Wybuch wojny w Ukrainie, związana z tym niepewna sytuacja społeczno-polityczna, nowe przepisy prawne w zakresie zrównoważonego rozwoju firm oraz wyzwania związane z nowymi modelami pracy – to czynniki, które mocno wpłynęły na rynek nieruchomości, także biurowych, w 2022 roku. I wciąż będą na niego oddziaływać. Eksperci Colliers przygotowali zestawienie najważniejszych wydarzeń i trendów w mijającym roku, a także prognozy na 2023 r.
Spis treści:
Najważniejsze wydarzenia 2022 na rynku biurowym
Co nas czeka w 2023 na rynku biurowym?
Najważniejsze wydarzenia 2022 na rynku biurowym
-
Regiony wyprzedzają Warszawę
Znacząca fala nowej podaży zmieniła układ sił na rynku biurowym. W 2022 r. po raz pierwszy całkowita podaż nowoczesnej powierzchni biurowej na 8 głównych rynkach regionalnych (Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Łódź, Poznań, Katowice, Lublin i Szczecin) była większa niż w stolicy – o 200 tys. mkw. Do rynków oferujących ponad 1 mln mkw. biur (Kraków i Wrocław) dołączyło Trójmiasto. Katowice z kolei odnotowały rekordowy przyrost powierzchni biurowej – deweloperzy dostarczyli na rynek o prawie 20% biur więcej niż w ubiegłym roku. Z całkowitą podażą na poziomie niespełna 720 tys. mkw. na koniec bieżącego roku miasto stanowi czwarty regionalny rynek biurowy w Polsce.
-
Pierwsza certyfikacja w zakresie technologii
Do znanych na rynku systemów certyfikacji biurowej BREEAM, LEED
oraz WELL dołączyły SmartScore i WiredScore, pozwalające obiektywnie ocenić zaawansowanie technologiczne nieruchomości. Pierwszy z nich uwzględnia analizę kompleksowości inteligentnych systemów, ich bezpieczeństwa oraz elastyczności, drugi koncentruje się na ocenie technicznego zaawansowania budynku. Pierwszym budynkiem w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, który otrzymał (przy doradztwie Colliers) oba certyfikaty był warszawski The Bridge budowany przez Ghelamco.
-
Mniej budów, większa luka podażowa
Na rynku obserwujemy wyraźne spowolnienie aktywności deweloperskiej. Duża fala nowej podaży trwająca od dwóch lat dobiegła końca, a przestój w wydawaniu nowych pozwoleń na budowę zaowocuje luką podażową w Warszawie i na niektórych rynkach regionalnych w latach 2023-2024.
– Na spadek liczby budów składa się kilka czynników, ale kluczowe znaczenie ma dziś rekordowo wysoki poziom inflacji, co napędza wzrost kosztów m.in cen materiałów budowalnych, gruntów, mediów czy płac. Niska podaż nowej powierzchni rodzi natomiast presję na czynsze wywoławcze, a rosnące ceny energii na pewno wpłyną na stawki opłat serwisowych. Nie spowoduje to jednak spadku aktywności najemców. Można spodziewać się, że kolejne kwartały pozwolą na absorpcje nowo oddanych powierzchni – mówi Paweł Skałba, Senior Partner, Dyrektor Działu Powierzchni Biurowych w Colliers.
-
Największa transakcja biurowa w regionie CEE
Polska utrzymuje pozycję najbardziej atrakcyjnego rynku regionu Europy Środkowo-Wschodniej dzięki wysokiej płynności, a także szerokiemu zakresowi produktów inwestycyjnych wysokiej jakości. Sprzedaż kompleksu biurowo-hotelowego wybudowanego przez Ghelamco – The Warsaw HUB do firmy Google za 586 mln EUR była największą pojedynczą transakcją biurową w historii rynku polskiego oraz regionu Europy Środkowo-Wschodniej.
-
Proekologiczne zmiany
Regulacje ESG i kwestie zrównoważonego rozwoju to jeden z silniejszych trendów na rynku nieruchomości, zwłaszcza na rynku biurowym. Wymogi Unii Europejskiej obligują właścicieli starych biurowców do ich modernizacji m.in. w celu wspierania neutralności klimatycznej. Co ważne, zysk środowiskowy w projektach staje się nie mniej ważny niż zysk finansowy, a ESG zaczyna stanowić coraz ważniejsze uzasadnienie decyzji biznesowych.
– Obecnie, ok. 190 milionów budynków w Unii Europejskiej to obiekty nieefektywne energetycznie, dlatego Komisja Europejska nałożyła na kraje członkowskie obowiązek opracowania i wdrożenia długoterminowych strategii renowacji. Polska opublikowała taki dokument w lutym 2021 r. Również rozporządzenie zwane Taksonomią nakłada wymogi dla budynków poddawanych renowacji – energia pierwotna na świadectwie charakterystyki energetycznej musi być na poziomie o 30% niższym niż przed renowacją. Rośnie także świadomość najemców w kwestii korzyści płynących z najmu w energooszczędnym budynku, co jeszcze bardziej motywuje właścicieli budynków do modernizacji, aby ich nieruchomość pozostawała konkurencyjna – mówi Izabela Makowska-Kwiecińska, Associate Director w Dziale ESG w Colliers.
Co nas czeka w 2023 na rynku biurowym?
-
Poszukiwanie oszczędności
Konieczność poszukiwania oszczędności w związku z rosnącymi kosztami eksploatacji będzie jednym z głównych wyzwań, przed którymi stanie rynek nieruchomości biurowych w nadchodzących kwartałach. Będzie to skutkować wzrostem zainteresowania nowymi, bardziej ekologicznymi i energooszczędnymi budynkami biurowymi. Certyfikowane projekty oferują nie tylko realne oszczędności dla najemców i właścicieli, ale również lepszy komfort pracy, co wpływa na efektywność pracowników i wzrost częstotliwości pracy z biura.
-
Stabilna aktywność inwestycyjna
Polska będzie zwiększać swój udział jako kluczowy rynek w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Korekta wartości kapitałowych aktywów jest w istotnym stopniu rekompensowana wzrostem czynszów zarówno w Warszawie, jak i miastach regionalnych, co generuje zainteresowanie inwestorów. Przewiduje się dalszy napływ kapitału z Rumunii, krajów bałtyckich, Czech i Węgier. Również kraje Bliskiego Wschodu planują więcej inwestować w regionie.
– Uwagę inwestorów nadal będą przyciągać budynki biurowe – dzięki potencjałowi wzrostu stawek czynszowych, wysokiemu poziomowi popytu i absorpcji netto pomimo wprowadzenia hybrydowego modelu pracy. Spodziewamy się, że luka podażowa skieruje uwagę funduszy nie tylko na nowo oddane biurowce, ale także dobrze funkcjonujące kompleksy o ugruntowanej reputacji wśród najemców – mówi Piotr Mirowski, Senior Partner, Dyrektor Działu Doradztwa Inwestycyjnego w Colliers.
-
Więcej renegocjacji
Po fali podwyżek koszty aranżacji powierzchni biurowych ustabilizowały się, ale nadal pozostają na wysokim poziomie. Sytuacja ta wpływa na decyzje właścicieli biurowców w kwestii ograniczenia tzw. pakietów zachęt. To, w połączeniu z zapowiadaną luką podażową, sprawi, że najemcy będą chętniej pozostawać w dotychczasowej lokalizacji biurowej niż szukać nowego biura.
– Renegocjując umowy najmu, firmy będą mogły uzyskać dodatkowe korzyści w postaci okresowych zwolnień z czynszu, a także budżetu na odświeżenie powierzchni – mówi Paweł Skałba.
-
Stare biuro w lepszym wydaniu
Wzrost świadomości najemców w kwestii usług związanych z definiowaniem funkcji, koncepcji i strategii nieruchomości przekłada się na wzrost oczekiwań, aby jak najlepiej odpowiadała ona potrzebom użytkowników i biznesu, zarówno pod kątem projektowania przestrzeni, jak i wykonawstwa aranżacji.
– Przekształcenie istniejącej powierzchni, także w ramach renegocjowanej umowy, wymaga nieco innego podejścia niż projektowanie nowego biura. W procesie kluczowe jest znalezienie złotego środka między potrzebami pracowników i organizacji, kwestiami finansowymi i trendami na rynku. Dopiero to pozwala na zminimalizowanie zakresu zmian na etapie projektowym, co następnie przekłada się niższe na koszty prac aranżacyjnych – mówi Paweł Szafarczyk z Colliers Define.
Źródło: Colliers.
