Wieżowce zmieniają panoramę Warszawy, wkrótce będziemy w czołówce najwyższych stolic w Europie – mówi Artur Sutor, Partner i dyrektor Działu Reprezentacji Najemców Biurowych w Cresa Polska.

W 2021 roku, w sąsiedztwie Dworca Centralnego, ukończony zostanie najwyższy – nie tylko w Polsce, ale i w całej Unii Europejskiej – budynek Varso Tower. Razem z iglicą będzie miał 310 m, dla porównania – do dzisiaj najwyższy w kraju – Pałac Kultury i Nauki ma 237 m. Varso Tower zaoferuje najemcom biurowym ponad 66 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni.
Drapacze chmur rosną głównie w okolicach Ronda Daszyńskiego i ulicy Towarowej, w kierunku których od kilku lat przesuwa się biznesowe centrum stolicy. Większość biurowych wież będzie oddawana do użytku w kilkumiesięcznych odstępach przez najbliższe trzy lata. Jako pierwsze zostaną oddane – Mennica Legacy Tower – jeszcze w tym roku, oraz Skyliner czy The Warsaw Hub – w przyszłym.
Powierzchnia biurowa 11 budynków wysokościowych mierzących powyżej 100 m, które są w trakcie realizacji lub na zaawansowanym etapie przygotowania, wynosi ponad 570.000 mkw. Ich łączna wysokość to prawie 1,7 km (licząc tylko wysokość do dachu). Dla przykładu wysokość istniejących już 13 wież biurowych to także około 1,7 km. Idziemy na rekord. Panorama miasta za kilka lat zmieni się diametralnie. Dodatkowo kilka spektakularnych obiektów jest jeszcze w fazie projektowania, np. Warsaw One przy Rondzie ONZ (dawny Ilmet), Nowa Emilia przy E. Plater, Łucka 7/9 czy inwestycja przy placu Grzybowskim. W Warszawie powstają także wysokościowe projekty mieszkaniowe czy hotelowe. Stolica się zmienia, a projekty realizują u nas światowej sławy biura architektoniczne.

Historycznie, Warszawa zawsze miała aspiracje, żeby być wysokim miastem – na początku XX wieku wzniesiono tutaj 51-metrowy budynek PAST-y (dla szwedzkiego Towarzystwa Akcyjnego Telefonów Cedergren) przy ul. Zielnej 39 oraz 66-metrowy dla angielskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Prudential przy dzisiejszym placu Powstańców Warszawy. Pomysły ówczesnych włodarzy i architektów zahamowała jednak II wojna światowa. W latach 50. powstał PKiN, który przez ponad 60 lat wyznaczał wysokość tego miasta. Jako jedne z pierwszych, po Pałacu, w latach 70. i 80. powstały, Intraco I, Intraco II i Marriott.
Biurowe drapacze chmur przyciągają najemców – są symbolem siły, prestiżu i ambicji. Są charakterystyczne, a ich nazwy funkcjonują na tzw. mieście o wiele lepiej, niż same adresy, np. Warsaw Spire, Rondo 1 czy WFC. Kiedyś wieże były zdominowane przez banki i firmy ubezpieczeniowe. Ale to się zmienia – coraz chętniej wysokościowce na swoje siedziby wybierają m.in. firmy z branży IT i nowych technologii. Dobry budynek i świetna lokalizacja to w końcu magnes, przyciągający do firm talenty. Tym bardziej, że wieże najczęściej stawiane są też w najlepszych lokalizacjach, blisko głównych arterii komunikacyjnych.
Pamiętajmy jednak, że za ciekawy widok z okna i biuro w nowoczesnym, niepowtarzalnym budynku trzeba odpowiednio zapłacić. W wieżach zwykle są wyższe koszty eksploatacji, a składają się na nie m.in.: reprezentacyjne hole czy droższe w obsłudze urządzenia i systemy instalacyjne.
Jednak najlepszą zmianą, która mnie osobiście cieszy, jest fakt, że warszawskie wieże otwierają się na miasto i jego mieszkańców. Przełomowym krokiem w tym kierunku niewątpliwie było stworzenie dostępnego dla warszawiaków placu Europejskiego, z zielenią i małą architekturą – w ramach kompleksu Warsaw Spire. Teraz, na wysokości ok. 230 m na najwyższym piętrze budynku Varso Tower planowany jest ogólnodostępny taras widokowy, a trzy wieże innej inwestycji – Warsaw Hub – połączy wspólne podium, przeznaczone na centrum konferencyjne, fitness oraz handel. Kompleks budowany przez Ghelamco będzie też połączony przejściem podziemnym ze stacją metra Rondo Daszyńskiego. Przy tej stacji metra powstają również Skyliner i Warsaw Unit. Bezpośrednie połączenie budynku ze stacją metra Rondo ONZ posiadać także będzie PHN Tower. Najemcy odrobinę niższych biurowców – Widok Towers (94 m) i Central Point (93 m) także będą zachwalać dostęp do metra. Central Point, zlokalizowany na rogu ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej, będzie oferował dostęp aż do dwóch linii metra.
Ciekawie zapowiada się również otoczenie kompleksu Forest przy ul. Burakowskiej 14. Deweloper planuje stworzyć tam miejski kampus, z obszerną strefą zieleni, ogólnodostępnym placem i strefą fitness na dachu. Dodatkową atrakcją kilku nowych projektów wysokościowych będzie część hotelowa ze znanymi operatorami, np. 4-gwiazdkowy hotel pod marką NYX, należącą do sieci Leonardo Hotels (w kompleksie Varso) czy Crowne Plaza i Holiday Inn Express sieci InterContinental Hotels Group (w The Warsaw HUB).
Autorem raportu jest Artur Sutor, Partner i dyrektor Działu Reprezentacji Najemców Biurowych w Cresa Polska.

Pralnia z piłkarzykami i jacuzzi na dachu zamiast piętrowych łóżek i współdzielonych toalet. Do 2021 roku w Polsce może przybyć nawet 10 tys. miejsc do spania w akademikach prywatnych, co oznacza wzrost podaży o 150% w ciągu zaledwie trzech lat, podaje firma doradcza Savills. Według analityków z Savills, prywatne domy studenckie to w dalszym ciągu nisza na rynku nieruchomości, ale coraz bardziej pożądana wobec chęci dywersyfikacji portfeli inwestycyjnych przez fundusze i rosnących oczekiwań studentów.

Według Głównego Urzędu Statystycznego w roku akademickim 2017/2018 w Polsce studiowało ok. 1,3 mln osób. Oznacza to, że prawie co druga osoba w wieku 19-24 uczyła się na wyższej uczelni. Liczba studentów spada systematycznie od roku akademickiego 2007/2008 i obecnie jest najniższa od przełomu 1999 i 2000 roku. Rośnie jednak liczba obcokrajowców studiujących w Polsce, których do 2021 roku będzie aż 100 tys.

Zgodnie z danymi Savills, w Polsce znajduje się blisko 450 akademików publicznych oferujących ponad 120 tys. łóżek oraz 35 akademików należących do niepaństwowych uczelni z niespełna 4 tys. łóżek. Domy studenckie będące własnością prywatnych inwestorów niepowiązanych z żadną konkretną uczelnią oferują ok. 6500 łóżek. Oznacza to, że tylko 15% studentów może liczyć na zakwaterowanie w akademiku.

„Liczba akademików należących do państwowych i niepublicznych uczelni maleje, zatem redukcji ulega również liczba dostępnych łóżek. Wynika to m.in. z rosnących wymagań studentów dotyczących warunków, w jakich chcieliby mieszkać. W konsekwencji zamykane są obiekty o najgorszym standardzie i zmniejszana jest maksymalna liczba studentów kwaterowanych w wieloosobowych pokojach. Alternatywą dla akademików są mieszkania na wynajem, z którymi pod względem standardu konkurować mogą najczęściej jedynie prywatne domy studenckie. Prywatne inwestycje charakteryzują się wieloma udogodnieniami i rozwiązaniami architektonicznymi czerpiącymi z kultury co-livingu” – mówi Wioleta Wojtczak, dyrektorka działu badań i analiz, Savills.

Jak wynika z badania przeprowadzonego przez Savills na grupie 250 osób studiujących w Polsce, najbardziej pożądanymi udogodnieniami w domach studenckich jest sklep i siłownia. Prawie 75% studentów preferuje zakwaterowanie w pokojach jednoosobowych, które należą do rzadkości w uczelnianych akademikach. Deweloperzy prywatnych domów studenckich stawiają nie tylko na pojedyncze pokoje z łazienką, ale również na powierzchnie wspólne, o atrakcyjnym designie, które umożliwiają wspólne spędzanie czasu. Do najciekawszych rozwiązań należy m.in. jacuzzi na dachu w projekcie LivinnX Kraków (Golub GetHouse) czy wspólna pralnia ze stołem do gry w piłkarzyki w Base Camp Łódź. Koszt zakwaterowania w wysokiej jakości prywatnym akademiku w Polsce, w pokoju jednoosobowym waha się od 1300 zł do 2000 zł miesięcznie.

Zainteresowanie studentów ofertą prywatnych akademików przekłada się na wzrost atrakcyjności tych nieruchomości dla podmiotów chcących zakupić je jako produkt inwestycyjny. W 2018 roku całkowity wolumen transakcji inwestycyjnych w sektorze prywatnych domów studenckich na świecie przekroczył 17 miliardów dolarów. Średnia pięcioletnia dla wartości transakcji w latach 2014-2018 była trzy razy wyższa, niż wynik odnotowywany pomiędzy 2009 a 2013 rokiem, co pokazuje silny trend wzrostu zainteresowania inwestorów tą klasą aktywów.

„Polska znajduje się na bardzo wczesnym etapie rozwoju segmentu prywatnych domów studenckich. Sprzyjają nam jednak globalne preferencje inwestorów, którzy chcą lokować kapitał w tym sektorze nieruchomości, dywersyfikując swoje portfele i tym samym zmniejszając ryzyko za pośrednictwem produktów odporniejszych na krótkoterminowe wahania koniunktury. Popyt na tę klasę aktywów przekracza podaż, zarówno ze strony inwestorów, którzy oczekują większej liczby projektów, które mogliby zakupić, jak i ze strony samych studentów, dla których brakuje miejsc w tego typu obiektach. W ślad za wysokim obłożeniem pierwszych prywatnych domów studenckich zrealizowanych na naszym rynku, już niedługo możemy być świadkami pierwszych dużych transakcji na rynku inwestycyjnym, których przedmiotem będą akademiki zlokalizowane w Polsce” – mówi Kamil Kowa, członek zarządu Savills w Polsce.

W Polsce stopniowo zwiększa się podaż prywatnych domów studenckich. Obecnie na różnym etapie planowania są projekty, które łącznie zaoferują 10 tys. łóżek, w tym po trzy akademiki w Warszawie i Krakowie, dwa w Gdańsku i jeden we Wrocławiu, które są w trakcie budowy. Najbardziej aktywnymi inwestorami są m.in BaseCamp i Student Depot. Również publiczne uczelnie planują podnieść standard zakwaterowania swoich studentów, m.in. Uniwersytet Warszawski planuje nowy akademik w kampusie UW na Służewcu, który ma powstać w 2021 roku. Kluczowe dla sukcesu komercyjnego prywatnych domów studenckich jest usytuowanie ich blisko uczelni. Ze względu na ograniczoną podaż gruntów w takich lokalizacjach rośnie popularność projektów rewitalizacyjnych. W Polsce przykładem takiej inwestycji jest budynek biurowy przy ul. Solec w Warszawie zakupiony przez Zeitgeist AM w celu zmiany jego funkcji na akademik.

„Pomimo, że liczba studentów w Polsce maleje, to perspektywy dla rozwoju rynku prywatnych domów studenckich są bardzo dobre. Studenci chcą mieszkać w jak najlepszych warunkach i coraz częściej ich na to stać. Wielu z nich ceni sobie również połączenie prywatności, jaką zapewnia pokój jednoosobowy z atmosferą wspólnej nauki i spędzania wolnego czasu w specjalnie do tego celu zaprojektowanych przestrzeniach. A takiego przeżycia nie dostarczy wynajęte mieszkanie” – dodaje Wioleta Wojtczak z Savills.

Autorem raportu są specjaliści z firmy doradczej Savills.

Najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego potwierdzają, że w pierwszych dwóch miesiącach 2019 roku deweloperzy oddali do użytkowania rekordowo dużą liczbę mieszkań, o prawie 17 proc. wyższą niż przed rokiem. O ponad 5 proc wzrosła także liczba rozpoczętych budów. Ale statystyki jednocześnie wprost wskazują, że aż o 12 proc. zmniejszyła się aktywność w pozyskiwaniu pozwoleń na budowę, co w dalszej przyszłości wpłynie na mniejszą podaż lokali.

Na rynku nieruchomości wciąż widać dużą aktywność, zarówno ze strony deweloperów, jak i nabywców. Według najnowszych danych GUS, w pierwszych dwóch miesiącach br. oddano do użytkowania 19 897 mieszkań przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem. To o 16,7 proc. więcej niż w tym samym okresie ubiegłego roku. Co prawda wynoszący w lutym 13,2 proc. wzrost był niższy niż styczniowy, który sięgał 20,6 proc., ale to wciąż bardzo wysoka dynamika, świadcząca o tym, że rynek nieruchomości nadal znajduje się w fazie silnej ekspansji. Potwierdzają to także informacje o nowych inwestycjach. O ile w styczniu liczba rozpoczętych budów zmniejszyła się o 3,2 proc., to dane za luty wskazują, że było to zjawisko jedynie chwilowe. W drugim miesiącu roku deweloperzy rozpoczęli bowiem budowę 10 333 mieszkań, co oznacza wzrost o 15,1 proc. w porównaniu do lutego ubiegłego roku, a łącznie po dwóch miesiącach 2019 r. mamy 20 154 rozpoczętych budów, czyli dynamika wzrostu wynosi 5,4 proc. Wbrew obawom, w ciągu kilkunastu najbliższych miesięcy raczej nie należy się spodziewać spadku podaży lokali przeznaczonych na sprzedaż.

Potwierdzają to także nieco mniej aktualne dane NBP, dotyczące końcówki ubiegłego roku. Wynika z nich, że w czwartym kwartale 2018 r. zwiększył się zarówno zapas niesprzedanych przez deweloperów mieszkań, jak i liczba gotowych lokali, wystawionych przez nich do sprzedaży. Nieznacznie wydłużył się także średni czas sprzedaży mieszkań na rynku pierwotnym. Analitycy banku centralnego wiążą te zjawiska z oporem kupujących przed akceptacją rosnących cen mieszkań i wskazują, że popyt ze strony nabywców przenosi się częściowo na rynek wtórny, na którym mimo szybkiego wzrostu, ceny są jednak niższe niż w przypadku mieszkań nowych. Według danych NBP, zwiększał się pod koniec ubiegłego roku także wskaźnik budowy mieszkań w toku, czyli różnica między liczbą rozpoczętych budów, a liczbą mieszkań oddanych do użytkowania. Tę tendencję widać także w pierwszych miesiącach obecnego roku.

Najważniejszym sygnałem spowolnienia na rynku nieruchomości jest realne zmniejszenie się liczby wydanych pozwoleń na budowę. W lutym deweloperzy uzyskali zezwolenia i zgłosili projekty na 10 035 mieszkań, co oznacza spadek aż o 22 proc. w porównaniu do lutego ubiegłego roku. W sumie po dwóch miesiącach liczba zezwoleń sięga 23 969 mieszkań i jest już o 12,1 proc. niższa niż w tym samym czasie w 2018 r. O ile tendencja spadkowa w tym zakresie utrzyma się w kolejnych miesiącach, jej konsekwencje w postaci mniejszej podaży lokali mogą być odczuwalne w nieco dłuższym horyzoncie dwóch-trzech lat.

Jednocześnie wszystko wskazuje na utrzymanie się tendencji wysokiego popytu na mieszkania. Chętnych do zakupu mieszkań nadal nie brakuje, a biorąc pod uwagę silny związek trwającego wysokiego popytu z sytuacją na rynku pracy, należy spodziewać się dalszej dużej aktywności nabywców. Stopa bezrobocia pozostaje wciąż niska, a pracodawcy borykają się z niedoborami pracowników, co powoduje także dużą presję na wzrost płac. Dynamika średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw wyniosła w styczniu i lutym 7,5-7,6 proc., utrzymując bardzo wysokie tempo (w ubiegłym roku wyższe było jedynie w kwietniu oraz w październiku i listopadzie). Dodatkowo popyt na rynku nieruchomości mieszkaniowych stymulować mogą zapowiedziane przez rząd propozycje kolejnych dużych transferów socjalnych i obniżenia podatków, a także utrzymujące się – bardzo korzystne – warunki kredytowania zakupów nieruchomości i perspektywy utrzymania stóp procentowych na obecnym poziomie. Według danych Biura Informacji Kredytowej, w lutym liczba wniosków o kredyt hipoteczny wzrosła o 7 proc., a średnia wartość wnioskowanego kredytu zwiększyła się o 9,5 proc., przy czym należy zwrócić uwagę, że wzrost ten następuje mimo rekordowo wysokiej dynamiki akcji kredytowej, która miała miejsce w ubiegłym roku.

Autorem raportu jest Jakub Nieckarz, Prezes PVI – Property Value Investments.

W ciągu ostatnich kilkunastu lat polski rynek nieruchomości rozwijał się bardzo dynamicznie. Duża liczba realizowanych inwestycji i wydanych pozwoleń na budowę, coraz więcej transakcji na rynku biurowym, a także rosnąca wartość budynków potwierdzają doskonałą kondycję sektora biurowego. Z drugiej strony – rosnąca konkurencja wymusza na właścicielach nieruchomości ciągłe udoskonalanie procesów sprzedażowych. Korzystanie z profesjonalnych usług marketingowych staje się warunkiem koniecznym dla skutecznej komercjalizacji obiektu.

Rosnące znaczenie pracy zespołowej, rozwój nowych technologii, popularyzowanie ekonomii współdzielenia (sharing economy), wejście na rynek pracy pokolenia Millennialsów wraz ze zmieniającymi się oczekiwaniami pracowników względem środowiska i stylu pracy oraz filozofia work-life balance, to główne czynniki mające istotne znaczenie w postrzeganiu budynków biurowych przez użytkowników i kształtowaniu ich nowego charakteru. Odpowiednie zaplanowanie przestrzeni biurowej jest obecnie równie istotne, co lokalizacja – jeśli nie ważniejsze.

Atrakcyjność istniejących budynków można znacznie zwiększyć dzięki wykorzystaniu potencjału przestrzeni publicznych znajdujących się wokół inwestycji. Deweloperzy nie ograniczają się już tylko do komunikowania podstawowych warunków finansowych najmu czy parametrów technicznych budynku. Standardem rynkowym stało się prezentowanie wszelkich zastosowanych udogodnień i niestandardowych rozwiązań, dzięki czemu o wiele łatwiej jest wyróżnić się na rynku i trafić z komunikatem do potencjalnych najemców. Dobrze zaplanowane przestrzenie wspólne nie tylko realnie podwyższają jakość oferty, ale także zwiększają szanse na efektywny wynajem.

Marketing nieruchomości oferuje wiele narzędzi, które pozwalają w atrakcyjny sposób zaprezentować istniejący budynek, obiekt w budowie czy teren inwestycyjny. Właściciel może skorzystać z rozwiązań, które zwrócą uwagę klientów na konkretne walory oferty, np. zdjęcia, makiety czy wizualizacje. Cyfryzacja i szybki postęp technologiczny znacznie ułatwiają dziś atrakcyjną prezentację budynku i jego otoczenia; kosztowne niegdyś zdjęcia z użyciem dronów są obecnie dostępne nie tylko dla największych graczy rynkowych. Rozwiązania z obszaru VR (Virtual Reality) i AR (Augmented Reality) również na dobre zagościły w planach marketingowych właścicieli budynków umożliwiając im prezentowanie inwestycji w bardzo atrakcyjny sposób. Można zaspokoić ciekawość użytkowników zanim budowa zostanie ukończona. To, co kiedyś było przekazywane potencjalnym klientom za pomocą opisu w broszurze, dziś można pokazać „na żywo” jeszcze przed ukończeniem inwestycji. Dzięki temu zastosowane rozwiązania stają się bardziej czytelne i zrozumiałe dla odbiorcy.

Aby projekt mógł zostać uznany za przyjazny, nie można zapomnieć o uwzględnieniu w planach komunikacji marketingowej działań skierowanych do lokalnej społeczności. W kreowaniu wizerunku i promocji danej lokalizacji świetnie sprawdzają się media społecznościowe. Kampanie w mediach społecznościowych pozwalają na budowanie świadomości projektu, przedstawienie unikalnej oferty, wzbudzenie zainteresowania oraz zachęcenie lokalnej społeczności do dyskusji. Zaangażowanie mieszkańców okolicy w inwestycję, na przykład poprzez możliwość wyboru nazwy budynku sprawi, że będą oni emocjonalnie związani z tym projektem. Im szybciej uruchomimy działania marketingowe skierowane do lokalnej społeczności, tym lepszy będzie wizerunek projektu wśród okolicznych mieszkańców i lokalnych władz.

Podstawą skutecznego marketingu nieruchomości, niezależnie od skali i funkcji projektu, jest pozycjonowanie go przede wszystkim jako miejsca dla ludzi, a nie wyłącznie powierzchni do wynajęcia. Projekt musi mieć pozytywny wpływ na strukturę tkanki miejskiej i jakość przestrzeni publicznych, wzbogacać życie mieszkańców oraz generować aktywność lokalnych społeczności. Modelowym przykładem wdrożenia strategii zorientowanej na człowieka (ang. human-centered office), dzięki której budynek to nie tylko miejsce do pracy, ale również relaksu i spędzania wolnego czasu, jest wieżowiec Warsaw Spire, zlokalizowany przy Rondzie Daszyńskiego. Deweloper, firma Ghelamco, jako centralny punkt inwestycji stworzyła Plac Europejski – wysokiej jakości otwartą przestrzeń publiczną. Na Placu Europejskim znajdują się restauracje oraz galeria sztuki na świeżym powietrzu. Miejsce to, oprócz pracowników okolicznych biur, licznie odwiedzają także turyści i mieszkańcy Warszawy.

Komunikacja dotycząca funkcji i udogodnień znajdujących się w obrębie lub w pobliżu nieruchomości (landscape design) jest kluczowa dla zwiększenia zainteresowania wśród potencjalnych najemców. Estetyczna aranżacja terenów wokół inwestycji, elementy małej architektury, czy dodatkowe funkcje w obrębie budynku – wszystkie pomysłowe i unikalne rozwiązania mają w sobie olbrzymi potencjał – zarówno komunikacyjny, jak i sprzedażowy. Ułatwiają pozycjonowanie budynku, co później przekłada się na wyższą efektywność wynajmu i niższe koszty działań marketingowych.

Marketing nieruchomości to także proces rebrandingu. Sam „lifting” graficzny i zmiana hasła reklamowego mogą się okazać niewystarczające, dlatego rebranding wiąże się bardzo często ze zmianą aranżacji przestrzeni wewnętrznych i zewnętrznych lub dodaniem funkcji w budynku. W ostatnim czasie w Warszawie odświeżenie wizerunku przechodziły budynki Prosta Tower, Trinity ONE, czy Zebra Tower.

Budynek biurowy to dla wielu firm ważne narzędzie w strategii employer brandingu. Unikalna przestrzeń do pracy ma wpływ na retencję kadry oraz często decyduje o tym, czy pożądany kandydat przyjmie ofertę zatrudnienia. Rolą marketingu nieruchomości jest skuteczne zaprezentowanie cech budynku atrakcyjnego dla pracowników.

Prawidłowa komunikacja marketingowa powinna być spójna i konsekwentna, ale także oparta o transmedialność, czyli wzajemne przenikanie i uzupełnianie się kanałów komunikacji. Każdy z nich ma inną charakterystykę, w związku z czym kluczowym kryterium wyboru kanału powinna być efektywność i szybkość dotarcia przez potencjalnego klienta do informacji o inwestycji.

W dobie silnej konkurencji na rynku nieruchomości biurowych deweloperzy i właściciele nieruchomości, aby osiągnąć przewagę konkurencyjną, decydują się na korzystanie z usług wyspecjalizowanych agencji marketingowych. Głównym zadaniem działu marketingu nieruchomości jest kompleksowe wsparcie wynajmu poprzez doradztwo strategiczne, planowanie oraz wdrażanie szytych na miarę strategii marketingowych.

Autorem raportu jest Małgorzata Frąckiewicz, Property Marketing Manager, Dział Powierzchni Biurowych, Cushman & Wakefield.

Miniony rok zakończył się dla biznesowej Łodzi bardzo optymistycznie, o czym świadczą bardzo dobre rezultaty zanotowane zarówno na rynku mieszkaniowym jak i biurowym. Liczba sprzedanych mieszkań względem 2015 roku podwoiła się, a zasoby całkowitej powierzchni biurowej już za chwilę przekroczą 500 000 mkw.

Sektor mieszkaniowy w Łodzi, po latach stagnacji, przeżywa boom – liczba sprzedanych w minionym roku mieszkań wyniosła 4 200 i była o 30% większa niż w 2017, kiedy nabywców znalazło 3 300 mieszkań. Rekordowy popyt idzie w parze z rekordową podażą. W 2018 roku na rynek trafiło 4 600 mieszkań, czyli o 15% więcej niż 2017 i 2,5 raza więcej niż 2015 roku, kiedy deweloperzy wybudowali ich zaledwie 1 800.
Przestrzeń do dalszego rozwoju mieszkaniówki w Łodzi jest również bardzo obiecująca. W minionym roku na 1 000 mieszkańców miasta przypadało niespełna 6 lokali sprzedanych na rynku pierwotnym – dla porównania we Wrocławiu czy Trójmieście było to 17 mieszkań. Ceny na pierwotnym rynku mieszkaniowym w tym mieście również rosną wolniej niż w innych polskich aglomeracjach.

„Na koniec 2018 roku średnia cena lokali oferowanych przez deweloperów w Łodzi była o zaledwie 8% wyższa niż przed rokiem, a od końca 2016 roku wzrosła zaledwie o 17%, co stanowiło jeden z najniższych wyników odnotowanych w głównych miastach w Polsce. Wraz z dynamicznym rozwojem oferty biurowej sprawiło to, że rynek ten stał się interesujący dla osób chcących zainwestować w nieruchomości mieszkaniowe z myślą o ich wynajmowaniu” – powiedziała Katarzyna Kuniewicz, Dyrektor Działu Badań Rynku Mieszkaniowego, JLL.

Sytuacja na rynku nieruchomości biurowych jest również optymistyczna. Obecna całkowita podaż w tym segmencie to około 470 000 mkw., a w budowie pozostaje kolejne 100 000 mkw.

„Jeszcze w tym roku całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej w Łodzi przekroczą 500 000 mkw., dzięki czemu miasto umocni swoją pozycję jako jednego z największych centrów biznesowych w Polsce. Mocny przyrost nowej powierzchni przez ostatnich 5 lat nie miał większego wpływu na poziom wakatów, które utrzymują się poniżej 10%. Jednym z powodów jest wysoka aktywność firm z sektora usług dla biznesu, które w ubiegłym roku odpowiadały za blisko 50% popytu na powierzchnię biurową” – powiedział Łukasz Dobrzański, kierujący łódzkim oddziałem JLL

W Łodzi branża BPO/SSC ma się dobrze. Według danych ABSL, w firmach z sektora zlokalizowanych w Łodzi pracuje ponad 20 000 osób. Średnio centra usług zatrudniają 270 pracowników, co przekłada się na wysokie zapotrzebowanie na nową powierzchnię biurową i tym samym wysoki udział sektora w popycie. Przykładem może być tutaj firma Clariant, która wynajęła w zeszłym roku niemal 5 000 mkw. w kompleksie Monopolis.
Rozwój sektora odbywa się głównie w docenianych przez rynek lokalizacjach biurowych i wyraźne kształtujących się dwóch głównych hubach biurowych. Jednym z nich jest lokalizacja przy Centralnej Osi Łodzi, w szczególności w okolicach tzw. skrzyżowania marszałków. To tutaj powstaje wspomniany wcześniej kompleks Monopolis, który budowany jest na terenie dawnych zakładów Monopolu Wódczanego. W jego sąsiedztwie trwają prace nad biurowcem Imagine. Wśród istniejących już projektów biurowych w tej lokalizacji należy wymienić m.in. Symetris Business Park, Forum 76, Łódź 1, Łódzkie Centrum Biznesu. Wzdłuż al. Piłsudskiego realizowane i planowane są również kolejne inwestycje biurowe utwierdzające znaczenie tej lokalizacji w Łodzi.

„Kształtujące się huby biurowe w Łodzi tworzą zupełnie nową tkankę miejską. Przy realizacji naszych projektów pamiętamy w równej mierze o wygodzie i komforcie pracy naszych najemców biurowych, jak również o potrzebach mieszkańców miasta. W Monopolis łodzianie znajdą miejsce przyjemne do spędzania czasu wolnego z restauracjami, piekarnią, kawiarnią. Będzie też teatr, galeria oraz klub dla dzieci. Wieżę, że łodzianie polubią to tętniące życiem, również wieczorami i w weekendy, wyjątkowe miejsce” – powiedział Krzysztof Witkowski, Prezes Virako.

Nowym, tworzącym się zagłębiem biurowym jest Nowe Centrum Łodzi w rejonie dworca Łódź Fabryczna, gdzie powstaje m.in. Brama Miasta. W tym samym rejonie funkcjonuje już biurowiec Nowa Fabryczna oraz Przystanek mBank. Atutem obu lokalizacji jest świetny dostęp do środków komunikacji miejskiej.

„Dynamiczny rozwój łódzkiego rynku biurowego jest w dużej mierze zasługą władz lokalnych i ich programów rewitalizacyjnych, rozwoju infrastruktury i intensywnej promocji miasta. Łódź nie wygląda już tak samo jak 10 lat temu, co doceniają zarówno mieszkańcy, turyści, jak przedstawiciele biznesu. Warto również zaznaczyć, że silny rozwój rynku mieszkaniowego i magazynowego w regionie także ma pozytywny wpływ na rozwój projektów biurowych. Dodatkowo centralne położenie miasta i dobre połączenia drogowe są kolejnymi atutami wspierającymi boom nieruchomościowy w mieście” – podsumowuje Łukasz Dobrzański, kierujący łódzkim oddziałem JLL.

Autorem raportu jest JLL.