Od początku wojny w Ukrainie polską granicę przekroczyło już 3,7 mln uchodźców[1]. Z rządowych szacunków wynika, że co trzeci z nich będzie chciał zostać w naszym kraju[2]. Tym, którzy się na to zdecydują, z pewnością potrzebne będzie konto bankowe. Z jego pomocą Ukraińcy mogą wygodnie funkcjonować w naszym kraju, np. uzyskać dostęp do Profilu Zaufanego, który otwiera drogę, chociażby do załatwienia wielu spraw urzędowych online, czy pobierać specjalnie świadczenia z ZUS-u lub rządowych programów specjalnych przeznaczonych dla uchodźców. Oczywiście, nie można także zapominać o wygodzie korzystania z bankowości elektronicznej. Okazuje się, że Ukraińcy mogą otworzyć konto w Polsce na specjalnych warunkach. Banki już przygotowały specjalne oferty dla naszych wschodnich sąsiadów i wiele z nich stosuje uproszczoną procedurę wnioskowania, ograniczając do minimum formalności. Eksperci Związku Firm Pośrednictwa Finansowego (ZFPF) wyjaśniają najistotniejszych kwestie związane z otwarciem rachunku bankowego przez osoby z Ukrainy.

Spis treści:
Spis treści:
Konto w banku w Polsce – ułatwienia dla obywateli Ukrainy
Otwarcie konta w banku przez obywateli Ukrainy w praktyce
Jakie dokumenty należy przygotować?

Rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy (ROR) dostępny w standardowej ofercie każdego banku to dziś absolutny must-have każdego obywatela. Co prawda są tacy, którzy radzą sobie bez niego, ale 9 na 10[3] Polaków posiadających co najmniej jeden rachunek bankowy, pewnie trudno byłoby sobie wyobrazić, że mogliby przestać z niego korzystać. Oprócz oczywistych kwestii, takich jak np. dostęp do kanałów bankowości elektronicznej, czyli m.in. wykonywanie przelewów i innych transakcji online czy staranie się o kredyt przez Internet, dla uchodźców z Ukrainy konto w banku ma jeszcze kilka istotnych zalet. Jakich?

– Jeśli ktoś myśli o stałym pobycie w naszym kraju, własne konto z pewnością mu się przyda – większość pracodawców może wymagać podania jego numeru i wyrażenia zgody na przekazywanie wynagrodzenia na rachunek bankowy. Oprócz tego ROR umożliwia założenie Profilu Zaufanego, dzięki któremu możemy potwierdzać swoją tożsamość w systemach administracji publicznej i szybko załatwiać sprawy urzędowe online. Wreszcie przecież liczy się zwykła wygoda codziennego korzystania z bankowości online, oszczędność czasu i bezpieczeństwo, o którym trudno mówić, kiedy trzyma się oszczędności i środki pieniężne do zaspokojenia podstawowych potrzeb pod przysłowiową „poduszką”– mówi Tomasz Dąbrowski, ekspert ZFPF, Notus Finanse.

Kolejną dużą zaletą posiadania konta w banku przez osoby z Ukrainy chcące zatrzymać się przez jakiś czas w naszym kraju, jest możliwość odbierania przysługujących im świadczeń, zasiłków i dopłat w bezpieczny i wygodny sposób, prosto na indywidualny rachunek bankowy. Lista tych świadczeń stale się wydłuża i warto wiedzieć, że wiele z nich jest udostępniona uchodźcom po otrzymaniu numeru PESEL:

• świadczenie z programu „500+” (udzielane na takich samych zasadach jak polskim obywatelom – na każde dziecko do 18. roku życia);
• jednorazowe świadczenie pieniężne „Dobry Start” w wysokości 300 zł (przyznawane każdemu członkowi rodziny, który trafił do Polski jako uchodźca);
• świadczenie „Rodzinny Kapitał Opiekuńczy” przyznawane na drugie i każde kolejne dziecko w wieku 12-35 miesięcy, niezależnie od kryterium dochodowego;
• świadczenia rodzinne (na dziecko do 18. roku życia i/lub dziecko uczące się w wieku 18-24 lata
  – przyznawane w zależności od dochodu);
• świadczenie rodzicielskie (1000 zł miesięcznie wypłacane przez okres 51-72 tygodni po urodzeniu dziecka);
• świadczenia opiekuńcze (świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek pielęgnacyjny);
• „becikowe” (wypłacane jednorazowo, jeśli dochód na członka rodziny nie przekracza kwoty 1922 zł netto);
• „żłobkowe” (świadczenie dla osób niepobierających środków w ramach świadczenia „Rodzinny Kapitał Opiekuńczy”; obejmuje maksymalnie 400 zł miesięcznie na pokrycie opiekuna dziennego, kosztów pobytu dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym, przy czym jego wysokość nie może przekroczyć faktycznej miesięcznej opłaty, jaką ponoszą rodzice dziecka).

– Konto w banku jest niezbędne do otrzymania większości gwarantowanych świadczeń, ponieważ są one wypłacane tylko w formie bezgotówkowej. Co warto jeszcze zaznaczyć, aby je otrzymać, obowiązkowe jest posiadanie numeru PESEL – zaznacza Tomasz Dąbrowski, ekspert ZFPF, Notus Finanse.

Konto w banku w Polsce – ułatwienia dla obywateli Ukrainy

W związku z wybuchem wojny w Ukrainie i dużym napływem uchodźców (których jest w naszym kraju już 3,7 mln), polskie banki szybko wprowadziły do swoich ofert dedykowane im rozwiązania.

– Duża liczba Ukraińców w naszym kraju poniekąd „wymusiła” działanie na polskich bankach. Na początku marca został opublikowany „Komunikat dot. stanowiska KNF w sprawie usług bankowych dla uchodźców z Ukrainy”, w którym Urząd Komisji Nadzoru Finansowego wspomniał o konieczności przygotowania dla nich oferty umożliwiającej szybkie otwarcie podstawowego rachunku bankowego wraz z obsługą karty płatniczej, który byłby darmowy. Co więcej UKNF jednoznacznie wskazał, że taki produkt powinien obejmować także „spełnienie wymagań silnego uwierzytelniania klienta”, czyli tożsamość klienta powinna być potwierdzona co najmniej dwuetapowo, np. poprzez dodatkowe zweryfikowanie jej w postaci wpisania jednorazowego kodu otrzymanego w formie SMS-a na numer telefonu komórkowego podanego na etapie zakładania konta. Aby spełnić ten warunek, banki muszą potwierdzić tożsamość klienta już w momencie składania wniosku o założenie rachunku. Nie będzie to możliwe bez okazania co najmniej jednego z podstawowych dokumentów. Dodatkowo, nadzór zadeklarował wsparcie w rozwiązywaniu bieżących problemów i usuwaniu przeszkód związanych z wdrażaniem przez banki nowej oferty produktowej – podkreśla Katarzyna Głogowska, ekspert ZFPF, Credipass.

Jakie są więc najważniejsze rozwiązania, na których wprowadzenie zdecydowały się banki? Należą do nich:

• umożliwienie obsługi w języku ukraińskim zarówno w oddziałach, na infoliniach, jak i online (niektóre banki przygotowały też komplet dokumentów, które należy wypełnić na etapie otwierania rachunku w j. ukraińskim).
• Uproszczona procedura otwarcia konta bankowego (mniejsze wymogi niż w przypadku innych cudzoziemców – o tym, jakie dokładnie są potrzebne dokumenty piszemy niżej).
• Możliwość założenia konta tymczasowego[4].
• Część banków umożliwia otwarcie konta bez posiadania numeru telefonu komórkowego
  u polskiego operatora i miejsca zamieszkania na terenie Polski.
• Bezpłatne prowadzenie rachunku bez dodatkowych warunków (najczęściej oferty te są ograniczone czasowo do 6 lub 12 miesięcy).
• Brak prowizji przy wypłatach z bankomatów i przelewach wykonywanych na Ukrainę (bez limitu lub ograniczone do kilku transakcji w miesiącu).
• Możliwość wymiany hrywien na złotówki w kilkudziesięciu placówkach na terenie Polski (opcja dostępna w jednym z państwowych banków).

– Większość instytucji bankowych błyskawicznie wyciągnęła „pomocną dłoń” do uchodźców i przygotowała dla nich specjalne rozwiązania, aby mogli jak najszybciej otworzyć własny rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy w Polsce na uproszczonych zasadach. Część z nich jest ograniczona czasowo, ale ponieważ sytuacja pozostaje dynamiczna, przedstawiciele banków zapowiadają, że będą pracować nad kolejnymi rozwiązaniami i ułatwieniami – zaznacza Tomasz Dąbrowski, ekspert ZFPF, Notus Finanse.

Otwarcie konta w banku przez obywateli Ukrainy w praktyce

Większość banków wymaga od uchodźców chcących otworzyć konto osobistej wizyty w oddziale. Tylko nieliczne (aktualnie jeden) umożliwiają złożenie wniosku online i podpisanie umowy w obecności kuriera, przy czym opcja ta jest dostępna wyłącznie dla polskich rezydentów, czyli osób posiadających miejsce zamieszkania na terenie naszego kraju.Bariera językowa nie powinna stanowić tu problemu – wiele banków deklaruje, że ich konsultanci są przygotowani do obsługi klienta w języku angielskim, a ostatnio również w języku ukraińskim. Zdarza się też, że za pośrednictwem infolinii można umówić się na rozmowę w oddziale, a bank zadba o to, by w danym terminie w placówce był obecny pracownik mówiący w języku, który zrozumie potencjalny klient. Zadaniem takiej osoby jest nie tylko przedstawienie oferty, ale też pomoc przy wypełnianiu niezbędnych dokumentów.

Jakie dokumenty należy przygotować?

Podstawą jest potwierdzenie tożsamości. Polskie banki w przypadku obywateli Ukrainy akceptują aktualnie:

• ukraiński dowód osobisty wydany po 2016 roku;
• ukraiński dowód osobisty w wersji „książeczkowej” (wydany przed 2016 rokiem);
• dowód osobisty wydany w jednym z krajów UE;
• paszport zagraniczny;
• paszport biometryczny;
• tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca;
• krótkoterminową wizę Schengen typu C;
• długoterminową wizę krajową typu D;
• karta pobytu stałego lub czasowego;
• powiadomienie o nadaniu numeru PESEL (obcokrajowcy, którzy nie są zameldowani w Polsce na okres dłuższy niż 30 dni, nie otrzymają go „z urzędu”, ale mogą złożyć wniosek o nadanie go we właściwym urzędzie gminy; czas oczekiwania zależy od kolejki wniosków oczekujących na rozpatrzenie);
• numer TIN (ukraiński odpowiednik numeru NIP, ale tylko w przypadku osób z ważnym paszportem lub dowodem osobistym);
• potwierdzenie tożsamości wydane przez konsulat lub polski urząd.

– Obowiązujące przepisy jednoznacznie nie regulują, na podstawie jakich dokumentów banki powinny weryfikować tożsamość klientów. W związku z tym ustalają własne wymogi. Dla pewności dobrze jest wcześniej wejść na stronę banku i sprawdzić, jakie dokumenty są akceptowane przez dany podmiot. Pomóc w tym przypadku może również pośrednik finansowy, który doskonale zna aktualne oferty banków – wyjaśnia Katarzyna Głogowska, ekspert ZFPF, Credipass.

[1] Dane Straży Granicznej.
[2] EWL Group, Raport specjalny „Uchodźcy z Ukrainy w Polsce”.
[3] Narodowy Bank Polski, Raport „Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2020 roku”, grudzień 2021 r.
[4] Konto tymczasowe mogą otworzyć ci obywatele Ukrainy, którzy – z różnych powodów – nie są w stanie dostarczyć kompletu wymaganych dokumentów. Taki rachunek będzie działał w ograniczonym zakresie do momentu dostarczenia dokumentów niezbędnych do założenia konta stałego, jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy. Limity dotyczą tu zarówno maksymalnych wpływów oraz obciążeń, jak i funkcjonalności dostępnych za pośrednictwem bankowości online.

Źródło: Związek Firm Pośrednictwa Finansowego (ZFPF).