które mogłyby wpłynąć negatywnie na gospodarkę kraju i nastroje konsumentów, to nie spodziewamy się drastycznego spadku zainteresowania nowoczesną przestrzenią biurową.

Maciej Jankiewicz, prezes zarządu Polskiego Holdingu Nieruchomości S.A.

Z uwagi na fakt, iż jednym z głównych atutów inwestycji Grupy Kapitałowej PHN jest ich lokalizacja – w ścisłych centrach lub świetnie skomunikowanych obszarach, ryzyko nagłego spadku zainteresowania potencjalnych najemców jest mało prawdopodobne. Obniżka efektywnych stawek czynszowych jest z reguły powodowana wzrostem poziomu konkurencji na rynku, brakiem dopasowania do potrzeb klientów, czy spadkiem atrakcyjności nieruchomości spowodowanym np. powstaniem nowej, uciążliwej infrastruktury miejskiej. Dodatkowo spadek zainteresowania wynajmem powierzchni biurowych może być powodowany przez różnego rodzaju trendy, takie jak coraz bardziej popularny home office lub powstawanie coraz liczniejszych stref ekonomicznych, parków technologicznych wspieranych przez państwo lub samorządy. Najbardziej narażone na tego typu uwarunkowania są rynki, gdzie panuje ogromna konkurencja.

Ewelina Kałużna, dyrektor ds. wynajmu i zarządzania wartością budynków Skanska Property Poland

Skanska prowadzi inwestycje w miastach o wysokim popycie, które charakteryzują się bardzo dynamicznym rozwojem i prześcigają się w zachętach dla inwestorów. Zagrożeniem dla ewentualnego poziomu aktywności najemców może być prognozowany przez niektórych niedobór rąk do pracy w topowych lokalizacjach poza Warszawą – np. we Wrocławiu. To miasto jednak, mimo niskiego poziomu bezrobocia, wg danych JLL po trzecim kwartale odnotowało bardzo dużą aktywność najemców na tle innych miast regionalnych. Nie bez przyczyny – Wrocław wie jak dobrze pozycjonować swoją markę. To pierwsze miasto w Polsce, które testuje Smart Citizen, stację badawczą mierzącą natężenie hałasu i szkodliwych substancji w powietrzu. To też jedyne miasto regionalne poza Warszawą, które znalazło się w rankingu FDI Eastern European Cities of the Future 2016/2017. Łódź z kolei stawia nowe inwestycje, miasto właśnie ukończyło budowę najnowocześniejszego, multimodalnego dworca, który w nieco ponad godzinę połączy miasto ze stolicą. Dzięki takim inwestycjom w regionach nie widać odpływu najemców, a dalszą presję na stawki czynszów efektywnych obserwujemy raczej w Warszawie. To tam deweloperzy w wyścigu po najemcę muszą przygotować duży pakiet „dodatków” do powierzchni biurowej w postaci np. czasowych zwolnień z czynszów. To jednak z kolei sprawia, że Warszawa zbliża się poziomem do wyższych stawek czynszowych w innych polskich miastach, a więc staje się konkurencyjna również pod względem ekonomicznym. Nie da się jednak ukryć, że wysoka aktywność deweloperów w niedalekiej perspektywie sprawi, że portfele najemców odczują sporą ulgę w wydatkach na biura.

Alexander Jurkowitsch, członek zarządu Warimpex

Rynek biurowy w Polsce rozwija się w tym roku rekordowo. Nigdy wcześniej w jednym półroczu, jak miało to miejsce w pierwszej połowie 2016 roku., nie oddano do użytku tak dużej ilości nowej powierzchni biurowej. Co ciekawe, wraz ze wzrostem podaży w tym okresie odnotowano również wzrost popytu, a poziom absorpcji utrzymał się na wysokim poziomie. Z tego względu nie przewidujemy wyraźnego spadku zainteresowania powierzchniami biurowymi w Polsce. W Krakowie i Łodzi, miastach w których Warimpex aktualnie realizuje biurowce, współczynnik pustostanów jest jednym z najniższych w kraju (odpowiednio 6 proc. i 9,7 proc. w I połowie 2016 r.). Wraz ze wzrostem konkurencyjności, rosną wymagania najemców w stosunku do standardu i położenia budynku. W Łodzi biurowce klasy A, takie jak nasza inwestycja Ogrodowa Office, którą planujemy oddać do użytku w pierwszych miesiącach 2018 r. – zlokalizowana w centrum i o bardzo wysokim standardzie, mają odsetek pustostanów na poziomie 5 proc. w stosunku do 11-12 proc. w przypadku obiektów klasy B i niżej. Sytuacja na rynku może zmienić się wraz z nasyceniem dostępnymi powierzchniami, co w efekcie doprowadzi do spadku stawek czynszowych i pozwoli najemcom negocjować lepsze warunki. Obecnie silny popyt obserwowany jest także na rynkach regionalnych, a Kraków, gdzie w planach mamy dwie inwestycje Chopin Office oraz Mogilska Office, notuje największy wzrost zajętej powierzchni poza Warszawą. Analizując bieżącą sytuację na polskim rynku biurowym, w najbliższym czasie w lokalizacjach, gdzie realizujemy inwestycje nie przewidujemy spadku zainteresowania ze strony najemców.

Mikołaj Konopka, wiceprezes zarządu Grupy Kapitałowej Euro Styl

Żeby popyt na powierzchnię biurową mógł się utrzymywać na obecnym poziomie powinniśmy zachęcać nowych inwestorów do rozpoczęcia działalności w Polsce. Oczywiście tak się dzieje, pojawiają się zupełnie nowe podmioty, natomiast znaczna część transakcji najmu to relokacje. Można więc przypuszczać, że przy rosnącej podaży – na każdym z lokalnych rynków biurowych, także w Trójmieście, efektywne stawki mogą zmaleć. Zapewne narażone są na to najbardziej te miasta, w których podaż zwiększa się najszybciej. Sądzę też, że inwestorzy coraz przychylniej zaczynają spoglądać na mniejsze ośrodki, dlatego coraz bardziej rozważamy prowadzenie działalności w mniejszych miastach akademickich w naszym regionie, takich jak Olsztyn, Bydgoszcz, czy Toruń. Miasta te charakteryzują się znakomitą dostępnością wykwalifikowanej kadry i dobrą jakością życia, jeśli tylko pojawi się w nich odpowiedniej jakości powierzchnia biurowa, staną się atrakcyjnym kierunkiem dla inwestorów. Właśnie dlatego postanowiliśmy w Olsztynie zrealizować Centaurusa – wielofunkcyjny obiekt, w którym znajdzie się m.in. 8500 mkw. (GLA) najwyższej jakości powierzchni biurowej.

Mirosław Łoziński, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Z racji liczby realizowanych nowoczesnych projektów biurowych, największa konkurencja panuje w Warszawie – zatem to właśnie w stolicy możemy spodziewać się wzmożonej rywalizacji pomiędzy deweloperami, skutkującej również obniżkami stawek czynszowych. Analitycy rynkowi przewidują, że jeśli zostanie utrzymane obecne tempo wprowadzania nowych projektów, to w perspektywie kilkunastu miesięcy dojdzie do nasycenia rynku, które automatycznie zmusi inwestorów do zmian i dużo większej elastyczności w kwestii stawek czynszowych. Niezwykle istotnym elementem w kontekście popularności danej lokalizacji biurowej jest jej skomunikowanie – dogodny dostęp do różnorodnych środków transportów. Właśnie między innymi ten czynnik decyduje o popularności warszawskiej Woli, która zyskuje swoich zwolenników wśród firm, zwłaszcza kosztem Mokotowa i Służewca. W kolejnych miesiącach możemy spodziewać się utrzymania tego trendu i dalszego odpływu najemców z tych rejonów Warszawy.

Tomasz Sujak, członek zarządu Archicom S.A.

Obecnie sytuacja jest stabilna i nie zakładamy, żeby miało się coś zmienić. Rynek nieruchomości komercyjnych jest w Polsce dojrzały i wciąż się rozwija, co pozwala z optymizmem patrzeć w przyszłość. W przypadku Wrocławia dobra sytuacja na lokalnym rynku pracy, dostęp do kultury i usług oraz wysoka jakość życia przyciąga wysoko wykwalifikowanych specjalistów, którzy chętnie podejmują pracę w dużych firmach lokalizujących swoją działalność w Centrach Biznesu.

inf. prasowa Dompress

Andrzej Rosiński, Prezes Waimea Holding S.A. – podsumowanie roku 2016, plany na 2017 rok, komentarz:

Rok 2016 był kolejnym rekordowym rokiem pod względem podaży nowoczesnej powierzchni przemysłowej i logistycznej w Polsce. Wysoki popyt oraz niski poziom pustostanów spowodował, że coraz większym zainteresowaniem cieszą się nowe lokalizacje, czego przykładem jest Szczecin, Rzeszów oraz Bydgoszcz. W tych miastach z sukcesem realizujemy nasze inwestycje. To był bardzo dobry rok dla spółki Waimea Holding S.A. Wybudowaliśmy, otworzyliśmy i wynajęliśmy pierwszy etap Waimea Logistic Park Korczowa. Rozmowy prowadzone z kolejnymi najemcami potwierdzają duże zainteresowanie tą lokalizacją. Nasza podkarpacka inwestycja, przy autostradzie A4, na trasie głównego europejskiego korytarza tranzytowego relacji wschód-zachód, to najlepszy dowód, jak dynamicznie rozwija się polska branża logistyczna i jakie ma przed sobą wyjątkowo dobre perspektywy. W roku 2016 rozpoczęliśmy budowę inwestycji w Bydgoszczy oraz w Rzeszowie. W Bydgoszczy realizujemy budowę parku logistycznego Waimea Logistic Park Bydgoszcz na 18 hektarowej działce. Będzie to centrum produkcyjno-magazynowe i logistyczne o powierzchni zabudowy ok. 90 000 m². W Rzeszowie budujemy nowoczesny obiekt Waimea Cargo Terminal Rzeszów-Jasionka o łącznej powierzchni 6 800 mkw. Powstaje on na działce o powierzchni ok. 2 ha położonej na terenie przylegającym do Międzynarodowego Portu Lotniczego Rzeszów-Jasionka. Terminal multimodalny Waimea Cargo Terminal Rzeszów-Jasionka będzie miejscem, które zapewni kompleksową i profesjonalną obsługę frachtu lotniczego w oparciu o najwyższe standardy. Ważnym etapem dla inwestycji w Rzeszowie było podpisanie listu intencyjnego z zarządem Portu Lotniczego „Rzeszów-Jasionka” Sp. z o.o. w sprawie obsługi handlingowej terminala cargo.

Naszym największym sukcesem w 2016 roku była inwestycja w Szczecinie. Odnieśliśmy naprawdę wielki sukces, na rok przed planowanym zakończeniem budowy North-West Logistic Park w Szczecinie, kompleks o powierzchni 77 tysięcy metrów kwadratowych, 7 nowoczesnych hal, wynajęliśmy w 100 procentach. Projekt ten okazał się także doskonałym produktem inwestycyjnym. Szczecińskie centrum magazynowo-produkcyjne North-West Logistic Park, 4 hale o powierzchni 64 000 mkw., zostało zakupione w październiku 2016 roku przez amerykańskiego inwestora wyspecjalizowanego w inwestowaniu w nieruchomości magazynowe – Exeter Property Group. North-West Logistic Park oferując powierzchnie magazynowe i produkcyjne wyposażone w nowoczesne rozwiązania techniczne od początku powstania cieszyło się bardzo dużym uznaniem na rynku.

Na 2017 rok mamy bardzo konkretne plany w dotychczasowych lokalizacjach, rozpoczniemy także realizacje nowych projektów. W 2017 roku będziemy kontynuować budowę inwestycji w Bydgoszczy i Rzeszowie. W połowie roku 2017 planujemy oddać do użytkowania Waimea Cargo Terminal Rzeszów-Jasionka oraz pierwszy etap Waimea Logistic Park Bydgoszcz. Mamy dalsze plany związane ze Szczecinem i województwem zachodniopomorskim, rozpoczniemy realizację kolejnych projektów w tym regionie. Na początku 2017 roku na działce o powierzchni 17 hektarów rozpoczniemy budowę Waimea Logistic Park Stargard, będzie to centrum logistyczne o łącznej planowanej powierzchni zabudowy ok. 80 000 mkw. W jego skład wejdzie 6 nowoczesnych hal klasy A przeznaczonych pod działalność związaną z magazynowaniem, produkcją oraz z obsługą logistyczną. W chwili obecnej wynajęliśmy już ponad 10 000 mkw. W lipcu 2017 roku planujemy rozpocząć budowę pierwszej hali Waimea Logistic Park Port Morski. Docelowo inwestycja w Porcie Morskim Szczecin będzie oferować 48 000 mkw. powierzchni magazynowej o najwyższym standardzie.

Ważną zaletą lokalizacji inwestycji Waimea Holding S.A., co podkreślają współpracujący z nami najemcy oraz firmy doradcze, jest dostępność pracowników w regionie. Bacznie obserwujemy rozwój rynku handlu i produkcji w naszym kraju i widzimy rosnący popyt na powierzchnie magazynowo-produkcyjne. Dobra kondycja polskiego rynku magazynowego znajduje swoje odzwierciedlenie w bardzo wysokiej aktywności najemców. Na wysoką konkurencyjność polskiego rynku dodatkowo wpływają stale poprawiająca się infrastruktura drogowa oraz korzystne położenie kraju w Europie Środkowo-Wschodniej. Nie bez znaczenia jest dynamiczny rozwój e-handlu oraz tendencja skrócenia drogi dotarcia towaru do klienta. Jesteśmy przekonani, że w 2017 roku będzie widoczny dalszy wzrost zainteresowania powierzchniami logistycznymi na polskim rynku.

Z  raportu Cushman & Wakefield zatytułowanego Where in the World wynika, że w najbliższych sześciu latach sektor outsourcingu będzie rósł w tempie 6 proc. rocznie – głównie dzięki cięciom kosztów przez firmy, a zwłaszcza banki.

Firmy z sektora usług nadal bardziej koncentrują się na relokacji działów back- i mid-office do innych państw niż na przenoszeniu do swoich krajów macierzystych centrów telefonicznych i innych centrów usług wspólnych w celu poprawy obsługi klientów. Wynika to z tego, że różnice w wysokości płac pomiędzy rozwiniętymi gospodarkami i rynkami wschodzącymi, na których powstało wiele miejsc pracy w sektorze usług outsourcingowych, raczej się nie zmniejszą w wystarczającym stopniu przez wiele lat.

Neil McLocklin, współautor raportu i współdyrektor działu doradztwa strategicznego w regionie EMEA firmy Cushman & Wakefield, powiedział: „Rynek pracy w sektorze usług outsourcingowych w Europie Środkowej dynamicznie się rozwija dzięki firmom z Europy Zachodniej od początku nowego tysiąclecia. Nawet przy założeniu wysokiego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń na poziomie 4-5% rocznie w porównaniu z zaledwie 1-2% w Europie Zachodniej upłynie od 15 do 20 lat, zanim rozbieżności płacowe zmniejszą się z obecnej proporcji wynoszącej ok. 1:3 do mniej więcej połowy”.

Ponadto lokalizacje o bardziej ugruntowanej pozycji na rynku usług outsourcingowych takie jak Polska stają w obliczu presji czynników, które mogą wpłynąć na tempo wzrostu tego sektora. Do tych czynników zalicza się m.in.:

• wzrost konkurencji ze strony nowych lokalizacji oferujących niższe koszty działalności w krajach sąsiednich takich jak Rumunia;
• szybki rozwój robotyki wykorzystywanej w automatyzacji procesów biznesowych oraz cognitive computing, czyli inteligentnego przetwarzania danych;
• wzrost kosztów związanych ze zwalczaniem coraz większych zagrożeń technologicznych wynikający z konieczności dodatkowych szkoleń dla pracowników, którzy poszerzają zakres swoich kwalifikacji poza podstawowe umiejętności językowe i matematyczne;
• niekorzystne trendy demograficzne i migracja wykwalifikowanych pracowników, zwłaszcza z mniejszych miast do Europy Zachodniej.

W skali globalnej Indie są nadal największym rynkiem usług outsourcingowych z 56-procentowych udziałem w rynku. Na drugim miejscu uplasowały się Filipiny, które miały udział w rynku na poziomie 15%. W 2015 r. outsourcing wygenerował 7% PKB tego kraju w porównaniu z zaledwie 0,08% w 2000 r.

Polska znalazła się na 7 miejscu globalnego rankingu lokalizacji dojrzałych BPO (skok o dwie pozycje, z miejsca 9 w 2015 r.).

Bolesław Kołodziejczyk, Starszy Konsultant w Dziale Doradztwa i Analiz Rynkowych w Cushman & Wakefield w Polsce, powiedział; „Polska jest największym rynkiem BPO w Europie Środkowo-Wschodniej. Firmy outsourcingowe ulokowały się w ponad 16 dużych miastach kraju, a sektor ten rozwija się w tempie 20% rocznie od 1995 r. Banki i firmy świadczące usługi profesjonalne, które wcześniej przenosiły funkcje back office do Azji, obecnie są zainteresowane relokacją bardziej złożonych usług finansowych i prawnych do Polski. Do głównych czynników zachęcających do tego zaliczamy wspólną strefę czasową z wieloma stolicami europejskimi, członkostwo w UE i praktyki biznesowe podobne do obowiązujących w Europie Zachodniej. Ponadto w Polsce obowiązują wszystkie przepisy unijne dotyczące praw autorskich i własności intelektualnej oraz przestrzegane są standardy amerykańskie w zakresie bezpieczeństwa danych i ochrony własności intelektualnej”.

Na korzyść Polski przemawia również dobrze rozwinięta baza zasobów nowoczesnej powierzchni biurowej,  która na koniec roku dla dziewięciu największych rynków wynosiła blisko 9 mln m kw.

Łączne zasoby powierzchni biurowej we Wrocławiu przekraczają 800 000 mkw., a deweloperzy nie zwalniają tempa.

Największymi obiektami oddanymi do użytku w tym roku były: Business Garden (36 600 mkw.), Pegaz (18 500 mkw.), Kaufland HQ (budynek na potrzeby własne; 16 000 mkw.) oraz Nobilis Business House (14 800 mkw.). Głównymi projektami w budowie są: Sagittarius Business House I&II (Echo Investment), Retro Office House (LC Corp), Green 2Day (Skanska Property Poland) oraz West Link (Echo Investment). Tylko w okresie od początku roku do końca września Wrocław wzbogacił się o 62 000 mkw. biur, a do końca roku wolumen nowej podaży przekroczy 100 000 mkw.

„Wrocław jest trzecim co do wielkości rynkiem biurowym w Polsce, po Warszawie i Krakowie. Pierwsze nowoczesne biurowce, takie jak np. Centrum Biurowe Globis, Grunwaldzki Center, Bema Plaza, West House zaczęły powstawać tu około 10 lat temu i od tamtego czasu rynek rozwija się bardzo dynamicznie”, wymienia Katarzyna Krokosińska, dyrektor biura JLL we Wrocławiu. – „Podobnie jak w całej Polsce, we Wrocławiu aktywni są zarówno deweloperzy międzynarodowi, np. Skanska czy Vastint, jak i ogólnopolscy – np. Echo, LC Corp. Również deweloperzy lokalni jak Archicom czy Vantage Development coraz mocniej zaznaczają swoją obecność w obszarze nieruchomości komercyjnych”, dodaje.

W okresie od I do III kw. włącznie we Wrocławiu podpisano umowy najmu na 78 850 mkw. (trzeci wynik w Polsce, po Warszawie i Krakowie). Jak w innych głównych miastach poza Warszawą dynamiczny rozwój rynku biurowego we Wrocławiu nie byłby możliwy bez sektora usług dla biznesu. Z danych ABSL wynika, że w mieście działa 111 centrów usług dla biznesu zatrudniających 34 200 osób.

„Rozwija się zachodnia część miasta, między centrum a lotniskiem, wzdłuż ulicy Legnickiej i Strzegomskiej. Jest tu miejsce na nowoczesne, budowane w wielu etapach, parki biznesu. We Wrocławiu powstaje także Centralny Obszar Biznesu – zlokalizowany na granicy Starego Miasta i południowej części Wrocławia, w odległości ok. 300 m. od Dworca Głównego PKP i 15 minut spacerem od Rynku”, dodaje Katarzyna Krokosińska, dyrektor biura JLL we Wrocławiu.

Pustostany i czynsze

Na koniec III kw. 2016 wskaźnik powierzchni niewynajętej wyniósł 10,2%. Należy jednak podkreślić, że znalezienie w krótkim czasie pustego biura o powierzchni 2 000-3 000 mkw. (średnia wielkość transakcji w ostatnim półtora roku to 1 600 mkw.) spełniającego wszystkie warunki stawiane przez wymagających najemców nie jest łatwe, ze względu na wciąż ograniczoną liczbę projektów będących w ofercie. Wiele firm przeprowadza konsolidacje, przenosi się ze starszych budynków do nowszych, z gorszej lokalizacji do lepszej.

Najwyższe, miesięczne czynsze transakcyjne za metr kwadratowy we Wrocławiu kształtują się na poziomie od 14 do 14,5 euro, natomiast średnie wahają się między 12 a 13 euro. Wrocław oferuje korzystne warunki dla najemców, którzy mogą oczekiwać atrakcyjnych pakietów zachęt ze strony właścicieli nieruchomości, szczególnie w przypadku podpisania umowy przednajmu.