Powołanie Rady Konsumenckich Organizacji Pozarządowych oraz stworzenie funduszu finansującego organizacje pozarządowe chroniące konsumentów planują inicjatorzy konferencji zorganizowanej pod koniec października na Uniwersytecie Wrocławskim. Stabilność finansowa i skuteczna reprezentacja zajmujących się tą tematyką podmiotów ma przełożyć się na lepszą ochronę polskich konsumentów. Średnio co czwarty z nich doświadcza problemów związanych z produktami i usługami.

Według raportu „Consumer Conditions Survey: Consumers at home in the single market – 2021 edition”, odsetek konsumentów doświadczających problemów związanych z produktami i usługami w Polsce wynosi 27,2% i jest drugim najwyższym w Europie. Roczna kwota szkód konsumenckich w Polsce to zaś około 1,5 mld euro rocznie¹.

Z drugiej strony, polskie organizacje konsumenckie są ponad 100 razy mniej dofinansowane niż europejscy liderzy². Jednocześnie niemal połowa Miejskich i Powiatowych Rzeczników Konsumentów pracuje najwyżej na pół etatu. Dostęp do skutecznego wsparcia instytucjonalnego w przypadku sporu z przedsiębiorcą jest więc dla przeciętnego konsumenta mocno ograniczony. W jaki sposób chcą to zmienić organizatorzy konferencji?

– Pierwszym krokiem do skutecznej zmiany systemowej jest powołanie Rady Konsumenckich Organizacji Pozarządowych, w skład której powinno wejść około 10 organizacji aktywnie działających dziś w obszarze praw konsumenta, nieposiadających jednak obecnie żadnego ciała reprezentującego ich wspólne interesy. Istnienie RKOP wzmocni cały sektor, z czego korzyści odczują bezpośrednio konsumenci – podkreślała podczas konferencji Małgorzata Miś, Prezes Stowarzyszenia Aquila, jednego z inicjatorów wydarzenia.

Drugim elementem projektu jest stworzenie mechanizmu zapewniającego stabilność finansową, a tym samym wzmocnienie konsumenckich organizacji pozarządowych. Obecnie takie organizacje są bardzo zależne od dotacji projektowych, które nie zapewniają stabilności finansowej i organizacyjnej, a jednocześnie w dużej części ograniczają beneficjentów do realizacji zadań wyznaczonych przez grantodawców – wyjaśniał Maciej Nakonieczny, przedstawiciel Stowarzyszenia Euro-Concret, współorganizującego konferencję.

Podczas wydarzenia zwracano również uwagę na to, że proponowane zmiany pozwolą lepiej wykorzystywać w legislacji wiedzę i praktyczne doświadczenie podmiotów, na co dzień zajmujących się realną pomocą konsumentom. – To właśnie tam, w bieżącym kontakcie z konsumentami najlepiej widać, jakie są ich problemy i potrzeby. A te cały czas się zmieniają, co związane jest chociażby z niezwykle dynamicznym rozwojem sektora e-commerce i nowych technologii, gdzie mamy do czynienia z nieznanymi wcześniej zagrożeniami – podkreślał Adrian Podgórny ze Stowarzyszenia Aquila, Koordynator Projektu „Powołanie Rady Konsumenckich Organizacji Pozarządowych i rzecznictwo dla sektora”, zainaugurowanego podczas konferencji.

Podsumowując wydarzenie, prof. UWr dr hab. Edyta Rutkowska-Tomaszewska z Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego podkreślała z kolei wyjątkową rolę organizacji konsumenckich: – Powinny one być tymi podmiotami, które są zawsze blisko konsumenta i wspierają go w poradnictwie, a także w dochodzeniu roszczeń. Aby wypełniać te ważne zadania w sposób ciągły i nieprzerwany, konieczne jest zapewnienie im także ciągłego i trwałego finansowania, niezależnie od doraźnego i tzw. projektowego, które występuje obecnie. Wszystko po to, by prawo konsumenckie nie było „martwą literą prawa”, ale w każdym przypadku naruszenia tego prawa i tym samym interesów konsumentów było podstawą do skutecznego zastosowania przewidzianych w nim sankcji oraz przywrócenia stanu sprzed nadużycia poprzez skuteczne dochodzenie roszczeń, przy istotnym wsparciu organizacji konsumenckich.

Projekt „Powołanie Rady Konsumenckich Organizacji Pozarządowych i rzecznictwo dla sektora” realizowany jest przez Stowarzyszenie Aquila we współpracy ze Stowarzyszeniem Euro-Concret. Projekt realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.