W realizacji najbardziej spektakularnych, wielofunkcyjnych inwestycji, opartych na rewitalizacji dawnych obiektów przemysłowych, wybija się dziś przede wszystkim Łódź i Warszawa. Z dużym, miastotwórczym projektem rewitalizacyjnym startuje też Gdańsk
– Inwestycje związane z rewitalizacją dawnych fabryk, elektrowni, browarów, czy stoczni, które dzięki przebudowie oferują nowe, komplementarne funkcje to dziś wyraźny trend urbanistyczny, który najbardziej widoczny jest w największych miastach w kraju – zauważa Mateusz Strzelecki, Partner i Head of Regional Markets w Walter Herz. – Zaniedbane tereny poprzemysłowe z historycznymi zabudowaniami, szczególnie te położone w centrach aglomeracji, przekształcane są zwykle zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Część tego typu przedsięwzięć, nie tylko przynosi atrakcyjne obiekty komercyjne i poprawia jakość przestrzeni publicznej, ale również zmienia użyteczność całych kwartałów miejskich – przyznaje ekspert.
Mateusz Strzelecki zwraca uwagę, że projekty rewitalizacyjne poza swoją miastotwórczością, niosą także wartość dodaną w postaci autentyczności, którą czerpią z tożsamości miejsca, historii i niepowtarzalnego charakteru dawnych zabudowań. – Dzięki temu, takie inwestycje są ciekawsze od nowych obiektów i stają się jednymi z najatrakcyjniejszych i najbardziej reprezentacyjnych miejsc w miastach. Różnorodność funkcji i ciekawe zagospodarowanie nowych placów, alejek i pasaży sprawia, że wpisują się w miejski koloryt, nie tylko jako atrakcyjne centra, ale są także tętniącymi życiem, lokalnymi miejscami spotkań i wizytówkami dzielnic – dodaje Strzelecki.
– Za takimi głośnymi realizacjami, jak warszawski Koneser, czy łódzka OFF Piotrkowska, które stały się już gorącymi punktami na mapie turystycznej, idą kolejne. Stara Praga od lat czekała na projekt, który swoją siłą oddziaływania, efektywnie przyczyniłaby się do zmiany jej wizerunku. Koneser, który z sukcesem połączył urok wiekowej architektury z nowoczesnym designem, przyciąga dziś tłumy, dzięki organizowanych na jego terenie licznym wydarzeniom kulturalnym. I tak dzielnica, do której wcześniej budziła rezerwę, postrzegana jest dziś jako atrakcyjna i przyjazna – tłumaczy Mateusz Strzelecki.
Łódź w procesie rewitalizacji
Program rewitalizacji prowadzony w Łodzi to największe tego rodzaju przedsięwzięcie w Polsce. W ramach restrukturyzacji obszarowej restaurowane są kamienice i zabudowania dawnych obiektów fabrycznych oraz infrastruktura miejska. Miasto inwestuje olbrzymie środki w przestrzeń publiczną, pozyskując na ten cel wysokie fundusze unijne. Władze Łodzi sukcesywnie rozwijają jednocześnie współpracę z inwestorami. W mieście prowadzą projekty największe firmy deweloperskie w kraju.
Niedawno ze swoją inwestycją wystartowało Echo Investment. Fuzja, realizowana na terenie dawnej fabryki Karola Scheiblera przy ulicy Tymienieckiego w Łodzi, ma być otwartą, atrakcyjną częścią miasta, gdzie dawna, ceglana zabudowa połączy się z nowoczesną. Złoży się na to 20 budynków o różnorodnych funkcjach, wśród których 14 to zaadoptowane zabudowania historyczne. W sercu kompleksu usytuowany będzie nowy plac miejski i secesyjna elektrociepłownia, która po rewitalizacji przeznaczona zostanie na cele kulturalne, edukacyjne lub gastronomiczne. Projekt zakłada budowę czterech budynków z ponad 600 mieszkaniami. Przyniesie ponadto 40 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej, a historyczne zabudowania pomieszczą 15 tys. mkw. przestrzeni przeznaczonej na usługi, sklepy i restauracje.
Multifunkcyjny Księży Młyn
Wcześniej na terenie Księżego Młyna inwestowała firma Opal Property Developments, która przekształciła w lofty U Scheiblera ponad 200 metrowy budynek dawnej przędzalni, gdzie znalazło się 421 mieszkań. W odrestaurowanej fabryce Ludwika Grohmana mieszczą się dziś nowoczesne biura. W zmodernizowanych budynkach magazynowych działa zaś Art Inkubator. Miasto odnowiło też usytuowaną obok przędzalni, neorenesansową willę Herbsta, a w odrestaurowanym budynku dawnej szkoły przy fabryce Scheiblera w 2020 roku nową siedzibę znajdzie Akademickie Centrum Designu ASP.
W historycznej remizie strażackiej, zrewitalizowanej przez firmę St. Paul’s Developments, funkcjonują dziś nowoczesne biura. Wysokiej klasy powierzchnie biurowe mieści też Textorial Park, nowy obiekt biurowy, który powstał w pobliżu tego zabytkowego budynku. Aktualnie deweloper przygotowuje realizację nowego projektu, którego budowa ma rozpocząć się jeszcze w tym roku. Textorial Park II obejmuje renowację i nadbudowę dwóch zabytkowych magazynów bawełny dawnego kompleksu Scheiblera i budowę nowoczesnego biurowca, w których do wynajęcia będzie łącznie 26 tys. mkw. powierzchni. Firma zapowiada również stworzenie ponad 9 tys. mkw. ogólnodostępnej przestrzeni wypoczynkowej z kawiarniami, centrum fitness&SPA, a nawet przedszkole i bibliotekę.
Monopolis na ostatnim wirażu
W tym roku mają natomiast zakończyć się prace nad rewitalizacją zabudowań dawnego Monopolu Wódczanego z 1902 roku, trzeciego co do wielkości łódzkiego zespołu fabrycznego, po zakładach Karola Scheiblera i Izraela Poznańskiego. Wielofunkcyjny kompleks Monopolis, położony w centrum miasta, dostarczy 23,4 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej, mieszczącej się w zabytkowym gmachu rozlewni i dwóch nowych budynkach. Zaoferuje także rozwiniętą ofertę gastronomiczną, kulturalną oraz usługową na powierzchni 5 tys. mkw. W dawnym laboratorium wódek smakowych powstanie bistro, a w magazynie spirytusu – teatr. Ważną częścią kompleksu stanie się muzeum poświęcone historii Polmosu i technologii wytwarzania wódki. Monopolis mieścił będzie blisko 100 metrowy pasaż z licznymi restauracjami i kawiarniami, zlokalizowany jest w centralnym punkcie obiektu.
Przy ulicy Zielonej w Łodzi rozpoczyna się również rewitalizacja kamienicy Aurbachów. W połowie 2021 roku w kamienicy mają zostać oddane nowoczesne biura i punkty usługowo-handlowe na parterze w budynku. Neobarokowa kamienica, składająca się z budynku frontowego i dwóch oficyn przyniesie po rewitalizacji ponad 1,4 tys. mkw. powierzchni najmu.
Projekty rewitalizacyjne na warszawskiej Woli
W Warszawie kilka ostatnich lat to z kolei czas dużych przemian przestrzennych związanych z przekształceniem obszarów postindustrialnych przede wszystkim na Woli i Pradze Północ. Na Woli pomiędzy ulicą Żelazną, Łucką i Prostą proces rewitalizacji przechodzą dziś zabudowania dawnego Towarzystwa Akcyjnego Fabryk Metalowych Norblin, Bracia Buch i T. Werner. Zachowało się tam dziewięć XIX-wiecznych obiektów, które po renowacji pełnić będą funkcje handlowo-usługowe. Firma Capital Park, która jest inwestorem projektu planuje także budowę nowych biurowców. Na terenie obiektu otwarte zostanie też kino, teatr oraz muzeum dawnej fabryki Norblina z 50 odrestaurowanymi maszynami i kolekcją platerów.
Pomiędzy budynkami, na obszarze 2 hektarów powstanie sieć pasaży, wewnętrznych uliczek i skwerów, wypełnionych zielenią, które tworzyć będą mini dzielnicę. ArtN dostarczy 66 tys. mkw. powierzchni użytkowej, w tym 40 tys. mkw. powierzchni biurowej i 26 tys. mkw. przestrzeni poświeconej funkcji handlowej, usługowej, rozrywkowej, kulturalnej i gastronomicznej. Na terenie kompleksu, który być otwarty na koniec 2020 roku, funkcjonował będzie BioBazar, kluby, restauracje oraz foodhall z ponad 20 konceptami gastronomicznymi. Przewidziany został też czteropoziomowy parking podziemny.
Browary Warszawskie i Bohema
Niedaleko, fabryki Norblina, w kwartale ulic Grzybowska, Wronia, Krochmalna i Chłodna usytuowany jest dawny Browar Haberbusch i Schiele, a później Browary Warszawskie. Na tym terenie Echo Investment realizuje zespół mieszkaniowo-biurowy. W skład inwestycji wchodzą dwa nowe budynki Biura przy Willi i Biura przy Warzelni, w których znajdzie się łącznie 46 tys. mkw. powierzchni oraz budynki mieszkalne. Inwestor przywrócił już świetność XIX-wiecznej willi przy ulicy Grzybowskiej, w której mieszkali niegdyś współwłaściciele firmy, Feliks i Kazimierz Schiele. Budynek dawnej warzelni i 170 letnie, zabytkowe piwnice mają po rewitalizacji przyjąć zaś funkcje gastronomiczno-rozrywkowe. W Browarach Warszawskich powstanie też nowa ulica Haberbuscha i Schielego oraz pięć placów miejskich. Obiekt zaoferuje bogatą ofertę gastronomiczną, a w centralnym punkcie – Rynku Warzelni otwarta zostanie XIX-wieczna warzelnia. Zakończenie realizacji inwestycji planowane jest w 2020 roku.
Z kolei na warszawskiej Pradze przy ulicy Szwedzkiej, niedaleko słynnego już Konesera, dzięki któremu dzielnica znacznie zyskała na popularności wśród mieszkańców miasta i turystów, rusza restrukturyzacja dawnej fabryki Pollena-Uroda. Na terenie zakładów, które przed wojną należały do rodziny Schichtów, firma Okam Capital wznosi zespół mieszkaniowo-komercyjny o nazwie Bohema. Projekt obejmuje budowę nowych budynków i rewitalizację zabytkowych zabudowań. W centralnym punktem nowego, otwartego placu miejskiego, na którym odbywać się będą wydarzenia artystyczne, znajdzie się 83 metrowy komin górujący niegdyś nad zakładem Polleny. Rewitalizacja historycznych budynków Kotłowni, Glicerynowni i Warzelni, w których znajdzie się około 6,5 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni komercyjnej, już się rozpoczęła, a jej zakończenie przewidziane jest w pierwszym kwartale 2021 roku. Bohema, usytuowana na 4,3 hektarowym terenie, zaoferuje mieszkania, lokale handlowo-usługowe i biurowe oraz przestrzeń co-workingową.
Elektrownia znów rozbłyśnie na Powiślu
Niedługo życie wróci również m.in. do opuszczonego budynku PZO przy ulicy Grochowskiej 316/320. Na terenie przedwojennych zakładów optycznych firmy Cain International i White Star Real Estate planują budowę 121 mieszkań i odrestaurowanie ponad 12 tys. mkw. powierzchni z przeznaczeniem na cele biurowo-usługowe w dawnym obiekcie fabrycznym. Realizacja inwestycji ma się zakończyć w 2021 roku.
White Star Real Estate wraz z Tristan Capital Partners na warszawskim Powiślu prowadzi też projekt związany z rewitalizacją dawnej Elektrowni Warszawskiej z 1904 roku. Multifunkcyjna Elektrownia Powiśle w trzech nowych budynkach biurowych zaoferuje 22 tys. mkw. powierzchni najmu, a ponadto 90 luksusowych, loftowych apartamentów na wynajem i butikowy hotel ze 150 pokojami. Na terenie obiektu, który ma zostać oddany jesienią bieżącego roku, dostępna będzie też część handlowo-restauracyjna o powierzchni 18 tys. mkw. z prawie 40 różnorodnymi konceptami gastronomicznymi oraz nowe place miejskie usytuowane pomiędzy odrestaurowanymi i nowymi budynkami.
Rewitalizacja Stoczni Cesarskiej na starcie
Niezwykle interesująco zapowiada się również projekt związany z rewitalizacją obszaru Nowego Miasta i Stoczni Cesarskiej w Gdańsku. Restrukturyzacją mają zostać objęte 73 hektarowe tereny postoczniowe nad Motławą, położone w bliskim sąsiedztwie Starego Miasta, które stanowią dziś własność prywatnych inwestorów. W planach jest wykorzystanie dawnych hal stoczniowych oraz budowa nowych obiektów hotelowych, biurowych i mieszkalnych. Rewitalizacja tego obszaru ma dać Gdańskowi nową, reprezentacyjną dzielnicę, gdzie poza budynkami mieszkalnymi i komercyjnymi mieścić się będą liczne restauracje, sklepy, placówki usługowe, a także parki i skwery dla mieszkańców.
Rewitalizacja zabudowań Stoczni Cesarskiej, która jest wyjątkowym miejscem na mapie miasta, właśnie ruszyła. Belgijska spółka Stocznia Cesarska Development otrzymała niedawno pozwolenie na budowę, umożliwiające rozpoczęcie remontu budynku Dyrekcji. Renowacja zabytkowego obiektu z 1878 roku ma zakończyć się w lipcu 2020 roku. W odnowionej Dyrekcji będzie 4 tys. mkw. powierzchni biurowej, a także sale konferencyjne, strefy relaksu, kawiarnia, przestrzeń eventowa. Pierwszy etap realizacji projektu obejmie również adaptację Remizy i budowę pierwszych czterech budynków mieszkalnych na Placu Dyrekcyjnym oraz nowej przestrzeni publicznej. Na terenie Młodego Miasta wielu deweloperów przygotowuje aktualnie do budowy swoje projekty komercyjne i mieszkaniowe.
Poznań, Kalisz i Radom z klimatycznymi miejscówkami
Nową dzielnicę z różnymi funkcjami ma mieć też Poznań. Nowy kwartał miejski powstanie na terenie wygaszonej elektrociepłowni w zakolach Warty. Część terenu, na którym planowana jest Mała Wenecja należy do Veolii, a część do miasta, które poszukuje inwestorów dla tego przedsięwzięcia. W tym celu opracowano koncepcję zabudowy obszaru Elektrociepłowni Garbary na Ostrowie Tumskim.
Ciekawą, zakończoną niedawno rewitalizacją może pochwalić się natomiast Kalisz, gdzie na terenie dawnej Fabryki Fortepianów i Pianin Calisia otwarty został wielofunkcyjny kompleks biznesowy Calisia One. W najstarszej, zabytkowej części historycznych zabudowań oddana została nowoczesna powierzchnia biurowa. Stanął w niej również fortepian wyprodukowany w 1939 roku. W kompleksie funkcjonuje hotel Hampton by Hilton Kalisz i otwarty został zrewitalizowany dziedziniec z knajpkami, restauracjami i konceptami kulinarnymi.
Na swoje kolejne wcielenie czekają też zabudowania Fabryki Broni Łucznik w Radomiu. Agencja Rozwoju Przemysłu w drodze przetargu wyłoni wykonawcę dokumentacji projektowej rewitalizacji, przebudowy i nadbudowy wraz ze zmianą sposobu użytkowania kompleksu budynków fabrycznych przy ulicy Przemysłowej. W dawnych zabudowaniach ma powstać nowoczesna powierzchnia biurowa, przede wszystkim dla branży nowoczesnych usług dla biznesu. Przewidziane zostały tam też sale na konferencje, szkolenia, działalność dydaktyczna i kulturalno-oświatową.
Autor: Walter Herz.
