Według międzynarodowej firmy doradczej Savills, do końca bieżącego roku wolumen transakcji inwestycyjnych na europejskim rynku nieruchomości komercyjnych może wzrosnąć do 230 mld euro, czyli szósty rok z rzędu przekroczy poziom 200 mld euro.

Jak podkreślają eksperci Savills, to bezprecedensowy wynik w historii europejskiego rynku inwestycyjnego, potwierdzający status kontynentu jako bezpiecznej przystani dla inwestorów.

Jak podaje Savills, w 2018 roku najliczniej reprezentowaną grupą inwestorów spoza Europy były podmioty ze Stanów Zjednoczonych, Singapuru i Korei Południowej. Według prognoz w 2019 roku mogą utrzymać dominującą pozycję na rynku inwestycyjnym.

„Rok 2018 był rekordowy dla rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce – całkowity wolumen transakcji inwestycyjnych przekroczył 7,2 mld euro, co świadczy o imponującym wzroście. Przewidujemy, że dobre nastroje na rynku inwestycyjnym utrzymają się również w 2019 roku. W ubiegłym roku liczba transakcji inwestycyjnych w sektorze nieruchomości magazynowych wzrosła prawie trzykrotnie w porównaniu z poprzednim rokiem, a wartość obrotów wzrosła do aż 1,84 mld euro. Nieruchomości magazynowe stają się najbardziej pożądaną klasą aktywów na całym świecie, ale rozwojowi tego sektora w Polsce sprzyja wyjątkowo dobra kondycja rynku. Strategiczna lokalizacja, silna gospodarka, prognozy długofalowego wzrostu, liczne przewagi konkurencyjne związane przede wszystkim z kosztami prowadzenia działalności oraz inwestycje infrastrukturalne stwarzają bardzo dobre fundamenty umożliwiające dynamiczny i trwały wzrost rynku logistycznego” – komentuje John Palmer, dyrektor zespołu doradztwa inwestycyjnego w sektorze nieruchomości magazynowych i przemysłowych, Savills Polska.

Całkowity zasób nowoczesnej powierzchni biurowej w Trójmieście wynosi 775 000 mkw., co daje czwartą pozycję wśród największych rynków biurowych w Polsce. W ostatnich dwóch latach współczynnik absorpcji na tym rynku przewyższał poziom nowej podaży odpowiednio o 19% i 13% w latach 2017 i 2018, z czego w samym 2018 roku wyniósł ponad 87 500 mkw. Duża aktywność najemców oraz stabilny poziom nowej podaży doprowadził do kompresji wskaźnika powierzchni niewynajętej, który na koniec 2018 roku osiągnął 6,1% i jest jednym z najniższych w Polsce – czytamy w raporcie eksperckim Cushman & Wakefield.

W ciągu ostatniego roku zasób nowej powierzchni biurowej zwiększył się o 77 200 mkw. w trzech projektach biurowych. Za podaż odpowiadają dwa budynki wchodzące w skład największego kompleksu biurowego w Trójmieście – Olivia Business Center. Są to Oliva Prime A (28 000 mkw.) oraz Olivia Star (45 700 mkw.), która jest jednocześnie najwyższym budynkiem biurowym na tym rynku.

„Trójmiejski rynek biurowy w ubiegłym roku odnotował 11%-owy wzrost zasobów, przy czym największą popularnością cieszy się niezmiennie Gdańsk Oliwa. Po uzyskaniu pozwoleń na budowę na nowe inwestycje przez m.in. Echo Investment, Cavatinę czy RWS, w najbliższych latach możemy spodziewać się powstania dodatkowego hubu biznesowego, mieszczącego się na terenach postoczniowych, tzw. “Młodego Miasta” w Gdańsku. Jednakże termin oddania niektórych inwestycji może zostać przesunięty w związku z koniecznością uzgodnienia szczegółów budowy z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Od strony popytu, przedsiębiorstwami, które dominują na trójmiejskim rynku są głównie firmy z sektora IT. Dzięki rozwijającej się infrastrukturze oraz łatwości podróżowania, zauważamy znaczący wzrost zainteresowania Trójmiastem ze strony firm skandynawskich, reprezentujących zarówno branżę IT, jak i spedycję oraz transport międzynarodowy” – mówi Adam Schroeder, Associate , Manager of Tricity Office, Dział Wynajmu Powierzchni Biurowych, Cushman & Wakefield.

W podsumowaniu raportu Cushman & Wakefield. czytamy, że całkowita aktywność najemców w 2018 roku wyniosła 84 400 mkw. i była niższa o 25% w porównaniu do ubiegłego roku, jednocześnie była zbliżona do średniej z lat 2013-2017 (+2%). Niższa aktywność najemców jest spowodowana ograniczoną liczbą nowych projektów. W najbliższych latach ta sytuacja ulegnie zmianie wraz ze stopniowym dogęszczaniem inwestycji biurowych w Gdańskiej Oliwie oraz na dawnych terenach postoczniowych w granicach Młodego Miasta w Gdańsku.

W dniu 6 marca polski oddział Urban Land Institute – organizacji wspierającej zrównoważony rozwój miast – wystartował z nową edycją cyklu PLACES + SPACES. Pierwsze tegoroczne spotkanie w Warszawie przyciągnęło blisko 90 ekspertów związanych z rynkiem nieruchomości, w tym deweloperów, architektów, urbanistów, a także ludzi sztuki. To właśnie sztuka i jej wpływ na jakość życia w mieście była jednym z tematów przewodnich wydarzenia.

Przez jednych kojarzone z publicznymi inwestycjami w imponujące muzea i galerie, dla innych – prywatne akcje o mniejszej skali, trafiające do stosunkowo zamkniętego grona odbiorców – hasło „sztuka w mieście” budzi emocje niezależnie od punktu widzenia.
A co z artystycznymi inicjatywami tych, którzy bezpośrednio wpływają na zmiany zachodzące w miejskiej przestrzeni – deweloperami i współpracującymi z nimi planistami? Jak pokazała żywa dyskusja podczas PLACES + SPACES, sztuka i biznes to nierozłączna para, która pomaga budować pozytywny wizerunek miast, tworzyć atrakcyjną przestrzeń do życia i pracy, przyciągać uwagę nowych inwestorów, a tym samym stymulować rozwój gospodarczy.

W projekcie badawczym „Quality of Living” firmy Mercer – rankingu atrakcyjności miast dla pracowników mobilnych – rozrywka, kultura i sztuka zajmują równie ważne miejsce co bezpieczeństwo, dostęp do opieki zdrowotnej, rozwinięta komunikacja publiczna czy jakość powietrza. Obecny na PLACES + SPACES Slagin Parakatil, dyrektor w Mercer, podkreślił, że oferta miasta „po godzinach” odgrywa ogromną rolę przy podejmowaniu przez pracowników biurowych decyzji o relokacji do miejsc często oddalonych o tysiące kilometrów od ich rodzinnych krajów. Znaczenie to rośnie zwłaszcza w przypadku pracowników, którzy migrują z rodzinami. Oprócz samego faktu istnienia instytucji kultury i sztuki kluczowe jest jednak, aby było to miejsca łatwo dostępne, zarówno pod względem ekonomicznym (ceny wstępu) jak i komunikacyjnym (np. centralna lokalizacja, łatwy dojazd komunikacją publiczną).

Jak wskazuje raport Mercer, w ciągu dwóch dekad ocena Warszawy w aspekcie „kulturalno-rozrywkowym” poprawiła się o blisko 9%. Dla porównania, wynik ten wynosi odpowiednio ponad +10% dla czeskiej Pragi i 19% dla Bratysławy. Poprawia się też postrzeganie innych miast Europy Środkowo-Wschodniej – oceny Lublany, Zagrzebia czy Belgradu wzrosły o około 13-18%, przy czym dokonując porównań, należy mieć na uwadze wyzwania historyczne oraz polityczno-społeczne charakterystyczne dla poszczególnych krajów tej części kontynentu. W rankingu ogólnoeuropejskim, w analizowanej kategorii nie ma niespodzianek – na czele znajdują się takie miasta jak Paryż, Berlin, Londyn, Wiedeń czy Amsterdam. Warszawa plasuje się w połowie stawki, na równi m.in. z Lizboną.

O modelowym procesie planowania miast z uwzględnieniem funkcji kulturalnych, badaniu potrzeb lokalnej społeczności oraz mierzeniu skuteczności podjętych działań, podczas PLACES + SPACES mówiła Hala El Akl, dyrektor w PLP Architecture. Posiłkując się projektami zrealizowanymi przez tę pracownię, wskazała przykłady działań o zróżnicowanej skali, wdrażanych na różnych etapach procesu inwestycyjnego. Jak podkreśliła, współpraca deweloperów ze światem kultury nie musi sprowadzać się wyłącznie do jej konsumpcji. El Akl opowiedziała też na przykładzie Londynu, jakie działania mogą być podejmowane przez władze samorządowe w celu ochrony istniejących oraz tworzenia nowych inicjatyw kulturalnych.

W tym roku Urban Land Institute zakończy prace nad przewodnikiem dla inwestorów i deweloperów zawierającym wskazówki na temat współpracy z instytucjami kultury i artystami. Publikacja będzie dostępna dla wszystkich członków ULI.

W panelu dyskusyjnym. Malwina Pawłowska, manager ds. marketingu i komunikacji w Skanska Property Poland, przedstawiła interesujące przykłady działań angażujących obecnych i przyszłych użytkowników budynków tworzonych przez tę firmę, takie jak akcja „Uśmiechaj się do Woli” z udziałem fotografki Katarzyny Marcinkiewicz, stworzenie przy stołecznym Rondzie Daszyńskiego pawilonów pełniących funkcję bezpłatnego lokalnego miejsca spotkań w otoczeniu kultury i sztuki, a także przykłady murali zrealizowanych we współpracy z Dawidem Ryskim, Tytusem Brzozowskim i Marcinem Czają.

Z kolei Gerard Schuurman opowiedział o ambitnym projekcie rewitalizacji Stoczni Cesarskiej w Gdańsku – konkurs na zagospodarowanie tego terenu wygrała ceniona pracownia Henning Larsen. Jeszcze przed rozpoczęciem prac budowlanych, ma tam miejsce współpraca z Morską Fundacją Historyczną czy przestrzenią sztuki WL4. Wśród wielu rozważanych funkcji odnowionej Stoczni Cesarskiej jest też muzeum sztuki współczesnej.

Jak podkreśliła uczestniczącą w panelu dyskusyjnym Maria Prokop, doradca w Your Art Maison Gallery, prywatne inwestycje pojawiające się w przestrzeni polskich miast, w tym nowoczesne biurowce, to znakomite miejsce na eksponowanie sztuki. Głównym warunkiem jest jednak zawsze rozsądne przemyślenie funkcji jaką dzieło artysty ma pełnić w danym miejscu.

Partnerami cyklu PLACES + SPACES są firmy: Skanska, Colliers International, Dentons, Echo Investment oraz Ghelamco.

Źródło: Urban Land Institute (ULI) .

Z najnowszych danych międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield wynika, że w 2018 roku wolumen transakcji inwestycyjnych na rynkach nieruchomości wzrósł do 1,75 bln dolarów – najwyższego poziomu w historii. Oznacza to wzrost o 4% w ujęciu rocznym w porównaniu z rokiem 2017, w którym zainwestowano 1,68 bln dolarów.

Raport „Global Investment Atlas 2019” zawiera analizę ubiegłorocznych trendów na rynkach inwestycyjnych całego świata oraz prognozy na najbliższy rok.

Eksperci firmy Cushman & Wakefield przewidują, że rekordowy poziom aktywności inwestycyjnej utrzyma się również w 2019 roku i wyniesie ok. 1,75 bln dolarów. Inwestorzy poszukują możliwości lokowania kapitału na coraz to nowych rynkach i rośnie liczba sprzedających, którzy modyfikują strategie w zakresie nieruchomości w reakcji na korekty polityki pieniężnej, napięcia geopolityczne i zmiany strukturalne. Z raportu wynika, że ceny najbardziej atrakcyjnych nieruchomości mogą wzrosnąć w warunkach stabilizacji stóp kapitalizacji i stopniowego wzrostu czynszów w odróżnieniu od ostatnich lat, w których rosły one przy postępującej kompresji stóp kapitalizacji.

David Hutchings, Dyrektor ds. Strategii Inwestycyjnych w Dziale Rynków Kapitałowych EMEA w firmie Cushman & Wakefield, autor raport, wyjaśnia: „W porównaniu z oczekiwaniami sprzed zaledwie kilku miesięcy koniunktura gospodarcza uległa pogorszeniu, obniżyły się również prognozy dotyczące wzrostu inflacji w skali globalnej. Ryzyko rośnie, ale jednocześnie ponownie oddala się perspektywa wzrostu stóp procentowych, na który liczyli inwestorzy i firmy. Z tego względu aktualny cykl na rynkach nieruchomości wydłuży się na bieżący rok, dając inwestorom kolejną szansę na przygotowanie portfeli aktywów na czasy wolniejszego tempa wzrostu.

Biorąc pod uwagę stabilny poziom dochodów oraz wskaźnik wzrostu i inflacji, nieruchomości są nadal wyjątkowo atrakcyjnym produktem inwestycyjnym, o czym świadczy utrzymujące się duże zainteresowanie odpowiednimi aktywami. Jednak wskazanie odpowiednich produktów inwestycyjnych staje się coraz trudniejsze, ponieważ na strategie największych najemców, które kształtują cały rynek, istotny wpływ mają takie czynniki jak e-commerce, zmiany w sferze społecznej i biznesowej, niski wzrost oraz ograniczona przystępność ekonomiczna”.

Ameryka Północna odnotowała w 2018 roku wzrost wolumenu transakcji inwestycyjnych po spadku aktywności inwestorów w 2017 roku. Stanowiła zarówno cel inwestorów, jak i źródło kapitału lokowanego w nieruchomościach, a obniżka podatków w USA na późnym etapie cyklu pozwoliła złagodzić skutki rosnących kosztów zaciągania kredytów. W ubiegłym roku inwestorzy byli aktywni we wszystkich regionach świata, ale Ameryka Północna jako jedyny region odnotowała wzrost kapitału przeznaczanego na inwestycje w nieruchomości komercyjne w porównaniu z rokiem 2017 – o 17% r/r do 546 mld dolarów. W 2019 roku wolumen transakcji inwestycyjnych w Ameryce Północnej może wynieść 530,7 mld dolarów, co będzie oznaczało spadek o 3% r/r, ale będzie jednocześnie świadczyło o dojrzałości regionu w obecnym cyklu na rynku nieruchomości skutkującym presją wzrostową na stopy kapitalizacji po wyjątkowym roku 2018.

Alokacje kapitału na nieruchomości komercyjne w regionie EMEA (Europa, Bliski Wschód, Afryka) oraz Azji i Pacyfiku zmniejszyły się w 2018 roku odpowiednio o 2% i 1%, przy czym w krajach Azji i Pacyfiku było to spowodowane przede wszystkim mniejszą liczbą transakcji zakupu w ciągu roku. Instytucje europejskie i azjatyckie zwiększają jednak środki przeznaczane na nieruchomości i oba regiony mogą liczyć na wzrost popytu ze strony inwestorów zagranicznych, którzy śledzą trendy demograficzne – dotyczy to zwłaszcza Europy w krótkiej perspektywie oraz Azji w średniej perspektywie czasowej.

W 2018 roku wolumen transakcji inwestycyjnych w regionie EMEA wyniósł 331 mld dolarów, czyli zmniejszył się o 10,8% r/r wskutek wycofania się zarówno inwestorów międzynarodowych, jak i krajowych oraz sfinalizowania kilku dużych transakcji portfelowych. W Europie wartość obrotów na rynku nieruchomości handlowych zmniejszyła się trzeci rok z rzędu (56 mld dolarów), przy niższej aktywności inwestycyjnej w znacznej części regionu. Wolumeny transakcji w sektorze nieruchomości magazynowych i biurowych również zmalały – odpowiednio o -24,7% i -9,7%, co mogło być spowodowane niewystarczającą podażą atrakcyjnych aktywów. Według prognoz, w 2019 roku wartość kapitału lokowanego w nieruchomościach w regionie EMEA może wzrosnąć do 339,2 mld dolarów (wzrost o 2,5% w porównaniu z 2018 r.), za sprawą rosnącego zainteresowania mniejszymi miastami i nowymi sektorami nieruchomości.

Dzięki dużej aktywności inwestorów krajowych i zagranicznych, region Azji i Pacyfiku utrzymał największy łączny udział w wolumenie transakcji inwestycyjnych w 2018 roku – wyniósł on 866 mld dolarów, co stanowi nowy rekord dla tej części świata. Inwestorzy krajowi ponownie wygenerowali większość wolumenu obrotów przy jednoczesnym rosnącym zaangażowaniu kapitału ze wszystkich źródeł. Największym zainteresowaniem w regionie cieszyły się tereny inwestycyjne, które stanowiły 80% rynku. Nowe rekordy zostały ustanowione również w sektorze nieruchomości biurowych i magazynowych, a rynek hotelowy odnotował najlepszy wynik od czasu globalnego kryzysu finansowego. W 2019 roku wolumen transakcji inwestycyjnych w regionie Azji i Pacyfiku może wzrosnąć w porównaniu z poprzednim rokiem o 1% do 875 mld dolarów.

Wskutek zawirowań politycznych w Brazylii, Meksyku, Kostaryce i Kolumbii oraz wycofywania się inwestorów w związku z osłabieniem się walut względem dolara, Ameryka Łacińska odnotowała w 2018 roku najniższą aktywność inwestycyjną od niemal dziesięciu lat. W 2019 roku wolumen transakcji inwestycyjnych może wzrosnąć o 6% do 2,4 mld dolarów dzięki coraz lepszym nastrojom wśród inwestorów oportunistycznych. Regionem tym coraz częściej interesują się między innymi inwestorzy z krajów Azji i Pacyfiku, którzy poszukują głównie hoteli i gruntów inwestycyjnych. Chiński kapitał nadal będzie chętnie inwestował w nieruchomości logistyczne.