Oddanie prawie 75 000 mkw. nowej  powierzchni na koniec czerwca br. pozwoliło Poznaniowi wyprzedzić Katowice i zająć piąte miejsce pod względem wielkości rynku biurowego w Polsce. Ponadto, analitycy międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield wskazują, że wskaźnik absorpcji netto w pierwszej połowie roku wyniósł rekordowe 42 700 mkw., co zostało spowodowane oddaniem do użytku budynków, w których na przestrzeni ostatnich dwóch lat zawarto wiele umów przednajmu.

W pierwszej połowie 2019 roku w Poznaniu do użytku oddano osiem budynków biurowych o łącznej powierzchni 74 900 mkw. Największym zrealizowanym projektem był Poznań Business Garden (pięć budynków o łącznej powierzchni 46 100 mkw.). Pozostałe inwestycje biurowe to: druga faza projektu Nowy Rynek (21 000 mkw.), Castor (5 000 mkw.) oraz Mercator II (2 800 mkw.). Dzięki nowej podaży całkowite zasoby Poznania zwiększyły się do 554 000 mkw., co pozwoliło nieznacznie wyprzedzić Katowice (527 100 mkw.) i zająć piąte miejsce pod względem wielkości rynku biurowego w kraju. Rekordowa podaż wpłynęła na wzrost wskaźnika pustostanów, który na koniec czerwca wyniósł 12,1% (66 900 mkw.).

Od stycznia do czerwca br. na poznańskim rynku biurowym najemcy podpisali umowy na 17 100 mkw. łącznie (-50% r/r). Wśród największych transakcji można wymienić: renegocjacje Arvato (2 800 mkw.) i DFDS (2 300 mkw.) w Centrum Biurowym Globis oraz nową umowę firmy z branży IT w budynku Nowe Garbary (2 300 mkw.). Analitycy Cushman & Wakefield spodziewają się zamknięcia kolejnych transakcji w drugiej połowie roku, co pozwoli na obniżenie poziomu pustostanów. Nowa podaż oraz zmniejszenie popytu na poznańskim rynku biurowym nie wpłynęły na średnie stawki czynszu za powierzchnie biurowe w centrum miasta. Utrzymały się one na poziomie 14,75 EUR/mkw. miesięcznie.

– Współpraca oraz zaangażowanie instytucjonalnych deweloperów wraz z lokalnymi podmiotami spowodowało, że Poznań przekroczył próg 0,5 mln mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej. Na rynku pojawiły się duże projekty, takie jak Nowy Rynek oraz kompleks Business Garden, co świadczy o tym, że miasto potrzebuje nowych i dobrze skomunikowanych obiektów. Centrum Poznania – pomimo ograniczonej ilości nowoczesnej powierzchni biurowej oraz kilku starszych budynków, których właściciele muszą w najbliższych miesiącach podjąć decyzję o ewentualnej modernizacji, aby dostosować je do obecnych standardów – to wciąż atrakcyjna lokalizacja dla inwestorów, przede wszystkim ze względów kadrowych. Miasto gwarantuje firmom dostęp do kapitału ludzkiego. Co roku mury lokalnych uczelni opuszcza duża liczba gotowych do pracy studentów, a dodatkowo Poznań został doceniony tytułem Bussines Friendly City, czym z pewnością umacnia, z roku na rok, swoją pozycję na rynku – podsumowuje Grzegorz Bobrowski, Negocjator w dziale powierzchni biurowych, Cushman & Wakefield.

Autorzy: Katarzyna Lipka- Nawrocka, Associate Director w dziale Badań i Doradztwa, Cushman & Wakefield oraz Jan Szulborski, Starszy konsultant w dziale Badań i Doradztwa, Cushman & Wakefield.

Według międzynarodowej firmy doradczej Savills, od początku bieżącego roku wolumen transakcji inwestycyjnych w sektorze domów seniora na kluczowych rynkach w Europie wyniósł ponad 700 mln euro. To więcej, niż w ciągu pełnych 12 miesięcy w jakimkolwiek roku w przeszłości. Polski rynek w tym segmencie dopiero się rozwija, ale przejawia duży potencjał.

Do rekordowego wyniku w segmencie domów seniora przyczyniły się głównie dwie duże transakcje sfinalizowane w Wielkiej Brytanii: zakup typu forward purchase obiektu Royal Warwick Square w Londynie przez Riverstone Living oraz inwestycji obejmującej cztery wioski senioralne przez grupę Audley, która połączyła siły z Octopus Investments i Schroder Exempt PUT.

W Europie, poza Wielką Brytanią sektor domów seniora nadal znajduje się na początkowym etapie rozwoju. Z tego względu na rynkach dominuje kapitał krajowy, a wartość transakcji inwestycyjnych z udziałem kapitału zagranicznego w ostatnich pięciu latach nie przekraczała średnio 30% łącznego wolumenu w porównaniu z 40% w przypadku nieruchomości wielorodzinnych i 62% w sektorze domów studenckich.

Polski rynek domów seniora nie przyciągnął dotychczas wielu inwestorów instytucjonalnych. Zdecydowanym liderem rynku jest francuski operator Orpea, który po przejęciu Medi-System w 2016 r. i kolejnych akwizycjach dysponuje obecnie ok. 1,1 tys. miejsc w domach opieki i klinikach rehabilitacyjnych i realizuje kolejne 1,6 tys. miejsc.

„Barierą rozwoju rynku domów seniora w Polsce wydaje się ciągle relatywnie niska na tle Europy siła nabywcza seniorów, co uzależnia system od kontraktów z NFZ. Jednocześnie polskie społeczeństwo jest jednym z najszybciej starzejących się w Europie a oszczędności polskich emerytów będą rosły wraz z rozwojem gospodarczym – to sprawia, że Polska będzie coraz bardziej atrakcyjnym krajem dla międzynarodowych inwestorów” – powiedział Kamil Kowa, członek zarządu Savills w Polsce i dyrektor działu Corporate Finance & Valuation.

„Aby efektywnie funkcjonować w tym sektorze, niezbędna jest gruntowna znajomość przepisów oraz zrozumienie modeli kulturowych opieki nad osobami starszymi ze względu na ich duże zróżnicowanie w poszczególnych krajach europejskich. Czynniki demograficzne wpływające na ten sektor nie pozostawiają jednak żadnych złudzeń. Wskutek starzenia się społeczeństw w wielu krajach Europy występuje konieczność zapewnienia różnego rodzaju specjalistycznych obiektów mieszkalnych, a to oznacza możliwości realizacji inwestycji prywatnych wychodzących naprzeciw potrzebom w tym zakresie” – mówi Lydia Brissy, dyrektor, dział badań rynków europejskich w Savills.

Według danych firmy Savills, pod względem wolumenu kapitału zagranicznego inwestowanego w tym sektorze najbardziej aktywnie działają inwestorzy europejscy, ale gracze z USA, którzy weszli już na rynek domów studenckich i nieruchomości wielorodzinnych, także zaczynają dostrzegać potencjał domów seniora.

Z rankingu Savills Senior Housing Opportunity Index wynika, że duże możliwości inwestycyjne oferują kraje takie jak Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy i Polska, które mogą w przyszłości odnotować duże zainteresowanie domami seniora ze strony funduszy. Powodem tego są aktualne trendy demograficzne, dojrzałość rynków mieszkaniowych i rosnący poziom zamożności osób starszych.

Pierwsze miejsce w rankingu firmy Savills zajęły Niemcy, które mają najliczniejszą populację osób w wieku 70-79 lat (ok. 7,8 mln) oraz jeden z najwyższych wskaźników oszczędności. Drugie miejsce zajęła Francja, gdzie seniorzy są stosunkowo zamożni, dysponują sporymi oszczędnościami oraz przeznaczają mniejszą część przychodów na koszty mieszkaniowe niż obywatele wiele innych krajów europejskich. Wielka Brytania została sklasyfikowana na trzeciej pozycji. Brytyjski rynek nieruchomości charakteryzuje się największą płynnością, o czym świadczy szybsze tempo sprzedaży aktywów niż w Europie kontynentalnej, a bardzo rozwinięty sektor mieszkaniowy nie jest obciążony nadmiernymi regulacjami w porównaniu z innymi krajami Europy. Na czwartym miejscu są Włochy, które mają najwyższy odsetek osób starszych w stosunku do ogółu populacji, a na piątym znalazła się Polska. Polacy są jednym z najszybciej starzejących się społeczeństw, a dodatkowo ze względu niski wskaźnik liczby mieszkań na jednego mieszkańca Polska jest bardzo perspektywicznym rynkiem dla sektora domów seniora.

„Wzrost liczby osób starszych żyjących dłużej i dysponujących coraz większymi środkami finansowymi, które przeznaczają w dużej mierze na cele mieszkaniowe, oznacza, że sektor domów seniora w Europie ma silne podstawy i będzie z pewnością rozwijał się w następnej dekadzie i kolejnych latach” – wyjaśnia Lydia Brissy. „Rosnący popyt inwestycyjny zaczyna wywierać presję zniżkową na stopy kapitalizacji dla najlepszych aktywów, ale nadal są one konkurencyjne w porównaniu z typowymi nieruchomościami mieszkaniowymi czy komercyjnymi. Inwestorów przyciąga w szczególności mniejsza cykliczność tego rodzaju aktywów”.

Z analiz Savills wynika, że stopy kapitalizacji dla domów seniora w Europie są średnio o 100 pb niższe niż dla najlepszych nieruchomości wielorodzinnych i o 66 pb niższe niż w przypadku najbardziej atrakcyjnych budynków biurowych położonych w COB. Dla najlepszych aktywów tej klasy wynoszą one obecnie od 3,5% do 5% w przypadku wynajmowanych bezpośrednio, a ich wysokość zależy od kraju, lokalizacji i standardu obiektu.

„Pod względem inwestycyjnym domy seniora zyskują na znaczeniu jako odrębna klasa aktywów. Inwestorzy instytucjonalni dysponują dużym kapitałem, ale z powodu malejącej podaży tradycyjnych nieruchomości najwyższej jakości i oferowanych po konkurencyjnych cenach zwracają coraz większą uwagę na aktywa o charakterze operacyjnym, które oferują potencjał długofalowego wzrostu przychodów, takie jak domy seniora. Przewidujemy, że wraz z wchodzeniem tego sektora w fazę dojrzałą stopy kapitalizacji będą ulegały dalszej kompresji” – mówi Marcus Roberts, dyrektor działu rynków kapitałowych – domy seniora, wielorodzinne i studenckie w Europie, Savills.

Źródło: Savills.

Kraków generuje niemal połowę całkowitego popytu na powierzchnie biurowe w miastach regionalnych, poza Warszawą.

Krakowski rynek biurowy w regionach nie ma sobie równych. W ciągu ostatniej dekady zasoby Krakowa wzrosły czterokrotnie, do 1,36 mln mkw. nowoczesnych powierzchni. Jako znany ośrodek akademicki i popularna destynacja turystyczna Kraków jest dziś, obok Warszawy najatrakcyjniejszą lokalizacją dla międzynarodowych inwestorów oraz deweloperów realizujących projekty komercyjne w Polsce. Największą siłą napędowa dla rozwoju rynku biurowego w aglomeracji jest działalność firm z sektora nowoczesnych usług dla biznesu, które w stolicy Małopolski mają około 60 proc. udział w wolumenie najmu.

Z danych firmy doradczej Walter Herz wynika, że do końca 2019 roku deweloperzy planują ukończyć w Krakowie realizację budynków, w których znajdzie się łącznie przeszło 110 tys. mkw. powierzchni biurowej. W pierwszej połowie br. na krakowski rynek trafiło zaś niemal 100 tys. mkw. biur, m.in. w takich obiektach jak V.Offices, Fabryczna Office Park B1, Mogilska Office, czy DOT Office F1.

Rekordowa podaż

Mateusz Strzelecki, partner i Head of Regional Markets w Walter Herz, przyznaje, że ten rok może zamknąć się w Krakowie rekordową, nową podażą, przekraczającą poziom 200 tys. mkw. powierzchni. – W ostatnich latach krakowski rynek biurowy rósł średnio około 15 proc. rocznie. A obecne tempo przyrostu podaży w mieście należy do wyjątkowych na tle miast regionalnych. Jedynie w Warszawie powstaje dziś więcej powierzchni biurowych niż w Krakowie – dodaje Mateusz Strzelecki.

Według obliczeń Walter Herz, na krakowskim rynku w budowie jest aktualnie około 270 tys. mkw. biur. Pozwolenie na użytkowanie uzyskał także właśnie projekt Tischnera Office, zrealizowany przez Cavatina Holding, który oferuje niemal 34 tys. mkw. powierzchni biurowej. Na terenie tej, nagradzanej już inwestycji znajdzie się 2,6 tys. mkw. terenów zielonych.

Cavatina rozpoczęła również niedawno budowę czwartego etapu kompleksu Equal Business Park przy ulicy Wielickiej,  w którym powstaje budynek z 11 tys. mkw. powierzchni i przygotowuje kolejne projekty. W rejonie dzielnicy Zabłocie, przy skrzyżowaniu ulic Klimeckiego i Nowohuckiej deweloper prowadzi też prace przygotowawcze do budowy nowego biurowca w ramach realizacji kompleksu Klimeckiego Office. W inwestycji zaprojektowane zostały dwa budynki. Pierwszy biurowiec przyniesie niemal 8 tys. mkw. powierzchni, a kolejny dostarczyć ma 28 tys. mkw. biur.  Według zapowiedzi inwestora, w ciągu najbliższych trzech lat, dzięki działalności prowadzonej przez firmę w Krakowie zasoby biurowe miasta wzrosną o blisko 78 tys. mkw. powierzchni.

Spektakularne inwestycje

Swoje, nowe inwestycje w Krakowie wprowadza również Grupa Buma. Przy alei Bora Komorowskiego i ulicy Lublańskiej firma realizuje kompleks biurowy Tertium Business Park. Łącznie ze zrealizowanymi już przez dewelopera w tej lokalizacji budynkami Quattro Business Park, Five i Rondo Business Park obiekt tworzyć będzie nowoczesną dzielnicę biurową, oferującą ponad 115 tys. mkw. powierzchni.

Na południu Krakowa, na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej Krakowskiego Parku Technologicznego przy ulicy Czerwone Maki  Grupa Buma prowadzi również budowę inwestycji Dot Office, która dostarczy w sumie ponad 120 tys. mkw. powierzchni biurowej. W ramach projektu powstało już siedem budynków, w tym oddany niedawno biurowiec F1 z 9,8 tys. mkw. powierzchni, a kolejne są w fazie przygotowania i realizacji.

Grupa Buma planuje także rozpoczęcie budowy obiektu biurowego Ten Office. Zlokalizowany przy ulicy Tischnera, w sąsiedztwie ulicy Wadowickiej i Zakopiańskiej zespół dwóch budynków klasy A zaoferuje ponad 31,7 tys. mkw. powierzchni najmu. Na terenie obiektu zaaranżowane zostały strefy relaksu, w tym zielony, widokowy taras na dachu jednego z budynków oraz zielony dziedziniec, gdzie poza miejscami do wypoczynku, znajdzie się stół do tenisa stołowego oraz do gry w piłkarzyki, czy miejsce do uprawy ziół.

W Krakowie rozgrywają najwięksi deweloperzy

Na krakowskim rynku działalność prowadzi również firma Skanska. W pobliżu Dworca Głównego i Galerii Krakowskiej realizuje kompleks High5ive, który docelowo przyniesie 70 tys. mkw. powierzchni biurowej. Projekt obejmuje budowę pięciu budynków, z których dwa są już oddane do użytku. Dwa kolejne biurowce z 32 tys. mkw. powierzchni mają być gotowe w przyszłym roku, a budowa ostatniego jest przygotowywana.

Na terenie dawnych zakładów Państwowej Wytwórni Wódek w Krakowie przy ulicy Fabrycznej firma Inter-Bud prowadzi z kolei budowę inwestycji Fabryczna City. W części biurowej obiektu – Fabryczna Office zaprojektowane zostały cztery biurowce, z których jeden został oddany, dwa są w fazie realizacji, a budowa ostatniego dopiero się rozpocznie. Ponadto w ramach inwestycji powstanie czterogwiazdkowy hotel Mercure Kraków Fabryczna City z fitness, basenem i SPA, muzeum wódki, pasaż z restauracjami oraz mieszkania i lokale usługowe.

Wielofunkcyjny kompleks realizowany jest też w pobliżu krakowskiego ronda Mogilskiego. W Unity Center znajdą się budynki biurowe, hotel i apartamenty. W Krakowie w budowie są również kolejne etapy inwestycji Bonarka for Business. W sąsiedztwie ronda Matecznego powstaje kompleks Wadowicka 3 (31,3 tys. mkw. w trzech budynkach), w którym obecnie realizowany biurowiec ubiega się o pierwszy w Polsce certyfikat Fitwel. W trakcie budowy w aglomeracji krakowskiej jest również kompleks Zabłocie Business Park.

Poza tym, budowę nowego projektu przy ulicy Saskiej 25 w Krakowie zapowiada firma White Star. W inwestycji The Park powstać ma osiem budynków, które zaoferują łącznie 100 tys. mkw. powierzchni biurowej.

Niebywale wysoki popyt

Jak podaje Walter Herz, w pierwszej połowie tego roku na krakowskim rynku zakontraktowane zostało niespełna 140 tys. mkw. powierzchni biurowej, niemal dwukrotnie więcej niż rok wcześniej. To prawie połowa wolumenu najmu wygenerowanego w tym czasie na rynkach regionalnych, poza Warszawą.  Podobnie, jak w innych miastach, w Krakowie najwięcej biur trafiło do firm z sektora nowoczesnych usług dla biznesu.

Na uwagę zasługuje fakt, że na krakowskim rynku podpisywanych jest w ostatnim czasie więcej umów na wynajem wyjątkowo dużych powierzchni. Do największych transakcji zawartych w ostatnich miesiącach należał rekordowy w historii krakowskiego rynku przednajem firmy UBS na 19,5 tys. mkw. powierzchni w dwóch biurowcach kompleksu Fabryczna Office Park. A także przednajem firmy Sabre na blisko 16 tys. mkw. biur w inwestycji Tischnera Office.

Firmy, które poszukują dużych powierzchni w centralnych rejonach miasta zmuszone są do zawierania umów typu pre-let ze względu na małą ilość gotowej, wolnej powierzchni, której jest w Krakowie tylko około 10 proc.

Ekspansja sektora BPO/SSC i rozwój elastycznych powierzchni do pracy

Niezwykle wysoki popyt na powierzchnię biurową w Krakowie wiąże się, zarówno z ekspansją firm IT, jak i sektora BPO/SSC. Stolica Małopolski jest bowiem jednym z wiodących na świecie ośrodków, w których rozwija się rynek nowoczesnych usług dla biznesu. W 2018 roku firmy z tego sektora podpisały w Polsce umowy na ponad 400 tys. mkw. powierzchni biurowych, co stanowiło około 25 proc. całkowitego wolumenu najmu. Poza Warszawą centra obsługi biznesu w minionym roku wygenerowały ponad połowę całkowitego popytu na powierzchnię biurową. W pierwszych 6 miesiącach bieżącego roku do najemców z tej branży trafiło zaś prawie 190 tys. mkw. biur, podaje Walter Herz.

Kraków jest też liderem w regionach, jeśli chodzi o wzrost potencjału powierzchni typu flexi. Krakowskie zasoby elastycznych biur wynoszą około 24 tys. mkw. powierzchni. W pierwszym półroczu bieżnego roku z 21 tys. mkw. tego typu powierzchni wynajętej na rynkach regionalnych, poza Warszawą, aż 13 tys. mkw. zakontraktowane zostało w Krakowie. A w nowych, krakowskich obiektach zaplanowane zostało już kolejne 15 tys. mkw. powierzchni coworkingowych. Ze stolicą Małopolski w regionach pod tym względem konkurować może jedynie Wrocław, w którym zaplecze elastycznej powierzchni liczy około 17 tys. mkw.

Deweloperzy chętnie aranżują przestrzenie typu flexi w nowych biurowcach, ponieważ najemcy zwracają dziś uwagę nie tylko na to, czy budynek oferuje różnorodne usługi na miejscu, ale także czy zapewnia powierzchnie elastyczne i biura serwisowane. Umożliwiają one bowiem firmom szybką optymalizację zajmowanej powierzchni w przypadku wzrostu zatrudnienia, czy czasowego zapotrzebowania na dodatkową powierzchnię w trakcie prowadzenia konkretnych projektów.

Autor: Walter Herz.

Nie hamaki i siłownia, lecz czyste biuro w dogodnej lokalizacji, to faktyczne priorytety współczesnych pracowników dotyczące miejsca pracy, wynika z najnowszego badania firmy doradczej Savills. Pracownicy w Polsce chcą mieć wpływ na wygląd biura, w którym pracują a większość ich oczekiwań nie odbiega znacząco od tych, które zgłaszali pracownicy z krajów Europy Zachodniej.

 Raport What Workers Want („Czego pragną pracownicy?”) prezentuje wyniki badania przeprowadzonego wiosną 2019 r. na zlecenie firmy doradczej Savills. W ramach niego przeanalizowano potrzeby związane z miejscem pracy ponad 11 000 pracowników biurowych z 11 krajów Europy, w tym ponad 1000 osób z Polski.

W wyniku przeprowadzonego badania okazało się, że dla polskich pracowników najważniejsza w biurze jest… czystość. Ponad 90% respondentów wskazuje ten czynnik jako ważny lub bardzo ważny. Jest ona dużo wyżej ceniona, niż np. dostęp do miejsca parkingowego czy posiadanie odpowiednich sal konferencyjnych na potrzeby spotkań.

„Wyniki badania pokazują jasno, że niezależnie od trendów w aranżacji wnętrz, tym o co pracodawcy powinni zadbać w pierwszej kolejności są absolutne podstawy. Jeśli biuro nie będzie czyste, jeśli nie zapewnimy w nim odpowiedniej temperatury czy oświetlenia, to nie ma sensu zabiegać o satysfakcję pracowników inwestując np. w play room czy inne wyszukane udogodnienia” – mówi Jarosław Pilch, dyrektor działu powierzchni biurowych, reprezentacja najemcy, Savills.

Polska na tle Europy

Wyniki polskiego badania są zbliżone do tych uzyskanych w sondażu ogólnoeuropejskim. To co nas różni to np. stosunek do architektury wnętrz, do której polscy pracownicy przywiązują nieco większą wagę (82% odpowiedzi w badaniu polskim w porównaniu do 70% w badaniu ogólnoeuropejskim). Inaczej podchodzimy również do kwestii zapewnienia miejsca parkingowego dla samochodu. Jest ono ważne lub bardzo ważne dla 81% polskich respondentów, ale współczynnik ten spada do 68%, jeśli weźmiemy pod uwagę ankietowanych ze wszystkich przebadanych krajów europejskich.

Jak wynika z analiz firmy Savills, 38% badanych z Polski pracuje w układzie tzw. open space. To nadal znacznie mniej, niż w Europie Zachodniej. Dla porównania w Wielkiej Brytanii w aranżacji bez gabinetów pracuje blisko trzy czwarte pracowników. Popularność takiego planu biura sprawiła, że dla aż 89% polskich badanych niezwykle istotne jest zapewnienie dodatkowego miejsca do cichej pracy. W nowoczesnych przestrzeniach biurowych coraz częściej projektuje się więc niewielkie salki do pracy w skupieniu, meble i panele pochłaniające dźwięk, a także współczesne budki telefoniczne, w których można rozmawiać przez komórkę nie przeszkadzając innym.

„Wydaje się, że wielu pracodawców dobrze odczytuje potrzeby pracowników i właściwie dobiera priorytety. W naszym badaniu zapytaliśmy ankietowanych, które elementy biura oceniają najwyżej w swoim obecnym miejscu pracy. Okazało się, że to niemal te same, które z ich punktu widzenia określane były jako najważniejsze. Polscy pracownicy przyznają, że w biurach brakuje im np. żłobków zlokalizowanych w budynku, darmowych przekąsek czy infrastruktury dla zwierząt, ale jednocześnie te udogodnienia wskazują jako najmniej istotne” – mówi Wioleta Wojtczak, dyrektorka działu badań i analiz, Savills.

Satysfakcja pracownika

Jak zatem uszczęśliwić pracowników i stworzyć idealne miejsce pracy? Z badania przeprowadzonego przez Savills wynika, że najbardziej zadowoleni pracownicy, to ci, którzy pracują w centrach miast. Co druga osoba jako idealną lokalizację wskazuje centrum, a 67% osób pracujących w środku miasta deklaruje, że jest szczęśliwa.

Centralna lokalizacja zapewnia zwykle dostęp do rozbudowanej infrastruktury wokół budynku, w tym, co niezwykle ważne, do szerokiej oferty gastronomicznej. Zgodnie z wynikami badania What Workers Want najwyższy poziom zadowolenia deklarują pracownicy jedzący obiad w restauracjach. Na takie spędzenie przerwy lunchowej pozwala sobie jednak tylko co dziesiąty pracownik w Polsce. 36% korzysta z firmowej kuchni a 33% je przy swoim stanowisku pracy. 17% badanych korzysta z budynkowych kantyn, które jak się okazuje najpopularniejsze są wśród branży IT oraz w sektorze produkcyjnym.

Głos pracowników

Pracownicy doceniają również, jeśli mogą mieć wpływ na wygląd biura. Życzyłoby sobie tego 70% respondentów. Pożądana jest także możliwość pracy z domu, którą, jak wynika z badania, zapewnia tylko 17% pracodawców. Tylko co drugi pracownik, który przynajmniej 90% czasu w pracy spędza przy swoim biurku deklaruje się jako osoba szczęśliwa.

„Projektowanie biura powinno być poprzedzone analizą potrzeb pracowników danej firmy, tak aby móc stworzyć środowisko dostosowane do ich stylu pracy. O komforcie osób przebywających w biurze często decydują jednak rzeczy, których nie widać na pierwszy rzut oka i o które muszą zadbać osoby w tym wyspecjalizowane. Należy do nich np. wydajny system wentylacji i klimatyzacji czy odpowiednie oświetlenie. Najnowocześniejsze rozwiązania techniczne nie tylko poprawiają komfort pracy, ale i redukują negatywny wpływ na środowisko naturalne i pozwalają zredukować opłaty eksploatacyjne” – mówi Jakub Jędrys, dyrektor działu doradztwa budowlanego i projektowego w Savills.

„Zmiany technologiczne i społeczne wpłynęły na jedno z podstawowych pojęć dla człowieka, jakim jest praca. Jesteśmy dziś bardzo daleko od klasycznego rozumienia tego słowa. Zmiany te wymagają również innego organizowania środowiska pracy. Otoczenie firmowe stanowi ponadto część kultury organizacyjnej i powinno być z nią spójne. Nieumiejętne gospodarowanie przestrzenią, czyli np. źle zaprojektowane przestrzenie open space tworzące nadmiar bodźców osłabiają koncentrację i szybko powodują uczucie zmęczenia” – mówi dr Joanna Heidtman, psycholog i socjolog.

Perspektywa pracodawcy

A czego oczekują sami pracodawcy od idealnego biura? Z pewnością tego, że będzie ono podnosić efektywność pracowników, a także stanowić element pomagający rywalizować o najlepszych kandydatów na coraz bardziej konkurencyjnym rynku pracy.

„Komfortowe biuro z dogodną lokalizacją to element, o który pytają kandydaci już podczas pierwszej rozmowy z rekruterem. To czynnik często decydujący o wyborze oferty pracy, szczególnie gdy kandydat wybiera spośród kilku propozycji. Przyszli pracownicy zwracają też uwagę, czy w okolicy biura znajdują się punkty handlowe i gastronomiczne, ważna jest dla nich również bliskość zieleni, gdzie mogą miło spędzać czas także po pracy” – mówi Anna Tietianiec, ekspert rynku pracy z agencji rekrutacyjnej Manpower.

„Kandydat przychodząc na rozmowę kwalifikacyjną, zwraca uwagę jak wygląda przestrzeń, w której będzie pracował, ocenia czy jest przyjazna dla środowiska i dobrze wyposażona, na przykład w regulowane biurka. To atuty, które warto promować już na etapie publikowania oferty pracy oraz na profilach firmy w mediach społecznościowych, budując pozytywny wizerunek pracodawcy” – dodaje ekspert Manpower.

Jak podaje firma Savills, 64% badanych twierdzi, że obecna aranżacja biura z którego korzystają ma wpływ na jakość ich pracy. Osoby pracujące w gabinetach znacznie częściej deklarują pozytywny wpływ aranżacji biurowej na ich efektywność, niż te, które korzystają z układu open space. Z kolei większy procent pracowników coworków i biur serwisowanych uważa, że ich obecne miejsce pracy poprawia ich efektywność, niż osób pracujących w tradycyjnych biurach.

Wpływ biura na lojalność pracowników

Zapewnienie jak najatrakcyjniejszego biura jest niezwykle ważne, gdyż aż 45% badanych deklaruje, że zamierza zmienić pracodawcę w przeciągu najbliższych pięciu lat. Respondenci zapytani przez Savills o sytuację, w której mieliby rozważać dwie oferty pracy o takim samym wynagrodzeniu i zbliżonych możliwościach kariery, najczęściej wskazywali lokalizację biura, jako czynnik przesądzający o ich wyborze, co pokazuje jak istotne jest to kryterium dla pracowników.

Wpływ lokalizacji biura na lojalność pracowników potwierdza również fakt, że pracownicy, którym dojazd do pracy zajmuje nie dłużej, niż 15 min dwa razy częściej deklarują, że są gotowi związać się z obecnym pracodawcą przez kolejne 10 lat. Niestety zaledwie mniej więcej co piątemu badanemu podróż do biura zajmuje tak krótko. Nie odbiegamy tu znacząco od średniej europejskiej, natomiast wyraźnie rzadsze, niż w Europie Zachodniej jest u nas dojeżdżanie do pracy trwające ponad 90 minut. Pomimo rosnącej świadomości ekologicznej Polaków w dalszym ciągu najpopularniejszym środkiem transportu jest samochód, z którego w drodze do pracy korzysta 64% badanych.

Wnioski

„Firmy, które przywiązują dużą wagę do wyboru właściwego biura są na wygranej pozycji w rywalizacji o największe talenty. Stopa bezrobocia w Polsce jest najniższa w historii. Starzejące się społeczeństwo w połączeniu z malejącą liczbą osób wchodzących na rynek pracy sprawia, że pracodawcom coraz trudniej jest znaleźć i zatrzymać pracowników. Jak pokazują nasze badania lokalizacja biura przekłada się bezpośrednio na lojalność pracowników, a jego aranżacja na efektywność ich pracy. Oznacza to, że wybór odpowiedniej siedziby dla firmy jest jedną z kluczowych decyzji we współczesnym biznesie” – podsumowuje Jarosław Pilch z Savills.

Autorami raportu są eksperci z firmy Savills.