Będący wyzwaniem dla gospodarki 2022 rok przyniósł wyraźną poprawę nastrojów wśród najemców na warszawskim rynku biurowym. W całym ubiegłym roku zawarto o 33% więcej umów w porównaniu z 2021 rokiem. Mniej optymistycznie do rozpoczynania kolejnych inwestycji podchodzą deweloperzy.
Aktywność deweloperów, w przeciwieństwie do najemców, w 2022 roku utrzymywała się na stosunkowo niskim poziomie. W IV kwartale 2022 roku oddano do użytku tylko jeden obiekt, niewielki budynek z przeznaczeniem na własny użytek właściciela – DPD HQ o powierzchni 8 700 m kw. W całym ubiegłym roku nowa podaż biurowa wyniosła blisko 237 000 m kw., co było wynikiem zbliżonym do wartości z 2017 i 2018 roku – odpowiednio 275 000 m kw. i 233 000 m kw. Obecne zasoby biurowe na warszawskim rynku biurowym obejmują blisko 6,27 mln m kw. nowoczesnej powierzchni biurowej. Największymi inwestycjami oddanymi do użytkowania w 2022 roku były Varso Tower, będący częścią kompleksu Varso Place (64 000 m kw., HB Reavis), Forest Tower (51 500 m kw., HB Reavis), biurowiec P180 (32 000 m kw., Skanska), a także kompleks Skysawa A i B (łącznie 31 300 m kw., PHN).
Umiarkowany optymizm wśród deweloperów widoczny jest również w decyzjach dotyczących rozpoczynania nowych inwestycji, na co wpływają m.in. znacznie wyższe koszty finansowania projektów biurowych. W ostatnim kwartale 2022 roku rozpoczęto budowę m.in. biurowca the Vibe (15 000 m kw., Ghelamco Poland) oraz kompleksu Drucianka (25 000 m kw., Liebrecht & Wood Polska). W trakcie realizacji pozostają również The Bridge (46 800 m kw., Ghelamco Poland), Lakeside (23 900 m kw., Atenor Group) czy kompleks LIXA D i E (28 000 m kw., Yareal). W rezultacie, na koniec grudnia 2022 roku w budowie pozostawało zaledwie 185 000 m kw. nowoczesnej powierzchni biurowej. Wynik realizowanej powierzchni jest co prawda wyższy niż wolumen odnotowany w III kwartale 2022 roku (wzrost o 20%), aczkolwiek w dalszym ciągu rezultat jest dużo niższy niż w 2021 roku i latach przed pandemią, kiedy podaż w budowie utrzymywała się na poziomie 700 000 – 800 000 m kw.
„Pozytywne sygnały płyną ze strony najemców, których zapotrzebowanie na powierzchnię biurową w Warszawie wróciło do poziomu notowanego przed pandemią, w latach 2017-2019. Od stycznia do grudnia 2022 roku zawarto umowy najmu na około 860 000 m kw., co było wynikiem wyższych o 33% w porównaniu z rokiem 2021. W IV kwartale 2022 roku wynajęto blisko 253 000 m kw.,”– wyjaśnia Izabela Dąbrowska, Associate Director w Knight Frank.
Analizując szczegółowo strukturę zawartych transakcji, renegocjacje stanowiły blisko 40% wolumenu podpisanych umów, tj. blisko 337 000 m kw. wynajętej powierzchni. Aż trzynaście z dwudziestu największych umów zawartych w 2022 roku stanowiły renegocjacje. Pomimo mniejszego udziału w strukturze transakcji najmu niż dotychczas, nowe umowy przeważały i objęły ponad połowę wynajętej w Warszawie powierzchni. Na ekspansję w 2022 roku zdecydowało się relatywnie niewielu warszawskich najemców – około 8%, co w przeliczeniu na powierzchnię stanowiło 73 000 m kw.
Największym zainteresowaniem najemców niezmiennie cieszyły się strefy centralne, w których przedmiotem transakcji było blisko 60% powierzchni wynajętej w 2022 roku (ponad 500 000 m kw.). Na drugim miejscu znalazł się Służewiec z niemal 16% udziałem w wolumenie transakcji najmu (137 000 m kw. wynajętej powierzchni).
,,Konsekwencją dużej aktywności najemców w Warszawie, przy jednoczesnej niewielkiej nowej podaży odnotowanej w 2022 roku, na koniec grudnia współczynnik pustostanów wyniósł niecałe 11,6%. W porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku wskaźnik obniżył się o 1,1 pp., a także odnotował spadek o 0,55 pp. w porównaniu z ubiegłym kwartałem. Co więcej, współczynnik pustostanów wykazuje wyraźne zróżnicowanie pod względem lokalizacji. W obszarach centralnych wyniósł on 10,5% (spadek o 0,6 pp. w porównaniu z III kw. 2022 roku), natomiast w rejonach poza centrum – 12,4% (również spadek o 0,6 pp. w ciągu kwartału),” – komentuje Katarzyna Bojar, Konsultant w dziale badań rynku w Knight Frank.
,,Kwestią łączącą obie grupy interesantów jest optymalizacja kosztów. Zarówno najemcy, jak i wynajmujący poszukują nowych rozwiązań, które będą ograniczały postępujący wzrost mediów. Tematyka ESG nie jest już tylko trendem, ale coraz silnej wpływa na rynek biurowy. Nie bez znaczenia są tutaj zmieniające się regulacje, a co za tym idzie również dążenia kolejnych organizacji do neutralności klimatycznej. Te zmiany będą wywierały wpływ na deweloperów i stosowane przez nich technologie, a także właścicieli starszych budynków i coraz częstsze modernizacje biurowców,” – dodaje Izabela Dąbrowska.
Na koniec grudnia 2022 roku czynsze wyjściowe w Centralnym Obszarze Biznesu, uwzględniające nowe prestiżowe projekty, kształtowały się w przedziale 20-26 EUR/m kw./miesiąc. W pozostałych lokalizacjach centralnych stawki czynszu znajdowały się w przedziale 15-23 EUR/m kw./miesiąc. Czynsze wywoławcze poza centrum wahały się od 10 do 16 EUR/m kw./miesiąc. Wciąż zauważalny jest wzrost stawek opłat eksploatacyjnych z uwagi na postępujący wzrost cen usług oraz mediów, które na koniec grudnia 2022 roku kształtowały się w przedziale od 16 do 30 PLN/m kw./miesiąc.
Źródło: Knight Frank.
