Z roku na rok przybywa w Polsce coraz więcej obiektów z funkcją SPA & Wellness. Wiele z nich jest już bardzo dobrze wyposażonych, posiada nowoczesną infrastrukturę SPA, ale nie jestem pewna czy to wystarcza, aby zadowolić coraz bardziej wymagających gości.

Ważne jest, aby po przekroczeniu progu SPA wyczuwalna była niezwykła atmosfera i komfort. Zarówno infrastruktura, wystrój wnętrz, jak i aromaty, odpowiednie oświetlenie, niezwykłe ceremonie oraz personel świadczący usługi na najwyższym poziomie mają być narzędziem, dzięki któremu klient będzie mógł się zrelaksować. Uważam, że w tej dziedzinie Polskie hotele SPA mają jeszcze sporo do nadrobienia chociażby w stosunku od obiektów w regonie alpejskim, które już od ponad 50 lat świadczą usługi na najwyższym poziomie. Mamy oczywiście już kilka dobrych przykładów hoteli Spa, które po wielu latach funkcjonowania postawiły na modernizację infrastruktury i zmianę filozofii działania, ale przed nami jeszcze dużo pracy do wykonania.

Polacy w ostatnich latach podróżują coraz więcej i coraz częściej szukają hoteli i resortów SPA & Wellness w najbardziej egzotycznych zakątkach świata. Z podróży tych przywożą mnóstwo wrażeń, ale również doświadczeń związanych z wysokimi standardami obsługi gości oraz tym co czeka na gości w ich wnętrzach. To dosyć szybko przekłada się na rosnące oczekiwania wobec polskich obiektów SPA. Obserwujemy ostatnio tendencję do spędzania urlopów w Polsce. Nowe, jak i istniejące obiekty, znając już wysokie oczekiwania gości, muszą dążyć do stałego podnoszenia jakości tych usług.

Wellness to bardzo szerokie pojęcie obejmujące wiele sfer naszego życia. Zaczynając od zdrowego odżywiania, kończąc na relaksie dla ciała i ducha. Dobry program wellness w hotelu powinien być zbudowany w oparciu właśnie o te elementy. Jednak moim zdaniem najważniejsze są emocje i przeżycia, które gość zabierze ze sobą do domu. Poczucie tego, że zrobiło się coś dobrego dla siebie poprawiając swój wygląd czy kondycję fizyczną są niezwykle istotne. Idea resortu Gwiazda Morza zbudowana została na niespotykanym dotychczas w Polsce połączeniu oferty Beauty, Spa&Wellness oraz Active. Każdy gość znajdzie coś dla siebie, a pomagać im w tym będą nasi Wellbeing i Active Life Concierge. To pod ich opieką goście będą spędzać czas i ich zadaniem będzie odpowiednie przygotowanie optymalnego planu pobytu dla gości Gwiazdy Morza. Zbudowanie każdego programu wypoczynku wokół idei wellness wymaga pracy na różnych poziomach organizacyjnych. W Gwieździe Morza zaczęliśmy od poszukiwania pracowników do naszego Instytutu SPA rozumiejących filozofię wellness. Żyjąc aktywnie, w zgodzie z naturą i zwracając uwagę na aspekt ekologiczny łatwiej im będzie zarazić swoim entuzjazmem naszych gości.

Zarówno Instytut SPA jak strefa Sport i Wellness w hotelu Gwiazda Morza będą funkcjonowały w oparciu o silnie spersonalizowane usługi wspierane na każdym etapie pobytu przez naszych Concierge. Ich zadaniem będzie zapoznanie gości ze wszystkimi usługami oferowanymi w naszym resorcie zarówno tymi indoorowymi jak i outdoorowymi, opracowanie planu pobytu ze szczególnym nastawieniem na aktywności i relaks „skrojony na miarę” oraz reagowanie na wszelkie problemy, np. przesilenie po aktywności. Często goście przyjeżdżając do obiektu hotelowego o profilu SPA nie potrafią określić swoich potrzeb, a nie znając całej oferty nawet nie wiedzą z czego i kiedy można skorzystać. Po prostu nie umiemy wypoczywać i wsparcie w tym zakresie w szczególności w odpowiedniej sekwencji aktywności i relaksu będzie korzystne dla gości Gwiazdy Morza.

Powszechnie uważa się, że sezon nad polskim morzem jest krótki, ale tak twierdzą tylko ci, którzy nie byli i nie poczuli zalet pobytu nad otwartym morzem np. we Władysławowie w październiku, listopadzie czy wczesną wiosną. Uczestnicząc w tym projekcie mam okazję sama tego doświadczyć, jakim luksusem jest spacer po pustej plaży w ciszy i skupieniu. Gwiazda Morza buduje obiekt z bogatym zapleczem różnych aktywności i wspaniałą ofertą Sport SPA & Wellness. Bez względu na porę roku, wiek, umiejętności czy zainteresowania – każdy znajdzie coś dla siebie. Mamy bardzo obszerny wachlarz możliwości. Jesienią będziemy organizowali aktywne pobyty dla seniorów, oferując im ruch na świeżym powietrzu oraz różne zajęcia dostosowane do wieku i kondycji. Jesień to również doskonały czas na wypoczynek dla mam z małymi dziećmi. Chcemy pokazać i nauczyć mamy, jak w krótkim czasie wrócić do dobrej kondycji, jak zadbać o ciało, jakie ćwiczenia czy masaże wykonywać razem z pociechami. Wiosna natomiast to dobry okres do organizacji pobytów kondycyjnych i przygotowania ciała do sezonu letniego. Chcemy postawić na edukację związaną z ochroną słoneczną podczas aktywności na świeżym powietrzu. Programy przed i po opalaniu Sun Expertise by Skeyndor będą wypełniać ofertę zabiegową przez cały rok, a wysokiej jakości produkty kosmetyczne chroniące i pielęgnujące skórę będzie można zakupić w naszym Instytucie SPA.

Wypowiedzi udzieliła Ewa Nickiel – Menadżerka SPA w hotelu Gwiazda Morza.

Z najnowszego raportu „DNA of Real Estate”, opracowanego przez międzynarodową firmę doradczą Cushman & Wakefield, wynika, że w czwartym kwartale 2018 roku pozytywne trendy utrzymały się na większości europejskich rynków nieruchomości komercyjnych.

Nigel Almond, dyrektor zespołu ds. analiz danych w firmie Cushman & Wakefield, powiedział: „Katalizatorem wzrostów w czwartym kwartale – tak jak w całym roku 2018 – były głównie nieruchomości biurowe i logistyczne. W ujęciu rocznym czynsze w budynkach biurowych w Europie wzrosły o 2,6% – jest to najszybsze tempo wzrostu w skali roku od przeszło pięciu lat. Z kolei na rynku nieruchomości logistycznych odnotowano wzrost stawek czynszowych o 2,3% rok do roku, co oznacza, że rosły one najszybciej od ponad dekady.

Jednocześnie czynsze za wynajem powierzchni handlowych w Europie obniżyły się w ujęciu kwartalnym o 0,1% w porównaniu ze spadkiem o 0,4% w trzecim kwartale, ale w skali całego ubiegłego roku nieznacznie wzrosły”.

W czwartym kwartale stopy kapitalizacji ponownie zmniejszyły się na wszystkich rynkach europejskich, przy czym najbardziej w sektorze nieruchomości logistycznych – o 20 pb. Było to spowodowane przez silny popyt ze strony inwestorów i wzrost czynszów. Kompresja stóp kapitalizacji dla nieruchomości biurowych i handlowych wyniosła odpowiednio 6 pb i 2 pb.

Budapeszt jako jedyny rynek spośród 46 miast monitorowanych przez Cushman & Wakefield odnotował w czwartym kwartale wzrost czynszów i kompresję stóp kapitalizacji we wszystkich sektorach nieruchomości. Zawdzięcza to dobrej koniunkturze gospodarczej oraz silnemu popytowi ze strony najemców i inwestorów. Czynsze za wynajem lokali przy głównych ulicach handlowych wzrosły w tym czasie o 7,1%, do czego przyczynił się duży wzrost zysków realnych i konsumpcji oraz rosnąca popularność zakupów w tego typu lokalizacjach, między innymi wśród turystów. Czynsze w sektorze logistycznym wzrosły siódmy kwartał z rzędu (+2,4%) wskutek rosnących kosztów realizacji inwestycji budowlanych i niewielkiej podaży powierzchni magazynowej.

Jakub Budych, Starszy konsultant w dziale rynków kapitałowych Cushman & Wakefield Polska, dodaje: „W 2018 roku na europejskim rynku nieruchomości obserwowano dalszą kompresję stóp kapitalizacji. Spośród trzech głównych sektorów, największy spadek stóp kapitalizacji – o blisko 47 pb do średniego poziomu 5,71% – został zarejestrowany w sektorze nieruchomości logistycznych. W regionie CEE trend ten został utrzymany jednak dynamika kompresji średniej stopy kapitalizacji była niższa. Przeciętne poziom stopy kapitalizacji dla obiektów przemysłowych w regionie kształtują się obecnie na poziomie 6,77% z perspektywą do dalszej kompresji.

Średni europejski poziom stóp kapitalizacji dla biur kontynuował trend spadkowy osiągając poziom 4,36%. Najlepsze biurowce w regionie CEE zanotowały średni poziom stóp kapitalizacji 5.26% o blisko 36 pb niższy niż rok wcześniej. W średnioterminowej perspektywie, oczekujemy dalszej kompresji średnich wartości stóp kapitalizacji dla nieruchomości biurowych w Europie, jednak o mniejszej dynamice niż dotychczas.

W przypadku najlepszych nieruchomości handlowych w Europie, średnia kompresja stóp kapitalizacji w 2018 roku wyniosła jedynie 7 pb. Region CEE charakteryzował się nieco większą dynamiką spadku, w wyniku której średnia stopa kapitalizacji dla obiektów handlowych zbliżyła się do poziomu 5,31%.

W najbliższym czasie można się jednak spodziewać niewielkiego wzrostu średniej stopy w Europie, na co w głównej mierze wpływ będzie miała prognoza podwyższenia stóp kapitalizacji w Wielkiej Brytanii, Francji, krajach Beneluxu oraz Skandynawii. W regionie CEE jednak oczekujemy stabilizacji stóp kapitalizacji dla najlepszych obiektów handlowych”.

Czynsze za wynajem powierzchni biurowych w Europie wzrosły o 0,7% w czwartym kwartale 2018 roku oraz o 2,6% w ujęciu rocznym. Nie odnotowano spadków na żadnym rynku. Stawki czynszowe w czwartym kwartale wzrosły na 15 spośród 47 monitorowanych rynków, przy czym najbardziej w Glasgow (+6,7%), Barcelonie (+3,9%) i Brukseli (+3,3%). Czynsze w sektorze biurowym rosły nieprzerwanie przez cały ubiegły rok – o ponad 0,5% kwartalnie we wszystkich czterech kwartałach.

Największy wzrost w ujęciu rocznym (+15,2%) odnotowała Barcelona wskutek niewystarczającej podaży powierzchni biurowej w budynkach o wysokim standardzie. Na drugim miejscu uplasował się Berlin (+13,8%) ze względu na dynamiczny rozwój gospodarki, silny popyt i ograniczoną podaż. Duża aktywność najemców i malejąca dostępność nowej powierzchni biurowej spowodowały wzrost czynszów w najbardziej atrakcyjnych budynkach w pięciu miastach regionalnych Wielkiej Brytanii. Z kolei we Włoszech rekordowy wolumen transakcji najmu na rynku biurowym przełożył się w ostatnich 12 miesiącach na wzrost czynszów o 7,4% w Mediolanie i o 5% w Rzymie.

W czwartym kwartale średnie stopy kapitalizacji dla nieruchomości biurowych w Europie obniżyły się o 6 pb do poziomu 4,36%. Na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy znaczną kompresję odnotowano w Niemczech (-26 pb), krajach Beneluksu (-22 pb) i Europie Środkowo-Wschodniej (-36 pb). Z opublikowanych danych wynika, że stopy kapitalizacji we Francji spadły już do minimalnego poziomu, a na rynkach semi-core i nordyckich uległy nieznacznej kompresji w ujęciu kwartalnym i rocznym. Z kolei w Wielkiej Brytanii stopy kapitalizacji wzrosły w skali zarówno kwartalnej, jak i rocznej – głównie wskutek ich wzrostu w czwartym kwartale o 25 pb do 3,75% w londyńskiej dzielnicy West End.

Czynsze za wynajem powierzchni logistycznych kontynuowały trend wzrostowy w całej Europie – wzrosły o 0,9% w czwartym kwartale 2018 roku i o 2,3% w ujęciu rocznym. Na przestrzeni ostatniego roku odnotowano wzrosty na blisko połowie spośród 46 monitorowanych rynków, natomiast w czwartym kwartale w mniejszej liczbie lokalizacji – przede wszystkim w Dublinie (+5,3%), Londynie (+3,3%), Moskwie (+2,9%) i Budapeszcie (+2.4%).

Stopy kapitalizacji dla nieruchomości logistycznych spadły na ponad połowie spośród monitorowanych rynków. W skali całego kontynentu obniżyły się o 20 pb do poziomu 5,71% – była to największa zmiana od ponad trzech lat. W ujęciu kwartalnym stopy kapitalizacji zmniejszyły się najbardziej w Niemczech (-38 pb), Belgii (-25 pb), we Włoszech (-25 pb) oraz w Holandii (-23 pb). Do ich kompresji na wielu rynkach przyczynia się silny popyt, stosunkowo niewielka podaż oraz prognozowany wzrost czynszów.

Nigel Almond dodaje: „Duży wzrost czynszów i kompresja stóp kapitalizacji dla nieruchomości logistycznych w czwartym kwartale świadczą o nadal dobrej kondycji tego sektora w ostatnich 12 miesiącach. W wielu krajach mamy do czynienia z niewystarczającą podażą obiektów logistycznych – dotyczy to zarówno rynków najmu, jak i kapitałowych. Przewidujemy, że w 2019 roku czynsze będą nadal rosły, ale tempo kompresji stóp kapitalizacji może spowolnić”.

Pomimo spadku o 0,1% w czwartym kwartale, czynsze za wynajem lokali przy głównych ulicach handlowych Europy utrzymały się na względnie stabilnym poziomie w ujęciu rocznym. Nie zmieniły się w minionym kwartale na ponad 80% monitorowanych rynków, a nieznacznie wzrosły tylko na kilku w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (o 7,1% w Budapeszcie i 4,0% w Sofii), w krajach semi-core (o 4,3% w Rzymie i 1,8% w Barcelonie), a także w Wielkiej Brytanii (o 2,0% w Leeds i o 1,8% w Manchesterze). W ciągu roku stawki czynszowe utrzymały się na niezmienionym poziomie na ponad połowie rynków. W najbliższym czasie raczej nie wzrosną znacząco z powodu coraz większych obaw związanych z ekspansją sektora e-commerce – w 2019 roku pozostaną na dotychczasowym poziomie lub spadną na ponad 60% rynków.

Obawy te wpływają na nastroje wśród inwestorów – spośród wszystkich kategorii aktywów nieruchomości handlowe odnotowały w czwartym kwartale spadek stóp kapitalizacji o 2 pb. Wskutek wzrostu czynszów stopy kapitalizacji zmniejszyły się w ciągu kwartału o 25 pb w Budapeszcie i Sofii. Duże zmiany zaobserwowano także w Warszawie (-25 pb) i Amsterdamie (-15 pb). W minionym roku stopy kapitalizacji wzrosły na prawie jednej czwartej spośród monitorowanych rynków, w tym w ostatnim kwartale w Edynburgu, Glasgow i Oslo (+25 pb) oraz w Brukseli (+10 pb).

Nigel Almond konkluduje: „Stopy kapitalizacji są obecnie najniższe od 10 lat, a ze względu na duże prawdopodobieństwo ujemnego lub minimalnego wzrostu czynszów, ich wartości mogą wzrosnąć w 2019 roku nawet na 40% rynków”.

Autor raportu: Cushman & Wakefield.

W ciągu roku sfinalizowano ponad 100 transakcji dotyczących zarówno pojedynczych nieruchomości jak i całych portfeli. Zwłaszcza w sektorze magazynowo – logistycznym transakcje portfelowe przyczyniły się do uzyskania wysokiego wyniku.

W 2018 roku najwyższy wolumen inwestycyjny przypadł na sektor biurowy. Właściciela zmieniło 45 budynków biurowych za łączną kwotę ponad 2,75 mld euro, co stanowiło 38% całorocznego wolumenu inwestycyjnego.
W odróżnieniu od poprzedniego roku, w 2018 dominowały transakcje zawierane na rynku warszawskim, na który przypadło prawie 63% wolumenu inwestycyjnego z sektora biurowego. Inwestorzy byli zainteresowani różnorodnymi typami aktywów – wiodącymi i tymi o niższej pozycji rynkowej, ale posiadającymi potencjał rozwoju, obiektami starszymi i tymi dopiero dostarczonymi na rynek, biurowcami dużymi jak i małymi o charakterze butikowym. Nowych właścicieli pozyskały m.in. Proximo II, Spark C, Cedet (zawierający również komponent handlowy), Małachowski Square, kompleks Atrium Centrum, Plaza i Tower, Warsaw Spire C, Warta Tower, Skylight i Lumen, Marynarska Point II, UBC I i II, Pałac Jabłonowskich oraz Warsaw Spire A, w którym nabyto 50% udziałów. W minionym roku inwestorzy kierowali swoją uwagę również na rynki regionalne. We Wrocławiu przedmiotem transakcji były np. Green2Day, West Link i Sagittarius Business House, w Krakowie np. High5ive, Moonoffice i 2 budynki Quattro Business Park, w Katowicach Silesia Business Park C i D, a w Łodzi np. Nowa Fabryczna. Istotnymi wydarzeniem rynkowym w 2018 r. był również zakup przez Revetas wraz z Goldman Sachs Asset Management węgierskiego TriGranitu od TPG Real Estate. Portfolio TriGranitu obejmuje już istniejące budynki biurowe oraz projekty w trakcie realizacji, zlokalizowane w Polsce i na Węgrzech.

Autor raportu: BNP Paribas Real Estate Poland.

Kondycja polskiego rynku nieruchomości komercyjnych jest najlepsza w historii, o czym świadczy rekordowy wolumen aktywności inwestycyjnej. W 2018 roku przekroczył on 7 miliardów euro. Rekordy popularności biją przede wszystkim nieruchomości biurowe (blisko 2,6 mld euro w 2018 roku) i magazynowe (blisko 1,9 mld euro w 2018 roku).

Zgodnie z prognozami międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield, rok 2018 był rekordowym pod względem wartości transakcji na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce. Wolumen transakcji przekroczył poziom 7 miliardów Euro i był najwyższy w historii polskiego rynku. Najwyższe historyczne wolumeny odnotowano w sektorze nieruchomości magazynowych (blisko 1,9 miliarda Euro) oraz biurowych (blisko 2,6 miliarda Euro). W przypadku nieruchomości handlowych, wartość transakcji zbliżyła się do rekordowego poziomu z 2006 roku osiągając poziom 2,5 miliarda Euro.

W porównaniu do roku 2017, największy wzrost aktywności inwestycyjnej o blisko 88% zaobserwowano w sektorze nieruchomości biurowych, które stanowiły 37% łącznego wolumenu w 2018 roku. Drugim najdynamiczniej rosnącym sektorem były nieruchomości magazynowe, w przypadku których wzrost wartości transakcji wyniósł 72%. Łączna powierzchnia obiektów magazynowych, które zmieniły właściciela w 2018 roku to ponad 3,2 miliona mkw., czyli 20% całkowitej podaży powierzchni przemysłowych w Polsce. Dynamika w sektorze handlowym wyniosła 33% przekładając się na 36%-owy udział tego sektora w łącznej wartości transakcji zanotowanych w 2018 roku. Zrealizowane transakcje ustaliły nowe rekordowo niskie stopy kapitalizacji: odpowiednio 4,75% w przypadku biur oraz poniżej 4,5% w sektorze handlowym dla najlepszych obiektów w Warszawie.

W 2019 roku oczekujemy niesłabnącego zainteresowania inwestorów nieruchomościami magazynowymi i biurowymi, a w drugiej połowie roku – zwiększonej aktywności inwestycyjnej w segmencie centrów handlowych.

Autor: Jakub Budych, Starszy konsultant w dziale rynków kapitałowych międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield.

„Miniony rok można zaliczyć do wyjątkowo zaskakujących okresów w historii rynku inwestycyjnego w Polsce. Wolumen przejęć nieruchomości komercyjnych przekroczył 7,2 mld euro, co stanowiło wzrost o 2,3 mld euro (47%) w porównaniu z rokiem 2017. – powiedział Krzysztof Cipiur, Associate Director w Dziale Rynków Kapitałowych Knight Frank.

Tak wysoki wynik to w głównej mierze rezultat dynamicznego wzrostu na rynku komercyjnym, pojawiających się nowych podmiotów inwestycyjnych, a także awansu polskiej gospodarki w międzynarodowych rankingach. Ponadto inwestycjom sprzyjają niskie stopy procentowe, dobre nastroje konsumenckie i wysoki popyt na powierzchnie komercyjne.

Rekordowy rok 2018 zakończył się wynikiem wolumenu inwestycyjnego na poziomie 7,2 mld euro, co jest dotychczas najwyższym wynikiem w historii polskiego rynku (poprzedni rekord był na poziomie 5,1 mld euro i odnotowany został w 2006 roku). Polska jako najbardziej atrakcyjny kraj w Europie Środkowo-Wschodniej stanowi doskonałą alternatywę dla rynków Europy Zachodniej. Posiada bogatą
ofertę nowoczesnych aktywów każdej kategorii, dzięki czemu z roku na rok zwraca uwagę coraz większej grupy nowych nabywców. W minionym roku w Polsce zadebiutowały m.in. fundusze z Filipin czy Singapuru. Ponadto, Polska awansowała w rankingu agencji FTSE Russel, gdzie jako pierwsze państwo z regionu została zaliczona do krajów rozwiniętych, co w perspektywie długoterminowej
przełoży się na wielkość wolumenu inwestycyjnego, nie tylko w sektor nieruchomości komercyjnych i postrzeganie naszej gospodarki przez podmioty międzynarodowe.
Rok 2018 obfitował w transakcje portfelowe, w szczególności na rynku magazynowym, gdzie łączny wolumen zainwestowanego kapitału w sektorze opiewał na kwotę równą 1,8 mld euro, i przekroczył niemal dwukrotnie wynik osiągnięty w roku 2017, a ponad 1,3 mld euro wartości akwizycji magazynowych stanowiły transakcje portfelowe. Tak duże zainteresowanie segmentem logistycznym to wynik stabilnego wzrostu i rozwoju tego rynku, co między innymi spowodowane jest znaczącą poprawą sieci dróg i autostrad, relatywnie niskimi kosztami prowadzenia działalności, a także
dynamicznym rozwojem sektora e-commerce. Największe transakcje portfeli magazynowych w 2018 roku dotyczyły nabycia nieruchomości Hines przez Blackstone, sprzedaży portfolio Prologis do Mapletree oraz przejęcia części portfela Panattoni przez European Logistic Investment BV.

Autor raportu: Krzysztof Cipiur, Associate Director w Dziale Rynków Kapitałowych Knight Frank.

Dobra sytuacja gospodarcza i wzrost PKB pociągają za sobą zmiany, które dla firm stwarzają nowe wyzwania. Drastycznie kurczące się zasoby siły roboczej wymuszają na firmach zmianę podejścia do polityki płacowej.

Potwierdzają to wyniki badania* – co 3 przedsiębiorca w Polsce planuje w tym roku podwyżki (dokładnie 36% badanych). W poprzednich edycjach badania nigdy ta liczba nie była, aż tak duża. Przyspieszenie dynamiki wzrostu płac może w tym roku wynieść 8-9 proc. rok do roku. Taka hojność stawia polskich przedsiębiorców w europejskiej elicie – jedynie w Szwecji więcej badanych zadeklarowało podwyżki. Na drugim biegunie są przedsiębiorcy z Włoch czy Grecji, gdzie podwyżki zadeklarowało średnio odpowiednio 7 i 8% badanych.

Od 1 stycznia obowiązuje też zwiększona płaca minimalna. Takie wynagrodzenie stanowi ok. 47 proc. przeciętnej pensji, a wg Głównego Urzędu Statystycznego otrzymuje je 1,5 mln Polaków. Tegoroczny wzrost płacy minimalnej z 2100 zł do 2250 zł brutto to 7,1 proc. Na rękę pracownik otrzyma więc 1634 zł, o ok. 100 zł więcej niż w ubiegłym roku. W wielu branżach, np. w budowlance czy transporcie znalezienie pracownika za takie kwoty jest niemożliwe. Stąd plany przedsiębiorców, żeby wynagrodzenie podnosić niezależnie od parametrów urzędowych. Płace rosły już zresztą w szybkim tempie w 2018 roku, najszybciej od 10 lat.

– Wzrost funduszy płacowych to jedno, wysokie są też przecież koszty surowców, paliwa i prądu. Z żadnej z tych płatności firma zrezygnować nie może. Nie jest też w stanie w nieograniczony sposób podnosić cen swoich produktów czy usług, bo praktycznie każda branża działa w środowisku wysokokonkurencyjnym. W takich realiach szczególnie ważne jest dla przedsiębiorców zapewnienie stałych wpływów za prace i produkty wykonane i sprzedane. Odroczony o 2-3 miesiące termin płatności nie wchodzi w grę. W naszych rozmowach z przedsiębiorcami przeprowadzanych na początku roku widać ich zwiększone zainteresowanie faktoringiem, który jest jednym z narzędzi pozwalających zapewnić szybsze wpływy i regularność przelewów od odbiorców towarów i usług – mówi Tomasz Bentkowski, Dyrektor Regionu Mazowieckiego w eFaktor S.A.

Podczas rozmów przedsiębiorców ze stroną rządową w połowie 2018 roku, ci pierwsi proponowali niższy wzrost płacy minimalnej. Nic dziwnego, pomimo obiektywnie dobrej sytuacji gospodarczej w 2018 roku zbankrutowało rekordowo dużo firm. W 2018 r. w Monitorach Sądowych i Gospodarczych ogłoszono 1078 otwartych postępowań o niewypłacalność, w 2017 roku było ich 900. Wzrost jest zatem kilkunastoprocentowy, w dodatku upadające firmy złamały barierę 1000. Część ekspertów uważa, że w tym roku liczba upadłości będzie jeszcze większa, a duży wpływ będzie miał na nią brak siły roboczej, co staje się już barierą większa niż biurokracja. To z kolei wprost wpływa na wzrost kosztów związanych z płacami.

– Zwiększanie wydatków na płace z pewnością zagrozi stabilności finansowej wielu firm w Polsce w tym roku, może być nawet niebezpieczne w skali całej gospodarki i z pewnością „położy” wiele firm. Będą to te, które w porę nie zapewnią sobie elastycznego finansowania zewnętrznego np. w postaci faktoringu, które pozwala dysponować własnymi pieniędzmi niemal od razu – np. w 24h – po wystawieniu faktury. Brak pewności co do terminu wpływu i długie odraczanie płatności dla wielu firm będzie w tym roku szczególnie zabójcze. Im więcej przedsiębiorców będzie miało tego świadomość tym więcej zapewni sobie zabezpieczenie i przetrwa trudny okres – mówi Tomasz Bentkowski z eFaktor S.A.

Największe obawy jak co roku dotyczą transportu i budowlanki. Nad tą pierwszą wisi niewyjaśniona ciągle ostatecznie sprawa przepisów dotyczących pracowników delegowanych, która może podnieść koszty działalności. Branża transportowa mocno cierpi też z powodów braków wykwalifikowanych kierowców i wysokich cen paliw, które zmniejszają uzyskiwane marże. Dla wielu firm transportowych działalność przestanie się opłacać, szczególnie kiedy zleceniodawcy chcą im płacić np. 3 miesiące po wykonaniu usługi.

Budowlanka też ma z płacami duży kłopot, dla przykładu firmy zmuszone są płacić tynkarzom aż 33 zł netto/h, a posadzkarzom ok 25 zł netto/h. Najwyższe stawki robotnicy specjaliści mogli w grudniu otrzymać w województwie mazowieckim ok 19 zł/h netto, a najmniej w województwach opolskim, świętokrzyskim i lubuskim średnio ok 15 zł netto/h.

Raport: eFaktor S.A.

*Badanie Millward Brown dla Grant Thornton.

Na koniec 2018 roku całkowite zasoby rynku przemysłowo-magazynowego w Polsce wyniosły 15,79 mln mkw. Deweloperzy dostarczyli 2,22 mln mkw. powierzchni, co oznacza wynik jedynie o 6% niższy w porównaniu do 2017 roku – czytamy w raporcie Cushman & Wakefield.

Rekordowy wynik aktywności deweloperskiej odnotowano w regionie Polski Centralnej (792 tys. mkw.), gdzie na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy ukończono duże projekty m.in. dla firm BSH, Media Expert i Smyk w ramach Panattoni Central European Logistics Hub w Łodzi (łącznie 214 tys. mkw.), Hillwood BTS Zalando 1 w Głuchowie (125 tys. mkw.) oraz Panattoni Park Stryków III (91 tys. mkw.). Wśród pozostałych rynków, najwięcej powierzchni ukończono na Górnym Śląsku (303 tys. mkw.), w regionie Wrocławia (219 tys. mkw.) oraz w okolicach Warszawy (205 tys. mkw.).

Aktywność najemców utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie. Wolumen transakcji najmu w całym 2018 roku osiągnął 3,98 mln mkw., co oznacza nieznaczny spadek popytu o 2,5% względem 2017 roku. W strukturze popytu dominowały nowe umowy i rozszerzenia powierzchni najmu z udziałem wynoszącym ok. 76% wszystkich transakcji. Tak jak w ubiegłych latach największe zapotrzebowanie na rynku kreowała branża logistyczna z 36-procentowym udziałem w całkowitym popycie, a także sieci handlowe (16%) oraz firmy z branży e-commerce (13%), produkcyjnej (9%) i motoryzacyjnej (5%). Podobnie jak w 2017 roku, najwięcej transakcji zawarto na trzech rynkach: w okolicach Warszawy (762 tys. mkw.), w regionie Górnego Śląska (752 tys. mkw.) i w Polsce Centralnej (602 tys. mkw.). Rynki te odpowiadały za 53% całkowitego popytu. Największe kontrakty zawarto w ramach umów typu BTS, w tym m.in. Leroy Merlin w miejscowości Piątek w Polsce Centralnej (124 tys. mkw., Panattoni) oraz Zalando w Olsztynku (120 tys. mkw., Hillwood). Projekty typu BTS stanowiły około 30% całkowitego popytu.

Aktywność deweloperska utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie – w budowie na koniec roku znajdowało się 1,92 mln mkw., z czego 69% zostało zabezpieczone umowami najmu. Najwięcej powierzchni powstaje na Górnym Śląsku (488 tys. mkw.), w Polsce Centralnej (295 tys. mkw.) i w okolicach Warszawy (204 tys. mkw.). Większość inwestycji deweloperskich lokalizowana jest w pobliżu głównych korytarzy transportowych poza granicami miast, jednakże obserwujemy rosnącą popularność miejskich parków magazynowych, wpisujących się w model logistyki „ostatniej mili”. Projekty tego typu mają na celu optymalizację kosztów transportu i skrócenie czasu dostaw do finalnych odbiorców na rosnących rynkach miejskich takich jak Warszawa, Wrocław, Łódź, Poznań, Gdańsk i Szczecin.

Ze względu na bardzo duży popyt i niewielki odsetek inwestycji spekulacyjnych grudniowy poziom pustostanów wyniósł 796 000 mkw., co stanowiło 5% całkowitych zasobów w kraju. Oznacza to spadek wskaźnika powierzchni niewynajętej o 0,2 pp. w porównaniu do stanu na koniec grudnia 2017 roku. Niska dostępność powierzchni magazynowej w powiązaniu z wciąż wysokim popytem i wzrostem kosztów inwestycji deweloperskich, przyczyniła się do wzrostu czynszów na większości rynków magazynowych w Polsce. Wzrost ten wyniósł ok. 10-15% w relacji do stanu sprzed roku i odzwierciedlony jest w wyższych stawkach efektywnych w związku z mniejszymi zachętami finansowymi oferowanymi przez deweloperów.

Trend wzrostowy w odniesieniu do czynszów dotyczy jednak większości rynków europejskich, co pozwala na utrzymanie konkurencyjności sektora logistycznego w Polsce. Dobra koniunktura gospodarcza, rosnące czynsze i wydłużenie przeciętnego okresu zawieranych na rynku kontraktów z 3 do 5 lat koresponduje ze wzrostem aktywności zagranicznych funduszy inwestycyjnych. W 2018 roku przeznaczyły one rekordową kwotę 1,84 mld euro na zakup aktywów logistycznych i produkcyjnych w Polsce, co w ujęciu rocznym stanowi wzrost o 73%.

Paweł Partyka, Associate w Dziale Rynków Kapitałowych, Cushman & Wakefield, komentuje: „Trend wzrostowy na rynku inwestycji w nieruchomości logistyczne utrzymuje się od 2014 roku. Całkowity wolumen transakcji inwestycyjnych w 2018 roku wyniósł ponad 1,8 mld euro. Rok 2018 był rekordowy zarówno pod względem wolumenu transakcji, jak i dynamiki wzrostu w porównaniu z poprzednimi latami – ubiegłoroczny wolumen obrotów były wyższy o 73% względem 2017 roku. Największą transakcją w 2018 roku był zakup portfela Encore za 321 mln euro przez fundusz Mapletree. Najważniejszym źródłem kapitału są inwestorzy z Niemiec, Wielkiej Brytanii, USA i Azji. Szczególnym zainteresowaniem inwestorów cieszą się transakcje portfelowe i obiekty BTS zapewniające stabilny dochód w dłuższej perspektywie”.

Motorem napędowym rynku w 2019 roku będzie spodziewany, dalszy dynamiczny rozwój sektora e-commerce. Będzie on generował zapotrzebowanie na nowoczesną powierzchnię magazynową i usługi logistyczne dostosowane do obsługi zamówień internetowych realizowanych zarówno w kraju, jak i na rynkach zagranicznych. W świetle rekordowo niskiego bezrobocia decyzje o lokalizacji magazynu coraz częściej warunkowane będą dostępnością kadr i kosztami zatrudnienia w sektorze logistycznym.