W Polsce funkcjonują obecnie programy, które są pomocne w zakupie lub wynajmie mieszkania. Programy te realizowane są w ramach polityki mieszkaniowej państwa. Realizowane są one pod szyldem Narodowego Programu Mieszkaniowego, jednak nie tylko.
W ramach Narodowego Programu Mieszkaniowego realizowany jest Pakiet Mieszkanie Plus oraz Program „Mieszkanie na Start”. Inne programy, realizowane poza Narodowym Programem Mieszkaniowym, to Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, Fundusz Mieszkań na Wynajem (BGK Nieruchomości) oraz program Mieszkanie dla Młodych.
Narodowy Program Mieszkaniowy
1) Pakiet Mieszkanie Plus – w ogólnym zarysie jego celem jest zwiększenie dostępności mieszkań dla osób, których obecne dochody uniemożliwiają na daną chwilę zakup lub wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych;
a) Program wsparcia tworzenia lokali mieszkaniowych z przeznaczeniem na wynajem, mieszkań chronionych, noclegowni, schronisk dla bezdomnych, ogrzewalni i tymczasowych pomieszczeń (miejsce publikacji podstawy działalności: Dz. U. z 2018 r., poz. 2321). Program ten wystartował w 2007 roku. Według danych Narodowego Banku Polskiego (NBP), przewidywane nakłady na program w latach 2018 – 2025 mają wynieść 6.210 mln złotych. W ramach tego programu do finansowania zakwalifikowało się już ponad 1630 przedsięwzięć. Ich wartość szacowana jest na ponad 4 mld złotych. Szacunkowo powstać ma ponad 29 tys. lokali oraz miejsc w noclegowniach;
b) Program wspierania budowy mieszkań czynszowych (miejsce publikacji podstawy działalności: Dz. U. z 2018 r., poz. 1020, z późn. zm.). Program został uruchomiony w 2016 roku. Jak podaje Narodowy Bank Polski, w ramach programu wspierania budowy mieszkań czynszowych ma powstać 30 tys. lokali mieszkalnych w przeciągu 10 lat. Przewidywane nakłady finansowe wynoszą 4,5 mld złotych na okres 10 lat. Jak podane Narodowy Bank Polski, na chwilę obecną w ramach programu złożonych zostało ponad 210 wniosków, na które spożytkowana ma zostać kwota ok. 1,2 mld złotych. W ramach tych projektów na rynek mieszkaniowy trafić ma niemal 9750 mieszkań czynszowych. Ponadto podpisanych zostało już 99 umów kredytu, które opiewają na łączną kwotę rzędu 513 mln złotych. W ramach tego finansowania powstać ma 4425 mieszkań czynszowych. Do niedawna do użytku oddanych zostało już ponad 2260 mieszkań w ramach 53 inwestycji;
c) Mieszkanie Plus – program kapitałowy (PFR Nieruchomości). Miejsce publikacji podstawy działalności: Uchwała Rady Ministrów nr 115/2016 z dnia 27 września 2016 r. Program wystartował w 2016 roku. Program zakłada budowę mieszkań dostępnych cenowo, z przeznaczeniem na wynajem oraz opcją dojścia do własności. Mieszkanie Plus – program kapitałowy jest zarządzany na zasadach rynkowych przez PFR Nieruchomości S.A. W ramach programu inwestycje mieszkaniowe są realizowane na gruntach, które wskazują Jednostki Samorządu Terytorialnego oraz spółki Skarbu Państwa a także działkach, które pozyskane zostaną od prywatnych inwestorów z wykorzystaniem finansowania pochodzącego z funduszu zarządzanego przez PFR Nieruchomości S.A. Do tej chwili w ramach programu już oddanych zostało niemal 700 mieszkań, natomiast w budowie są kolejne 663 mieszkania. Około 15,5 tys. mieszkań znajduje się natomiast na etapie projektowania.
2) Program Mieszkanie na Start (Miejsce publikacji podstawy działalności: Dz. U. z 2018 r., poz. 1540 oraz Dz. U. z 2019 r., poz. 1309). Szacuje się, że przewidywane nakłady finansowe w ramach realizacji programu mogą wynieść maksymalnie 16 mld złotych (w okresie od 2019 do 2028 roku).
Program Mieszkanie na Start ma stanowić wsparcie dla osób fizycznych, których nie stać na wynajęcie mieszkania na rynku komercyjnym. Beneficjenci programu mogą w jego ramach skorzystać z systemu dopłat do najmu przez okres pierwszych 15 lat wynajmu mieszkania. W ramach programu Mieszkanie na start już 8 gmin złożyło 26 wniosków o zawarcie umów, w ramach których zrealizowana miałaby zostać budowa prawie 1090 mieszkań. 5 gmin już podpisały umowy, w ramach których dofinansowana zostanie budowa niemal 580 mieszkań. Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) jak dotąd zrealizował dopłaty do najmu na kwotę rzędu 166,55 tys. złotych.
Programy realizowane poza Narodowym Programem Mieszkaniowym
1) Mieszkanie dla Młodych (Miejsce publikacji podstawy działalności: Dz. U. z 2019 r., poz. 1116). Program Mieszkanie dla Młodych wystartował w 2014 roku jako następca programu Rodzina na swoim. Zadaniem tego rządowego programu jest pomoc w nabyciu przez osoby młode pierwszego mieszkania lub domu na zasadach komercyjnych. W ramach programu można uzyskać jednorazowe dofinansowanie wkładu własnego, które udzielane jest w momencie wypłaty beneficjentowi kredytu hipotecznego. Jak podaje Narodowy Bank Polski, w latach 2014-2018 wsparcie otrzymało 110,4 tys. beneficjentów programu, którzy zdecydowali się na zakup pierwszego programu przy wsparciu Mieszkania dla Młodych. W dalszym ciągu w ramach programu Mieszkanie dla Młodych udzielane jest wsparcie finansowe, które beneficjenci programu mogą przeznaczyć na częściową spłatę zaciągniętego kredytu hipotecznego. Ponadto realizowane są również kontrole kredytów z dofinansowaniem wkładu własnego, które zostały udzielone przez banki w latach 2014-2018 r.
2) Fundusz Mieszkań na Wynajem (BGK Nieruchomości) – fundusz wystartował w 2014 roku jako pierwsza w Polsce instytucja oferująca najem komfortowych i dobrze skomunikowanych z resztą miasta mieszkań. Osoba wynajmująca mieszkanie w ramach Funduszu Mieszkań na Wynajem otrzymuje gwarancję umowy oraz wysokości stawki opłaty waloryzowanej o wskaźnik inflacji. Za Fundusz Mieszkań na Wynajem odpowiada Bank Gospodarstwa Krajowego. Fundusz ten realizowany jest na zasadach rynkowych w oparciu o ustawę o funduszach inwestycyjnych.
Mogłyby się wydawać, że Fundusz Mieszkań na Wynajem ma stanowić konkurencję na rynku mieszkań na wynajem. Tymczasem Bank Gospodarstwa Krajowego, poprzez dostarczenie na rynek atrakcyjnych mieszkań na wynajem, chce zwiększyć zawodową mobilność Polaków oraz zachęcić inwestorów do realizacji projektów obejmujących dostarczenie na rynki regionalne mieszkań na wynajem. BGK Nieruchomości oferuje obecnie ponad 1900 komfortowych mieszkań na wynajem w 6 miastach: Warszawie, Gdańsku Wrocławiu, Krakowie, Poznaniu i Katowicach. W ofercie znajdują się zarówno kawalerki jaki również bardziej przestronne mieszkania dwu-, trzy- lub czteropokojowe.
3) Fundusz Wsparcia Kredytobiorców (Miejsce publikacji podstawy działalności: Dz. U. z 2015 r., poz. 1925). Fundusz wystartował w 2016 roku, a jego szacunkowe nakłady wynoszą niecałe 594 mln złotych. Jest on skierowany do osób fizycznych, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej a równocześnie posiadają kredyt mieszkaniowy, który muszą spłacać. Środki w ramach Funduszu Wsparcia Kredytobiorców pochodzą z wpłat od kredytobiorców zaś wsparcie w ramach funduszu realizowane jest za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego. Od dnia 1 stycznia 2020 roku Fundusz Wsparcia Kredytobiorców funkcjonuje w nowej formule nadanej przez Ustawę z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2019 r., poz. 1358 z dnia 22 lipca 2019 r.). W ramach funduszu kredytobiorca ma możliwość skorzystania z dwóch form pomocy: wsparcia oraz pożyczki z przeznaczeniem na spłatę zadłużenia jakie pozostaje po zbyciu nieruchomości objętej kredytem. Co istotne, o wsparcie w ramach funduszu mogą ubiegać się osoby fizyczne, które posiadają kredyt zarówno w PLN jak również w walucie obcej.
Magdalena Paluch
Redaktor Naczelna
Komercja24.pl
