Cushman & Wakefield nt pierwszego półrocza na rynku nieruchomości biurowych w Polsce

jason-dent-w3eFhqXjkZE-unsplash

Międzynarodowa firma doradcza Cushman & Wakefield podsumowała pierwsze półrocze na rynku biurowym w Polsce. Na rynkach regionalnych można zaobserwować stopniową odbudowę aktywności najemców. Jednocześnie największe miasta poza Warszawą już w przyszłym roku mogą wejść w okres luki podażowej, która będzie wywołana obserwowanym od pewnego czasu spadkiem wolumenu realizowanych inwestycji.

POPYT: ZAINTERESOWANIE POWIERZCHNIAMI ŚREDNIEJ WIELKOŚCI W WARSZAWIE, ODBUDOWA POPYTU W REGIONACH

Całkowita aktywność najemców w Warszawie w pierwszej połowie 2023 roku wyniosła 325 700 mkw. i była niższa o 32% r/r. Warto zauważyć, że w przypadku stolicy spadek wynika głównie z wysokiego efektu zeszłorocznej bazy z uwagi na zawarcia wielu transakcji wielkopowierzchniowych w 2022 roku. Liczba transakcji była natomiast zaledwie 3% mniejsza od pierwszej połowy poprzedniego roku.

W pierwszym półroczu 2023 roku w strukturze popytu w Warszawie przeważały nowe umowy, które stanowiły ok. 61% wszystkich zawartych transakcji. Renegocjacje i ekspansje odpowiadały odpowiednio za 35% i 4% wszystkich zawartych umów.

Na rynkach regionalnych aktywność najemców była relatywnie duża i wyniosła około 334 000 mkw. w pierwszym półroczu 2023 r., co stanowi jedynie 2% spadku względem bardzo dobrego wyniku z pierwszego półrocza roku poprzedniego. W dyskusjach z najemcami wielokrotnie słyszę głosy niezadowolenia ze stopnia wykorzystania biura przez pracowników. Wiele firm zredukowało wielkość biura, a część najemców mimo wzrostu zatrudnienia, zdecydowała się nie dobierać nowej powierzchni. Tym bardziej ciekawa wydaje się analiza danych makro, która w mojej ocenie wskazuje, że faktyczny obraz rynku to kontynuacja stopniowej odbudowy zainteresowania najemców powierzchniami biurowymi w miastach regionalnych – komentuje Michał Galimski, Partner, Head of Regional Markets, Cushman & Wakefield.

PODAŻ: LUKA PODAŻOWA W REGIONACH SPODZIEWANA JUŻ W 2024 ROKU

Na koniec drugiego kwartału całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej na dziewięciu największych rynkach w Polsce[1] wyniosły niemal 12,8 mln mkw.

W pierwszej połowie 2023 roku skala oddanych projektów była relatywnie niewielka, z czego najwięcej powierzchni powstało w Krakowie, Wrocławiu i Trójmieście – komentuje Vitalii Arkhypenko, ekspert rynku biurowego, Cushman & Wakefield.

Do największych ukończonych w ciągu sześciu miesięcy budynków biurowych należała rozbudowa kompleksu Ocean Office Park w Krakowie (28 600 mkw., Cavatina), ukończenie kolejnego etapu poznańskiego kompleksu Nowy Rynek E (25 100 mkw., Skanska) oraz oddanie trzeciego budynku wrocławskiego kompleksu Centrum Południe (20 900 mkw., Skanska).

W ciągu ostatnich trzech lat na rynku widoczny jest spadek wolumenu nowej powierzchni realizowanych inwestycji. Mimo nieznacznego odbicia, z uwagi na rozpoczęcie budowy pojedynczych biurowców w stolicy i miastach regionalnych, trend ten jest nadal widoczny zwłaszcza w Warszawie, gdzie obecnie w budowie znajduje się ok. 221 000 mkw. W miastach regionalnych w realizacji pozostaje natomiast około 450 000 mkw., w porównaniu do 850 000 mkw. sprzed pandemii – tłumaczy Ewa Derlatka-Chilewicz, Head of Research at Cushman & Wakefield.

Spadek liczby realizowanych nowych inwestycji wynika z utrzymania się wysokiego poziomu kosztów budowy i wykończenia powierzchni, niepewności spowodowanej wojną w Ukrainie oraz ogólnego trudniejszego klimatu gospodarczego w Polsce i na świecie. Według szacunków Cushman & Wakefield warszawski rynek biurowy powiększy się w tym roku o ok. 66 000 mkw., wchodząc jednocześnie w okres tzw. „luki podażowej”, który może potrwać nawet do 2025 r.

W miastach regionalnych łączna nowa podaż w 2023 wyniesie prawdopodobnie 350 000 mkw., co jest wartością o 15% niższą w porównaniu do średniej z ostatnich pięciu lat. Efekt „luki” w regionach będzie opóźniony względem rynku warszawskiego o około rok i może się rozpocząć już w 2024.

WSKAŹNIK PUSTOSTANÓW I CZYNSZE LEKKO W GÓRĘ

Średni wskaźnik pustostanów w Polsce na koniec czerwca wyniósł 14,2%, co stanowi wzrost o 0,4 pp. względem pierwszego kwartału tego roku i oznacza kontynuację trendu wzrostowego. W stolicy wskaźnik niewynajęcia spadł o 0,2 pp. względem poprzedniego kwartału i wyniósł 11,4%, natomiast wzrosty odnotowano w większości miast regionalnych poza Wrocławiem i Lublinem, osiągając średni wskaźnik 16,8%. Na wszystkich rynkach biurowych objętych analizą dostępna powierzchnia wyniosła 1,81 mln mkw. co oznacza wzrost o 3% względem początku roku.

Stawki za najlepsze powierzchnie biurowe w strefie Centrum w Warszawie wynosiły przeciętnie 22-26 EUR/ mkw./ miesiąc, najwyższe zaś osiągały poziom nawet 28 EUR/ mkw./ miesiąc, natomiast w lokalizacjach poza Centrum oscylowały w granicach 13,50-16,50 EUR/ mkw./ miesiąc.

W miastach regionalnych najlepsze biura w centrum były oferowane średnio w przedziale cenowym 12,50-16,50 EUR/ mkw./ miesiąc. Jednocześnie od początku roku obserwowany jest wzrost stawek czynszu zwłaszcza w budynkach nowo oddawanych – podsumowuje Jan Szulborski ekspert rynku biurowego, Cushman & Wakefield.

Pełna wersja raportu znajduje się na oficjalnej stronie internetowej Cushman & Wakefield.

[1] Warszawa, Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Katowice, Poznań, Łódź, Lublin i Szczecin

Źródło: Cushman & Wakefield.

Cushman & Wakefield: Liczba zawieranych w Warszawie transakcji biurowych pozostaje wysoka

anna_kwiatkowska

Jak wynika z danych międzynarodowej agencji doradczej Cushman & Wakefield, drugi kwartał 2023 roku przyniósł ożywienie aktywności najemców odzwierciedlonej w liczbie zawartych transakcji. Ponadto, pomimo trudnej sytuacji gospodarczej, deweloperzy rozpoczęli realizację kolejnych inwestycji, co zwiększyło wolumen powierzchni w budowie.

POPYT: LICZBA ZAWIERANYCH TRANSAKCJI POZOSTAJE WYSOKA POMIMO NIŻSZEGO WOLUMENU WYNAJĘTEJ POWIERZCHNI

Całkowita aktywność najemców w pierwszej połowie 2023 roku wyniosła 325 700 mkw. i była niższa o 32% r/r.

Niższa aktywność najemców w ujęciu ilości wynajętej powierzchni jest związana z efektem wysokiej bazy. W I kwartale 2022 roku nastąpiła kumulacja transakcji zawartych przez pięć wielkoskalowych spółek, które wynajęły łącznie ponad 110 000 mkw. Natomiast ożywienie na rynku najmu jest widoczne w liczbie zawartych transakcji. W pierwszej połowie 2023 roku ten wskaźnik był tylko 3% niższy r/r, choć jednocześnie wyższy o 6% niż tuż przed wybuchem pandemii – komentuje Ewa Derlatka-Chilewicz, Head of Research at Cushman & Wakefield.

Do największych umów zawartych w tym okresie należały: renegocjacja umowy Accenture w budynku Proximo II (8 800 mkw.), wynajęcie 8 700 mkw. przez DPD w ich nowej siedzibie oraz renegocjacja umowy Lionbridge w budynku Taifun (7 100 mkw.).

W pierwszej połowie 2023 roku strukturę popytu zdominowały relokacje, które stanowiły ok. 61% wszystkich zawartych umów. Renegocjacje i ekspansje odpowiadały odpowiednio za 35% i 4% wszystkich zawartych umów – mówi Jan Szulborski, ekspert rynku biurowego.

PODAŻ: RONDO DASZYŃSKIEGO NAJBARDZIEJ ATRAKCYJNĄ LOKALIZACJĄ DLA NOWYCH INWESTYCJI BIUROWYCH

W drugim kwartale 2023 roku w Warszawie oddano do użytku trzy nowe projekty biurowe zlokalizowane w strefach poza centrum o łącznej powierzchni 18 700 mkw. Tym samym, całkowite zasoby stołecznego rynku wyniosły 6,25 mln mkw. Największym ukończonym budynkiem w tym półroczu była kolejna faza projektu The Park (11 000 mkw.; White Star Real Estate).

Według szacunków Cushman & Wakefield warszawski rynek biurowy powiększy się w drugiej połowie roku o ok. 47 500 mkw. w ramach czterech projektów, a całkowita nowa podaż w 2023 roku wyniesie ok. 66 000 mkw.  Oznacza to, że aktywność deweloperska osiągnie w tym roku najniższy poziom od blisko 25 lat. Warto jednak zauważyć, że pomimo niesprzyjającego otoczenia ekonomicznego powierzchnia biurowa w budowie wzrosła o blisko 60 000 mkw. i aktualnie wynosi blisko 221 000 mkw. Przykładem już rozpoczętej inwestycji, wpisującej się w ten trend jest powstający w sąsiedztwie Ronda ONZ kompleks biurowo-hotelowy Upper One. W kolejnych kwartałach spodziewamy się też uruchomienia kolejnych projektów, które będą zlokalizowane w centrum Warszawy – komentuje Anna Górska-Kwiatkowska, Head of Leasing Services w Cushman & Wakefield.

WSKAŹNIK PUSTOSTANÓW: IM BLIŻEJ CENTRUM TYM MNIEJ DOSTĘPNEJ POWIERZCHNI

Dostępność powierzchni biurowej w czerwcu 2023 roku wyniosła 714 400 mkw. i spadła o 33 300 mkw. względem analogicznego okresu w 2022 roku. Wskaźnik powierzchni niewynajętej w II kwartale 2023 roku wyniósł 11,4%, co oznacza spadek o 0,5 pp. rok do roku i o 0,2 pp. kwartał do kwartału.

Wraz ze spodziewanym ograniczeniem nowej podaży w latach 2023-2025 Cushman & Wakefield spodziewa się dalszej kompresji wskaźnika powierzchni niewynajętej, co pozwoli warszawskiemu rynkowi na wchłonięcie nadwyżki dostępnej powierzchni biurowej, która powstała na skutek tymczasowego ograniczenia popytu w latach 2020-2021.

Najszybsze tempo absorpcji powierzchni będzie obserwowane w strefie centralnej oraz w budynkach postrzeganych, jako nowoczesne i wyposażone w coraz bardziej pożądane przez najemców rozwiązania ESG – dodaje Jan Szulborski.

CZYNSZE: LOKALIZACJA, JAKOŚĆ BUDYNKU I POZIOM OBŁOŻENIA BĘDĄ GŁÓWNYMI ELEMENTAMI WPŁYWAJĄCYMI NA WZROSTY STAWEK CZYNSZU

W pierwszej połowie 2023 roku stawki za najlepsze powierzchnie biurowe w Warszawie wyniosły 22,00-26,00 EUR/ mkw./ miesiąc w strefie Centrum oraz 13,50-16,50 EUR/ mkw./ miesiąc w lokalizacjach pozacentralnych i nie uległy zmianie względem końca 2022 roku.

Z obserwacji Cushman & Wakefield wynika, że projekty w budowie znajdują się obecnie pod największą presją wzrostu stawek czynszu, co wynika ze znacznej ekspozycji na wzrost kosztów zarówno budowy, jak i wykończenia powierzchni.

Z kolei na kształt polityki cenowej w istniejącym zasobie w dużej mierze wpływać będą takie aspekty jak lokalizacja, wiek, standard oraz poziom obłożenia budynków znajdujących się w posiadaniu poszczególnych inwestorów – podsumowuje Ewa Derlatka-Chilewicz.

Pełen raport do pobraniana oficjalnej stronie internetowej ushman & Wakefield.

Źródło: Cushman & Wakefield.

Średnio o 9% wzrosły koszty związane z wykończeniem i wyposażeniem biur w Europie

alexander-pemberton-95212-unsplash
Średnio o 9% wzrosły koszty związane z wykończeniem i wyposażeniem biur w Europie.

Wielka Brytania i Niemcy na czele krajów, w których koszty wykończenia biur są najwyższe. Eksperci prognozują, że spadki cen nastąpią dopiero w 2024 roku.
Jak pokazują dane międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield, pierwsze miejsca na liście najdroższych lokalizacji europejskich pod względem wykończenia i wyposażenia biur zajmują kluczowe miasta w Wielkiej Brytanii i w Niemczech. Z kolei w krajach regionu Europy Środkowo-Wschodniej, po okresie wzrostu kosztów, ceny osiągnęły w końcu bardziej stabilny i przewidywalny poziom. Jednocześnie wciąż rosną oczekiwania użytkowników w stosunku do przestrzeni biurowych. Wpływ na to mają zarówno zmiany spowodowane pandemią, jak i kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem.

Koszty wykończenia biur w Europie (w walucie euro) wzrosły o ok. 9% w ciągu ostatniego roku, a aktualne stawki kształtują się średnio na poziomie 2 214 euro za metr kwadratowy w formule „all-in”*, przy wykorzystaniu w projekcie najwyższej jakości materiałów. Mimo, że oznacza to znaczny wzrost cen r/r, to jest on w zasadzie zgodny z maksymalnym wskaźnikiem inflacji odnotowanym w Wielkiej Brytanii i w strefie euro. W regionie Europy Środkowo-Wschodniej (CEE) koszty wykończenia powierzchni biurowych wzrosły średnio o 13% r/r, w tym o 15% w Polsce, o 12% w Czechach, o 10% na Słowacji i o 15% na Węgrzech, na co wpływ miał – podobnie, jak w przypadku całej strefy euro – bardzo wysoki poziom inflacji.

Przygotowany przez ekspertów Cushman & Wakefield ‘Przewodnik po kosztach wykończenia biur w regionie EMEA’ obejmuje 25 kluczowych miast w Europie i przedstawia średnie koszty aranżacji biur w zależności od standardu wykończenia. Przewodnik pozwala najemcom dokładniej zaplanować budżet na realizację projektów związanych z przygotowaniem czy remontem biura.

Źródło: Cushman & Wakefield.

Firma Regesta S.A. przedłuża wynajem powierzchni komercyjne w ramach inwestycji Park Tychy DC1

white_star_bierun_high-0432-v.2

Spółka Regesta, której działalność koncentruje się na transporcie samochodowym, spedycji i logistyce, przedłużyła kontrakt na wynajem powierzchni magazynowej i biurowo-socjalnej w Parku Tychy DC1. Aktualnie najemca korzysta z ponad 17 000 mkw. W negocjacjach spółkę Regesta reprezentowała firma doradcza Newmark Polska.

Obecna na rynku od ponad 28 lat spółka Regesta zajmuje się kompleksową obsługą klientów m.in. w zakresie transportu drogowego (krajowego i międzynarodowego), transportu morskiego i logistyki kontraktowej. W liczbach działalność firmy prezentuje się imponująco: zatrudnia ona ponad 640 osób, należące do niej samochody pokonują codziennie ponad 100 000 km, a liczba realizowanych przez nią każdego roku zleceń przekracza 86 000. Dynamiczny rozwój połączony z koniecznością sprostania oczekiwaniom klientów to główne powody, dla których Regesta S.A. przedłużyła kontrakt na najem powierzchni magazynowo-biurowej w Parku Tychy DC1. W obiekcie firma będzie obecna przez kolejne 5 lat. Spółka Regesta prowadzi operacje także w innych parkach, w tym na Pomorzu o łącznej powierzchni ponad 100 000 mkw.

– Firma REGESTA cały czas prężnie się rozwija, także na Śląsku. Magazyn w Bieruniu jest dla nas bardzo ważny ze względu na bliskość do kluczowych klientów z branży automotive działających w obrębie Tychów i Gliwic. Cieszymy się, że renegocjacje z firmą Whitestar przebiegły pomyślnie, jesteśmy zadowoleni z naszej wieloletniej współpracy – mówi Marcin Szostak, Dyrektor ds. logistyki w REGESTA S.A.

– Podejmując decyzję o przedłużeniu dotychczasowej umowy, spółka Regesta wzięła pod uwagę nie tylko własne potrzeby wynikające z planów dalszego rozwoju, ale także fakt, że obecna lokalizacja umożliwia pracownikom bezproblemowy dojazd. Dziękujemy klientowi za zaufanie, jakim nas obdarzył, po raz kolejny wybierając zespół Newmark Polska. Jest nam niezwykle miło, że możemy uczestniczyć w rozwoju naszego partnera, zapewniając mu optymalne warunki do dalszego wzrostu – mówi Janusz Dudek, Starszy Doradca w Newmark Polska.

– Przedłużenie umowy najmu przez firmę Regesta SA umacnia naszą biznesową współpracę. Bardzo cieszy fakt, że nasi dotychczasowi najemcy decydują się na dalszy rozwój swojego biznesu w zarządzanej przez nas przestrzeni i doceniają strategiczną lokalizację, wysoką jakość projektu i nasze codzienne działania jako  zarządcy  oraz leasing managera tej inwestycji – mówi Urszula Rasmussen, Head of Industrial Leasing w White Star Real Estate.

Źródło: Newmark Polska.

Firma Rebel wprowadza się do nieruchomości komercyjnej 7R City Park Gdańsk Airport I

7R_City_Park_Gdansk_Airport_I
Firma Rebel wprowadza się do nieruchomości komercyjnej 7R City Park Gdańsk Airport I.

Deweloper specjalizujący się w budowie wysokiej jakości magazynów, firma 7R, nawiązuje współpracę z firmą Rebel, największym sklepem hobbystycznym w Drodze Mlecznej. Rebelianci przejmą wkrótce obiekt 7R City Park Gdańsk Airport I.

W ostatnich latach intensywnie się rozwijamy i wydajemy coraz więcej gier, więc potrzebujemy miejsca, żeby je wszystkie pomieścić! Jesteśmy bardzo zadowoleni ze współpracy z 7R, która pozwoliła nam znaleźć idealne miejsce dla naszego biznesu. Nowy magazyn zapewni nam więcej przestrzeni i lepszą logistykę, dzięki czemu będziemy mogli jeszcze sprawniej realizować zamówienia naszych klientów – mówi Paweł Gorczyński, Administration Manager w Rebel.

Nieruchomość magazynowa 7R City Park Gdańsk Airport I składa się z trzech hal wyposażonych w ekologiczne rozwiązania. Łączna powierzchnia obiektu wynosi ok. 40,5 tys. mkw. Park magazynowy znajduje się 4 km od lotniska Lecha Wałęsy, 800 metrów od zjazdu z trasy S6, 13 km od centrum Gdańska i 25 km. od portu w Gdyni.

– Rebel to dla wielu kultowa już marka. Cieszymy się, że nasze magazyny przyciągają rynkowych liderów. 7R City Park Gdańsk Airport I to idealny projekt dla dynamicznie rozwijających się firm: elastyczny, ekologiczny i świetnie skomunikowany z Trójmiastem – mówi Marzena Taube, Regional Leasing Director w 7R.

Źródło: 7R.

Sieć sklepów Stokrotka wynajęła blisko 6900 mkw. powierzchni magazynowo-biurowej w nieruchomości inwestycyjnej Panattoni Park Białystok II w Choroszczy

kamil_zachSieć sklepów Stokrotka wynajęła blisko 6900 mkw. powierzchni magazynowo-biurowej w parku magazynowym Panattoni Park Białystok II w Choroszczy należącej inwestora Accolade. To już druga w ostatnim czasie transakcja Stokrotki, w której doradzali jej eksperci międzynarodowej firmy Cushman & Wakefield.

– Dynamicznemu rozwojowi sieci towarzyszy konsekwentna rozbudowa naszej bazy logistycznej. W tym roku Stokrotka otworzy 1000. sklep. Stawiamy więc na inwestycje magazynowe klasy A w pełni dostosowane do potrzeb branży spożywczej. To pozwala zapewnić klientom naszych sklepów stały dostęp do najwyższej jakości produktów – tłumaczy Daria Raganowicz, specjalista ds. PR i komunikacji zewnętrznej, Stokrotka.

W nieruchomości inwestycyjnej Panattoni Park Białystok II Stokrotka zajmie prawie 6700 mkw. powierzchni magazynowej oraz ok. 200 mkw. powierzchni biurowej.

– Transakcja Stokrotki w parku magazynowym Panattoni stanowi kontynuację naszej udanej współpracy. Jest to kolejna podpisana przez tę sieć w ostatnim czasie umowa, w której mieliśmy przyjemność doradzać. Funkcjonowanie Stokrotki na rynku magazynowym Białegostoku potwierdza duży potencjał inwestycyjny Polski Wschodniej, w tym Podlasia. Dalszemu zwiększaniu atrakcyjności gospodarczej tego regionu będzie sprzyjać konsekwentne zwiększanie podaży nowoczesnych projektów przemysłowo-logistycznych oraz rozbudowa zaplecza infrastrukturalnego w sąsiedztwie Białegostoku – komentuje Kamil Żach, Key Account Executive, Associate, Industrial Agency, Cushman & Wakefield.

Nieruchomość inwestycyjna Panattoni Park Białystok II składa się z dwóch budynków magazynowych o łącznej powierzchni ok. 36 000 mkw. Każdy z nich oferuje nowoczesne doki rozładunkowe, bramy z poziomu „0”, szerokie place manewrowe, a także przestronne przestrzenie biurowe z możliwością indywidualnej aranżacji. Inwestycja została zrealizowana zgodnie z zasadami zrównoważonego budownictwa, dzięki czemu spełnia kryteria certyfikatu BREEAM na poziomie „Very Good”.

 Białystok to lokalizacja z ogromnym, ale wciąż niezagospodarowanym potencjałem. Panattoni dostarczając nowoczesną powierzchnię przemysłową wspiera rozwój regionu, który cieszy się coraz większym zainteresowaniem inwestorów – zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Zlokalizowanie Panattoni Park Białystok II w Chroszczy blisko trasy S8 pozwala na sprawne połączenie z takimi ośrodkami jak Warszawa, Łódź czy Wrocław. Do stolicy Polski dotarcie zajmuje zaledwie 2 godziny. Dodatkowo w niewielkiej odległości od parku znajdować się będzie węzeł trasy S19 (Via Carpatia), czyli szlaku transportowego wzdłuż wschodniej granicy Unii Europejskiej – od Litwy poprzez Polskę, Słowację, Węgry, Rumunię, do Grecji. To sprawia, że park zyskuje ogromny potencjał międzynarodowy – mówi Dorota Jagodzińska, Managing Director w Panattoni. – Po całkowitym wynajęciu naszego pierwszego projektu spekulacyjnego w regionie, niesłabnącym popytem cieszy się również Panattoni Park Białystok II. To tylko potwierdza, że Podlasie potrzebuje nowoczesnej powierzchni przemysłowej, a naszym zadaniem, jest temu popytowi sprostać – dodaje.

Źródło: Cushman & Wakefield.

Nieruchomość inwestycyjna Varso Tower w Warszawie pozyskała nowego biurowego najemcę – AFI Europe Poland

VarsoTower001Nieruchomość inwestycyjna Varso Tower w Warszawie pozyskała nowego biurowego najemcę – AFI Europe Poland.

HB Reavis, międzynarodowa firma specjalizującą się w tworzeniu przestrzeni pracy, podpisała umowę najmu z firmą AFI Europe Poland. Polski oddział inwestora koncentrującego się na projektach mieszkaniowych i komercyjnych zajmie 30 piętro nieruchomości komercyjnej w Warszawie. Najemca wynajął blisko 730 mkw. powierzchni biurowej w Varso Tower. Wprowadzi się on do nowego biura w Varso Tower pod koniec 2023 roku.
Nieruchomość komercyjna Varso Tower to część wielofunkcyjnego miejsca zrealizowanego przez HB Reavis, w które wchodzą biura, hotel, centrum innowacji oraz pasaż handlowy mieszczący m.in. restauracje, klub fitness i przychodnię. Ponad 70% powierzchni biurowej w inwestycji zostało już wynajęte.

Źródło: HB Reavis.

REDD podsumowuje sytuację na rynku nieruchomości biurowych w pierwszym półroczu 2023 roku

Krzysztof Foks

Całkowite istniejące zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej na ośmiu głównych rynkach regionalnych (Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Katowice, Poznań, Łódź, Lublin, Szczecin) wyniosły na koniec czerwca 6,91 mln m kw. Niezmiennie największymi rynkami biurowymi w Polsce (po Warszawie) pozostawały Kraków (1,73 mln m kw.), Wrocław (1,46 mln m kw.) oraz Trójmiasto (1,11 mln m kw.) – pokazują dane REDD, największej i najnowocześniejszej bazy danych o rynku nieruchomości biznesowych w tej części Europy.

W pierwszej połowie roku największym powodzeniem wśród najemców, poza Warszawą, cieszył się rynek wrocławski, gdzie odnotowaliśmy transakcje na 106,9 tys. m kw. biur. Dobre sześć miesięcy miał też Kraków, w którym łączna powierzchnia transakcji wyniosła 61,5 tys. m kw. Jednak rynki regionalne zamknęły półrocze z wynikiem o 12,8 proc. niższym w porównaniu do roku ubiegłego – mówi Krzysztof Foks, Head Of Research, REDD, finne.pl.

W okresie od stycznia do czerwca 2023 r. na rynkach regionalnych do użytkowania oddano 12 inwestycji o łącznej powierzchni biurowej wynoszącej 148 tys. m kw. Największymi inwestycjami ukończonymi w tym okresie były:

– Nowy Rynek – Budynek E w Poznaniu (27,3 tys. m kw.),
– Ocean Office Park B (24,4 tys m kw.),
– Centrum Południe – Budynek 3 we Wrocławiu (20,5 tys. m kw.)

W czerwcu 2023 r. współczynnik pustostanów oszacowany dla głównych rynków regionalnych kształtował się na poziomie 15,3 proc., co daje łącznie 1,05 mln m kw. powierzchni biurowej dostępnej do wynajęcia od zaraz. Najwyższy współczynnik powierzchni niewynajętej odnotowano w Łodzi (19,4 proc.), zaś najniższy w Trójmieście (11,1 proc.).

W czerwcu 2023 r. popyt na nowoczesne powierzchnie biurowe na rynkach regionalnych osiągnął 56 tys. m kw. Łącznie od początku roku popyt na biura poza Warszawą wyniósł 365 tys. m kw.

Źródło: REDD.

Colliers zarządcą biurowej nieruchomości inwestycyjnej Wola Retro w Warszawie

Wola Retro_Warszawa

Firma Colliers jest zarządcą biurowej nieruchomości inwestycyjnej Wola Retro w Warszawie.

Firma doradcza Colliers rozpoczęła współpracę z Adventum Group. Colliers przejął w zarządzanie nową inwestycję w Warszawie. Mowa o biurowej nieruchomości inwestycyjnej Wola Retro, której zakup właściciel sfinalizował pod koniec kwietnia 2023 roku. Jest to kolejna już nieruchomość w stolicy kraju w portfolio Colliers.
Ukończony w 2019 roku biurowiec Wola Retro znajduje się przy ulicy Skierniewickiej 16-20 na warszawskiej Woli, stanowiącej nowe centrum biznesowe miasta. Budynek składa się z dwóch części: przedwojennej, odrestaurowanej niskiej zabudowy (fasada) o powierzchni 6 900 mkw. oraz nowoczesnego, 14-kondygnacyjnego komponentu o powierzchni 19 000 mkw. zaprojektowanego przez pracownię Kuryłowicz & Associates. 

– Warszawa to niezmiennie największy rynek biurowy w Polsce. Obserwujemy stale rosnące zapotrzebowanie na nowe powierzchnie. Szczególnie Wola jest jedną z najszybciej rozwijających się dzielnic miasta, a jej atrakcyjność przyciąga coraz więcej międzynarodowych funduszy, czego przykładem jest transakcja sfinalizowana przez Adventum Group. Inwestorów i najemców interesują zwłaszcza nieruchomości, które zostały zrealizowane zgodnie ze strategią zrównoważonego rozwoju. Cieszymy się, że Wola Retro jest kolejnym prestiżowym budynkiem w naszym portfolio w Warszawie, który łączy elementy historyczne z nowoczesnymi. Nasza wiedza na temat zarządzania tego typu inwestycjami pozwoli zapewnić użytkownikom najlepsze doświadczenia – mówi Agnieszka Krzekotowska, Senior Partnerka, Dział Zarządzania Nieruchomościami, Colliers.

Źródło: Colliers.

Grupa Reesco zmodernizowała warszawskie biuro grupy spółek Danone

fotomohito_bobrowiecka_030_9909

Grupa Reesco zmodernizowała warszawskie biuro grupy spółek Danone.

W drugim kwartale 2023 roku Grupa Reesco, jako generalny wykonawca, przeprowadziła szereg prac remontowo-budowlanych w warszawskiej siedzibie grupy spółek Danone. Spółki Nutrcia Polska, Żywiec Zdrój oraz Danone obecnie zajmują łączną powierzchnię ponad 7000 m.kw przy ul Bobrowieckiej. Za aranżację było odpowiedzialne studio projektowe Trzop Architekci. Rolę doradcy technicznego oraz nadzorcy inwestorskiego przyjęła firma b4PM. Za główny cel realizacji postawiono powiększenie biura o dodatkowe 2000 m.kw. z zachowaniem najwyższych standardów wykonania.

– Coraz bardziej rośnie świadomość wpływu człowieka na naszą planetę i chęć minimalizowania jego negatywnego wkładu, np. poprzez tworzenie powierzchni przyjaznych środowisku. Grupa spółek Danone to pionier w zakresie wdrażania praktyk zrównoważonego rozwoju, dlatego tym bardziej cieszę się, że mogę uczestniczyć w projektach służących poprawie nie tylko komfortu pracy obecnych pracowników, lecz także minimalizacji wpływu na środowisko komentuje Krystian Moś, Director, Project & Construction Management z Grupy Reesco.

Źródło: Grupa Reesco.

BNP Paribas Real Estate o najmie i inwestycjach kapitałowych na rynku biurowym

mari-helin-tuominen-38313-unsplash

Popyt na powierzchnię biurową w 2022 r. znów na historycznych poziomach. Po obiecującej końcówce 2021 r., rok 2022 przyniósł potwierdzenie ożywienia na europejskim rynku biurowym. Popyt w dalszym ciągu napędza rosnące zainteresowanie najemców budynkami ekologicznymi, które uwzględniają kwestie CSR oraz oferują udogodnienia dostosowane do hybrydowego modelu pracy.

Całkowity wolumen transakcji w ubiegłym roku na 17 największych rynkach wyniósł 9,169 mln mkw., co oznacza wzrost o 10% w porównaniu z 2021 r. Jest to jednocześnie wynik zbliżony do średniej długoterminowej.
Największy wzrost aktywności najemców w stosunku do 2021 r. odnotowano w Dublinie (+63%), Warszawie (+48%), Centrum Londynu (+45%), Mediolanie (+28%) i Madrycie (+26%).
Podobną skalę wzrostu popytu zaobserwowano na wszystkich 26 rynkach europejskich. Całkowita aktywność najemców w 2022 r. zamknęła się wynikiem 11 mln mkw. i była o 11% wyższa względem poprzedniego roku.

„Hybrydowy model pracy coraz bardziej się upowszechnia, co sprawia, że najemcy poszukują lokalizacji w najbardziej centralnych dzielnicach i nowoczesnych budynkach oferujących elastyczne rozwiązania. Biuro staje się niezbędnym narzędziem w rękach firm, dzięki któremu mogą przyciągać i zatrzymywać utalentowanych pracowników, koncentrując się przy tym na ich dobrostanie, a także zapewnić optymalne udogodnienia pozwalające zwiększyć wydajność poszczególnych zespołów oraz osiągnąć cele środowiskowe i ograniczyć zużycie energii. Apetyt na najlepsze nieruchomości biurowe w centralnych lokalizacjach przekłada się na wzrost stawek czynszowych na prawie wszystkich rynkach” – komentuje Laurent Boucher, Prezes BNP Paribas Real Estate Advisory Europe 7.

Źródło: BNP Paribas Real Estate.

Newmark Polska: jakie biura na wynajem interesują przedsiębiorców?

Anna-Szymanska_Newmark-Polska

Najemców nie stać na pomyłki, ani utratę najlepszych pracowników. Korporacje są skłonne zrezygnować z części powierzchni i w ten sposób dostosować się do niższych budżetów, ale jeszcze bardziej niż do tej pory zależy im na biurach w dobrych lokalizacjach i nowoczesnych budynkach, spełniających wymogi ESG – mówi Anna Szymańska, Dyrektor Działu Powierzchni Biurowych w Newmark Polska.

O jakie biura najemcy pytają w „trudnych czasach”?

O najlepsze. Dobrze skomunikowane transportem publicznym, a w stolicy blisko metra. Klasycznym przykładem takich biur są budynki zlokalizowane przy Rondzie Daszyńskiego, które od początku cieszyły się ogromnym zainteresowaniem i bardzo szybko zostały wynajęte. Wiele firm relokowało się tutaj np. ze Służewca Przemysłowego. Korporacje są skłonne zrezygnować z części powierzchni i w ten sposób dostosować się do niższych budżetów, ale jeszcze bardziej niż do tej pory zależy im na biurach w dobrych lokalizacjach i nowoczesnych budynkach, które spełniają wymogi ESG.

Dlatego też, decydując się na relokacje, gros firm wyprowadza się z peryferyjnych lokalizacji i wynajmuje powierzchnie bliżej centrum. Lepsze biuro zwiększa szansę na pozyskanie najlepszych pracowników, którzy mają też wyższe wymagania. Taki trend obserwujemy szczególnie w sektorach, które konkurują o talenty, jak IT czy sektor bankowy. One wybiorą atrakcyjne budynki, z dostępem do usług oraz modnych miejsc. Nasze doświadczenie pokazuje również, że pracownikom zależy na dostępie do: centrum medycznego, drogerii, siłowni, restauracji, kantyny czy kawiarni.

Jak w kilku ostatnich latach zmieniły się biura?

Nikt nie ma już chyba złudzeń, co do tego, że praca hybrydowa, która miała być tylko na okres lockdownu, zostanie z nami na dłużej. Przez ostatnie ponad trzy lata firmy skrupulatnie analizowały swoje potrzeby oraz możliwości, ucząc się, jak łączyć model pracy w biurze z wykonywaniem obowiązków online. W efekcie sama przestrzeń biurowa też musiała się zmienić. Organizacje coraz częściej odchodzą od przypisanych, spersonalizowanych miejsc pracy, wybierając formułę activity based working. W nadchodzących kwartałach będziemy obserwowali dalszą transformację przestrzeni biurowych w kierunku miejsc wspierających integrację oraz pracę kreatywną i zespołową.

Model hybrydowy umacnia również fakt, że wiele firm nie poradziło sobie z rosnącymi kosztami najmu…

Dlatego wysyłając pracowników na dwa albo trzy dni pracy w domu szukają oszczędności. A, jak wiemy, na rynku biurowym szczególnie dotkliwe były i nadal są podwyżki opłat eksploatacyjnych, które w ciągu roku wzrosły z kilkunastu do nawet 40 zł za metr kwadratowy w niektórych lokalizacjach. Część firm zmniejszyła w tym czasie swoje powierzchnie, inne ją skonsolidowały – z dwóch albo trzech lokalizacji do jednej. Posiadając mniejsze biura, przy podobnym zatrudnieniu, muszą włożyć więcej energii w wykorzystanie posiadanych zasobów. I tutaj z pomocą przychodzą różnego rodzaju systemy informatyczne i aplikacje, dzięki którym pracownicy mogą samodzielnie rezerwować biurka, sale konferencyjne, szafki czy miejsca parkingowe. W związku ze wspomnianymi konsolidacjami powierzchni, kłopotem może być przede wszystkim ograniczona liczba tych ostatnich.

Pomimo spowolnienia aktywności deweloperskiej, zainteresowanie najemców na warszawskim rynku biurowym wróciło do poziomu sprzed pandemii. Czy stolicę czeka luka podażowa?

Już teraz firmy poszukujące dużych biur do wynajęcia mają ograniczony wybór, szczególnie w centralnych lokalizacjach. Aktualnie w stolicy buduje się około 180 tys. mkw., z czego tylko 60 tys. mkw. trafi na rynek w tym roku. Według wstępnych prognoz luka podażowa potrwa do 2025 roku, jednak rynek się zmienia i nie mamy pewności co do tego, czy wszystkie projekty zostaną dostarczone w założonych terminach. Ze względu na problemy z podażą, część firm odkłada decyzje o relokacji na kolejne dwa – trzy lata. Nie chcą wynajmować przy ograniczonym wyborze, konkurując o dostępne powierzchnie z innymi organizacjami.

Jednocześnie wielu firmom kończą się kontrakty podpisywane na popytowej górce, w latach 2018 i 2019. Przypomnę tylko, że w 2018 roku firmy wynajęły rekordowe 1,5 mln mkw., a rok później prawie 1,6 mln mkw. powierzchni biurowej. W tym roku większość z nich będzie musiała zdecydować, co dalej.

I co dalej?

Tak, jak wspomniałam – z powodu ograniczonego wyboru, ale również wysokich kosztów adaptacji oraz utrzymania biura, będziemy mieli w tym roku do czynienia z dużą falą renegocjacji. W ubiegłym roku w Warszawie renegocjacje stanowiły prawie 40 proc. wszystkich podpisanych umów i myślę, że w tym roku utrzyma się podobny trend.

Dodatkową opcją dla najemców, która znowu coraz częściej pojawia się na rynku, jest podnajem. W trakcie pandemii dostępnej było dużo takiej powierzchni, mówiliśmy wtedy o ok. 130 tys. mkw. wystawionych na podnajem w stolicy. Potem ten trend trochę osłabł, a teraz znowu widzimy, że firmy po pandemii zweryfikowały swoje potrzeby i będą chciały zrezygnować z części metrów. Jeśli w umowach najmu nie mają zagwarantowanych opcji zmniejszenia powierzchni, spróbują je podnająć.

Gdyby dzisiaj podpisywały swoje kontrakty, to zadbałyby o takie opcje w zapisach?

Myślę, że wielu najemców spróbowałoby to zrobić, a nawet tak robią. Ostatnie trzy lata bardzo zmieniły rynek nieruchomości, najemcy mają inne potrzeby, a wynajmujący są w stanie iść na ustępstwa, jakich nie dopuszczali kilka lat temu. Mówię tutaj przede wszystkim o elastyczności w umowach. W sytuacji, gdy firmy są niepewne swojej przyszłości, czy kierunku rozwoju na najbliższe lata, konieczne są klauzule pozwalające na pewną elastyczność. Bez tego nie poszlibyśmy dalej. Negocjując kontrakt, firmy – na ustalonych zasadach – chcą zabezpieczyć sobie możliwość skrócenia okresu najmu, dobrania powierzchni albo jej redukcji. Nie wszystko jest oczywiście możliwe, ale doradzając naszym klientom, staramy się, jak najlepiej poznać ich potrzeby oraz możliwe ścieżki rozwoju organizacji, a potem negocjować najważniejsze zapisy.

Elastyczność jest i jeszcze przez jakiś czas pozostanie ważnym aspektem na rynku nieruchomości. Firmy nie tylko chcą elastycznego najmu, ale też elastycznie aranżują swoje powierzchnie, np. zamawiając wielofunkcyjne meble, które mogą być stołem do spotkań projektowych, a za chwilę udaje się je przearanżować na miejsca do siedzenia i audytorium.
Źródło: Newmark Polska.

Notino wynajęło powierzchnię w nieruchomości komercyjnej MDC2 Park Łódź South

MDC2 Park Łódź South Leased by Notino

Notino wynajęło powierzchnię w nieruchomości komercyjnej MDC2 Park Łódź South.

Nieruchomość komercyjną MDC2 Park Łódź South tworzą dwa budynki dystrybucyjno-logistyczne o planowanej łącznej powierzchni GLA ponad 80 000 m2. Projekt jest zlokalizowany w Głuchowie – 19 km na południe od granicy Łodzi, i posiada bezpośredni dostęp do węzła Tuszyn. Niewątpliwym atutem lokalizacji w pobliżu Łodzi jest dostęp do wykwalifikowanej kadry pracowniczej obejmującej według badań firmy Randstad ponad 43 000 pracowników mieszkających w powiecie łódzkim wschodnim w strefie oddalonej zaledwie 15 minut od MDC2 Park Łódź South.
Deweloperem projektu jest MDC2. Inwestycja powstaje we współpracy z Fortress Real Estate Investments Limited (Fortress), spółką notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych w Johannesburgu (JSE), która posiada nieruchomości komercyjne, zarządza nimi i je rozwija. Fortress jest właścicielem oraz partnerem finansujący inwestycję.
Wynajęty przez Notino budynek będzie dostosowany do indywidualnych potrzeb, tak aby umożliwić magazynowanie oraz dystrybucję szerokiej gamy produktów najemcy.

mat.pras.

Grupa Cartonplast na dłużej w nieruchomości inwestycyjnej Logicor Mysłowice

Logicor-Myslowice-1

Grupa Cartonplast na dłużej w nieruchomości inwestycyjnej Logicor Mysłowice.

Specjalizująca się w dostarczaniu przekładek i palet z tworzywa sztucznego Grupa Cartonplast przedłuża umowę najmu ponad 3650 mkw. powierzchni magazynowo-biurowej w Logicor Mysłowice. Najemcę w procesie renegocjacji reprezentowała firma doradcza Newmark Polska.

– Do pozostania w dotychczasowej lokalizacji naszego Klienta zachęciły atrakcyjne warunki najmu. Możliwość dalszego użytkowania parku magazynowego oznacza dodatkowe oszczędności, gdyż firma unika kosztów związanych z relokacją – mówi Michał Kozar, Senior Associate w Dziale Powierzchni Magazynowych i Przemysłowych firmy Newmark Polska. – Cieszymy się, że Grupa Cartonplast uznała nas za zaufanego partnera i powierzyła nam zadanie wynegocjowania jak najlepszych warunków w ramach przedłużenia umowy.

Nieruchomość inwestycyjna Logicor Mysłowice to nowoczesne centrum logistyczne znajdujące się na terenie największego okręgu przemysłowego w Polsce – Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Lokalizacja w pobliżu węzła komunikacyjnego łączącego trasy A4, E40 i S1 sprawia, że z magazynów można prowadzić dystrybucję zarówno krajową, jak i międzynarodową.

mat.pras.

We Wrocławiu przybywa elastycznych powierzchni biurowych

Business Link_Centrum Południe (4)

We Wrocławiu przybywa elastycznych powierzchni biurowych. 

W czerwcu br. we Wrocławiu oficjalnie wystartowała nowa lokalizacja operatora biur elastycznych Business Link. W biurowcu Centrum Południe, wybudowanym przez firmę Skanska przy ul. Powstańców Śląskich, najemcy mogą korzystać z ponad 1700 mkw. nowoczesnej przestrzeni biurowej. Pierwszą lokalizacją spółki w stolicy Dolnego Śląska był obiekt Green2Day, znajdujący się przy ulicy Szczytnickiej.

– Dzięki otwarciu nowej przestrzeni oferta biur elastycznych we Wrocławiu staje się jeszcze bardziej dostępna dla tutejszych firm i ich pracowników. Dostępność jest w tym kontekście absolutnie kluczowa, ponieważ rynek coraz mocniej oczekuje biur dobrze zlokalizowanych, z dogodnym dojazdem –„na wyciągnięcie ręki”. Mamy przekonanie, że jesteśmy dla wielu pracowników „trzecim” miejscem pracy, uzupełniającym ofertę biur tradycyjnych i pracy z domu. Systematyczna budowa sieciowości biur w największych miastach Polski to element naszej strategii, który będziemy chcieli rozwijać na fali rosnącego zainteresowania sektorem flex – podkreśla Ewelina Kałużna, dyrektor zarządzająca w Business Link i dyrektor Strategic Workplace Advisory w Skanska.

Nieruchomość inwestycyjna Epol Office w Krakowie z nowym najemcą

EPOL Office

Nieruchomość inwestycyjna Epol Office w Krakowie z nowym najemcą.

Klient poufny z branży budowlanej, został nowym najemcą krakowskiego biurowca Epol Office, należącego do spółki Epol Holding. Transakcja koordynowana była przez agencję doradczą Corees Polska.
Nieruchomość komercyjna Epol Office jest czterokondygnacyjnym obiektem biurowym o powierzchni całkowitej ponad 6300 m2. Aktualnie oferuje w pełni wykończone powierzchnie biurowe klasy A.

– Niezmiernie miło mi powitać kolejnego Najemcę w naszych przestrzeniach. Dziękuję za docenienie Epol Office zarówno pod względem jakości wykończenia oddanych do dyspozycji wnętrz jak i jego lokalizacji – w centrum tzw. krakowskiej doliny krzemowej, zapewniającej doskonały dostęp do obiektu komunikacją miejską, ale również, co istotne, możliwość szybkiego dojazdu do obwodnicy i dalej autostrady A4. Działając zgodnie z naszą dewizą: „Biznes to proces satysfakcjonowania klienta, a nie produkcja towarów lub świadczenie usług” zapewniamy Najemcom najwyższy poziom świadczonych usług w postaci serwisu kawowego, technicznego i sprzątającego oraz niezwykłą atmosferę – dodaje Aneta Kmiecik, Kierownik oddziału Kraków w Epol Holding.

– Jako reprezentant wynajmującego w tym procesie, serdecznie dziękuję wszystkim stronom za jego efektywne i wzorowe przeprowadzenie. Serdecznie gratuluję zarówno najemcy nowej powierzchni, jak i przedstawicielom Epol Holding kolejnej transakcji, przybliżającej nas do pełnej re-komercjalizacji Epol Office. Dziękuję za współpracę,
a poszukujących powierzchni na Ruczaju – zapraszam pod adres Bobrzyńskiego 12. – podsumowuje Tomasz Skrzypek, Leasing Director w Corees Polska.

mat.pras.

Podaż nieruchomości z rekordem, rośnie liczba pustostanów

anders-jilden-Sc5RKXLBjGg-unsplash

Podaż nieruchomości z rekordem, rośnie liczba pustostanów. Pierwszy kwartał 2023 r. na rynku magazynowym przyniósł rekordowe wyniki po stronie podaży, przybliżając łączne zasoby do poziomu 30 mln m kw. Na początku roku dało się zaobserwować spadek wolumenu projektów w budowie i mniej podpisanych umów, w porównaniu z rekordami przypadającymi na rok 2021 i 2022. Autorzy cyklicznego raportu z BNP Paribas Real Estate Poland zwracają też uwagę na silną pozycję sektora e-commerce, który jest i będzie paliwem dla rynku powierzchni logistycznych i magazynowych.

Od stycznia do końca marca 2023 r. krajowy rynek powierzchni przemysłowo-logistycznych urósł o 1,89 mln m kw. Rekordowa podaż na koniec pierwszego kwartału oznacza, że w ciągu zaledwie trzech miesięcy na rynku pojawiło się 40 proc. powierzchni, jaka została dostarczona na rynek przez cały ubiegły rok. Autorzy raportu zwracają uwagę na trend wzrostowy wskaźnika pustostanów. Od I kwartału 2022 roku do końca minionego kwartału odsetek niewynajętych powierzchni wzrósł o 3,1 p.p., i na koniec marca wyniósł 6,4 proc. To najwyższa odnotowana wartość od początku 2021 roku. Zmianie uległa również struktura umów najmu. Większy udział zanotowały odnowienia kontraktów, które pod koniec marca stanowiły 45 proc., podczas gdy rok temu przypadło na nie 27 proc.

Nasze obserwacje pokazują wzrost niewynajętej powierzchni, który jest pokłosiem intensywnego rozwoju infrastruktury w ostatnich latach. Pomimo niskiego stopnia absorpcji tych nowych powierzchni, sytuacja nie powinna niepokoić. Wskaźnik pustostanów, choć rosnący, utrzymuje się na relatywnie umiarkowanym poziomie. Nasze prognozy na cały 2023 rok sugerują, że przyniesie on nieznacznie wyższy wskaźnik niewynajętych powierzchni niż obserwowaliśmy w 2022 roku.

mówi Tomasz Arent, dyrektor Działu Powierzchni Przemysłowych i Logistycznych, BNP Paribas Real Estate Poland.

Źródło: BNP Paribas Real Estate Poland.

Polski rynek biurowy – jak kształtuje się sytuacja w sektorze po I kwartale 2023 r.?

austin-li-201808-unsplash

Polski sektor biurowy odbudowuje swoją pozycję po trudnym okresie zastoju, z jakim musiał się zmierzyć w czasie pandemii koronawirusa. Na mapie kraju przybywa stale nowych powierzchni biurowych do wynajęcia, jednak da się zauważyć, że inwestorzy zachowują się bardziej ostrożnie przy realizacji nowych projektów komercyjnych.

Spis treści:
Inwestorzy na rynku biurowym w Polsce wciąż czujni
Duże miasta wciąż stabilne
Modyfikacja systemu pracy kontra popyt na przestrzenie biurowe
Coworki na tapecie
Na czym zależy najemcom biurowym?
Ceny materiałów budowlanych nie zachęcają do wchodzenia w nowe projekty
Rynek biurowy musi pozostać elastyczny
Przyszłość rynku biurowego w Polsce – czego można się spodziewać?

Inwestorzy na rynku biurowym w Polsce wciąż czujni

W I kwartale 2023 roku inwestorzy i deweloperzy cały czas zachowywali czujność, jeśli chodzi o sektor biurowy w Polsce. Rynek wciąż nie jest na tyle stabilny, aby deweloperzy hurtowo dostarczali nowe powierzchnie biurowe na wynajem. Na zmniejszoną podaż wpływ mają różne czynniki. Z jednej strony inwestorzy zdają sobie sprawę z mniejszego zainteresowania biurami na wynajem. Z drugiej widzą, że ceny materiałów budowlanych i wykończeniowych wciąż są wysokie, co przekłada się na mniejszą rentowność potencjalnej inwestycji, jaką mieliby rozpocząć.

Duże miasta wciąż stabilne

Największą stabilność jeśli chodzi o poziom popytu i podaży można dostrzec w największych polskich miastach, takich jak Warszawa, Kraków czy Wrocław. Także Trójmiasto trzyma silną pozycję i stale przyciąga nowych najemców. W aglomeracjach miejskich powstaje najwięcej nowoczesnych biurowców. Inwestorzy zdają sobie bowiem sprawę z tego, że w dużych metropoliach mają szansę na możliwe najszybsze znalezienie potencjalnych najemców, przy utrzymaniu satysfakcjonujących stawek na wynajem.

Modyfikacja systemu pracy kontra popyt na przestrzenie biurowe

Należy mieć na względzie, że na bieżącą kondycję rynku biurowego w Polsce wpływ ma także zmieniający się system pracy. W okresie lockdownu, który został wprowadzony na początku pandemii koronawirusa w Polsce, Polacy musieli przestawić się na domowy system pracy. Biura stacjonarne zostały zamknięte, przez co zarówno pracownicy, jak również ich pracodawcy, musieli odnaleźć się w nowych warunkach. Jak się szybko okazało, tzw. home office sprawdził się na tyle dobrze, że wielu pracowników po dziś dzień wykonuje swoje obowiązki służbowe z zacisza własnego domu. Jest też wiele osób, które pracują w tzw. systemie hybrydowym. Oznacza to, że część służbowych obowiązków osoby te wykonują w stacjonarnym biurze, a część z dowolnego miejsca, jak choćby własne domostwo.

Coworki na tapecie

Z uwagi na zmieniające się trendy pracownicze, w I kwartale 2023 roku wciąż możemy obserwować dużą popularność przestrzeni coworkingowych. Tego rodzaju przestrzenie biurowe cieszą się dużą popularnością z uwagi na swobodę pracy, jaką zapewniają. Z przestrzeni tych można też często korzystać w sposób elastyczny, tj. wedle potrzeb, bez konieczności podpisywania umów na wynajem lokalu na okres długoterminowy. Taki rodzaj wykorzystywania profesjonalnie przygotowanych biur do pracy zachęca wielu pracowników.

Na czym zależy najemcom biurowym?

Na co najemcy często zwracają uwagę przy poszukiwaniu idealnej lokalizacji pod swój biznes? Oczywiście cena wynajmu jest jednym z istotniejszych kryteriów poszukiwań. Pod uwagę brana jest również wysokość kaucji oraz szczegółowe zapisy zawarte w umowie najmu. Najemcy poszukują komfortowej przestrzeni do pracy, jednak ilość pomieszczeń i ogólna powierzchnia biura na wynajem to kwestia bardzo indywidualna.
Z pewnością bardzo ważna jest lokalizacja biurowca. O ile dla jednych firm bardziej dogodna będzie lokalizacja w ścisłym centrum miasta, a dla innych na jego obrzeżach, o tyle są cechy wspólne każdego z tych wyborów – dobry i łatwy dojazd. Mowa tutaj zarówno o dojeździe komunikacją miejską, jak również samochodem.
W tym momencie przechodzimy do kwestii parkingu, którego obecność również stanowi ogromną wartość dodaną. Dobrze, jeśli okolica zapewnia możliwość skorzystania z bezpłatnych miejsc parkingowych. Wybór tak zlokalizowanego biura wydaje się najkorzystniejszym pomysłem. Dobrze jest również, kiedy biurowiec posiada własny parking, na przykład podziemny. Również tak usytuowane biura są bardzo chętnie wynajmowane.
Pozostaje jeszcze kwestia standardu biura. Często jednak idzie on w parze z ceną najmu, w związku z czym najemcy często poszukują optymalnej oferty.
Jeszcze jedną istotną dla coraz większej liczby najemców rzeczą jest poziom ekologiczności danej inwestycji biurowej. W celu uzyskania zielonej certyfikacji, zarządcy budynków biurowych starają się o uzyskanie odpowiedniego certyfikatu. Często jego to popularny system BREEAM lub LEED.

Ceny materiałów budowlanych nie zachęcają do wchodzenia w nowe projekty

Warunki, jakie obecnie panują na rynku, nie sprzyjają deweloperom. Ceny materiałów budowlanych cały czas utrzymują się na wysokim poziomie. Także ceny materiałów wykończeniowych trzymają wysokie ceny. Oznacza to, że koszty realizacji inwestycji bardzo wzrosły. Takie zmiany nie pozostają obojętne na późniejsze koszty najmu poszczególnych lokali biurowych w ramach inwestycji. Z uwagi na wyższe koszty realizacji biurowca, ceny wynajmu biur też będą wyższe. To z kolei może przełożyć się na mniejsze zainteresowanie lokalami biurowymi na wynajem po stronie potencjalnych najemców.

Rynek biurowy musi pozostać elastyczny

Z uwagi na wciąż zmieniające się trendy a także mało stabilną sytuację gospodarczą oraz utrzymującą się na wysokim poziomie inflację, polski rynek biurowy musi pozostać elastyczny. Oznacza to, że właściciele nieruchomości komercyjnych oferujących powierzchnie biurowe na wynajem, muszą stale obserwować rynek i reagować na zmiany, które na nim zachodzą. Tylko dzięki takiemu podejściu będą mogli utrzymać oferowane przez siebie biura na takim poziomie, aby były one dla najemców atrakcyjne.
Podejście to było widoczne w okresie pandemii koronawirusa, kiedy zaostrzone były warunki wykonywania pracy przez określoną liczbę osób w jednym pomieszczeniu. Dla przykładu – wzrosła popularność biur gabinetowych, które zapewniały większe poczucie bezpieczeństwa i higieny pracy. Właściciele biurowców, które oferowały powierzchnie typu open-space, czyli duże, otwarte biura, szybko zareagowali. Biura typu open-space były niejednokrotnie przekształcane za pomocą ścianek działowych na biura gabinetowe.
Kolejnym krokiem, jaki podjęło wielu inwestorów, było zwiększenie poziomu higieny w łazienkach i częściach wspólnych. Montowane były dozowniki z płynem antybakteryjnym, zwiększano częstotliwość sprzątania biur itp.
Szybkie wprowadzanie zmian zapewniło właścicielom biurowców utrzymanie zainteresowanie swoimi obiektami komercyjnymi wśród dotychczasowych najemców, a także zachęciło nowych do podpisywania umów najmu powierzchni biurowych.

Przyszłość rynku biurowego w Polsce – czego można się spodziewać?

Czego można się spodziewać po rynku biurowym w Polsce? Z pewnością na mapie kraju będą pojawiały się nowe inwestycje komercyjne w sektorze biurowym. Można założyć, że większość z nich deweloperzy i inwestorzy będą realizować na terenie dużych aglomeracji miejskich. Jest to bezpieczniejsza opcja, ponieważ można założyć, że w dużym mieście łatwiej będzie można pozyskać najemcę.

Redakcja
Komercja24.pl

Remonty starszych nieruchomości biurowych stają się opłacalne

jhon-jim-5BIbTwXbTWk-unsplash

Remonty starszych nieruchomości biurowych stają się opłacalne.

W szczycie sprzedaży kredytów hipotecznych branża remontowo-wykończeniowa wynagrodzenie dostawała tuż po wykonanej pracy, a nawet przed. Nie zawsze na fakturze.
Teraz, po spadku liczby zleceń indywidualnych, znalazła zatrudnienie przy przebudowie starych budynków biurowych, które wymagają zmniejszenia energochłonności i modernizacji zgodnej z ESG.
Firm szukających pracy po spadku zleceń z mieszkaniówki jest dużo, wpływa to na ich oczekiwania finansowe i twardość w negocjacjach.
W 2022 roku rozpoczęto budowę tylko 200 tys. nowych mieszkań. To o 27,8% mniej niż w 2021 roku. W przypadku deweloperów spadek liczby rozpoczętych budów przekroczył nawet 30% (30,7% mniej niż w 2021 roku). Podobne uwarunkowania utrzymują się w pierwszych miesiącach tego roku -pozwoleń na budowę lub zgłoszeń wydano o 34,3% mniej niż w analogicznym okresie 2022 roku (dane GUS). To oczywiście efekt wysokich stóp procentowych i drogich kredytów, na które gwałtownie spadło zapotrzebowanie. W 2022 r. banki udzieliły 126 tys. kredytów mieszkaniowych, a więc o 50,8% mniej niż w roku 2021. Także pod względem wartości udzielonych kredytów w roku 2022 spadek sięgnął ponad 49% (dane Związek Banków Polskich).

Firmy wykończeniowe schodzą z mieszkań, pukają do biur
Dwa lata temu na ekipę wykończeniową czekało się dłużej niż na rehabilitację z ZUS. Powstało setki nowych firm remontowo-budowlanych, które korzystały na hossie w branży. To już jednak przeszłość. Zmniejszone zapotrzebowanie na wykańczanie mieszkań i domów spowodował, że budowlańcy zmuszeni są, szukać nowych zleceniodawców. Są duże szanse, że ich znajdą.

– Z naszych rozmów z mikro i małymi firmami budowlanymi wynika, że zapotrzebowanie na ich usługi ciągle jest duże, zmienili się jednak główni zleceniodawcy. Nie są to już Kowalski z Nowakiem, którzy wykończają mieszkanie i płacą od ręki, a nawet dużą część prac zaliczkują. Teraz dużą grupę zleceniodawców stanowią zarządzający biurami. Ci jednak negocjują stawki bardziej asertywnie, nie są też skłonni płacić zaraz po wykonaniu zlecenia. Wolą przez miesiąc, a czasem nawet dłużej przetrzymać pieniądze. Powstaje czasowa luka pomiędzy wykonanym zleceniem, a przelewem. To powoduje, że wielu przedsiębiorców budowalnych szuka finansowania pomostowego, które pozwoli im przetrwać do przelewu – mówi Marek Sikorski z Finea, firmy mikrofaktoringowej.

Luka podażowa napędzi modernizacje w starszych budynkach
Wg raportu CBRE w Warszawie współczynnik pustostanów w obiektach biurowych sprzed 2010 roku, czyli liczących 13 i więcej lat wynosi 15,5% wobec 4,5% w obiektach z lat 2015-19. Podobnie jest w innych miastach. Mniejsza skala oddawanej w ostatnich miesiącach powierzchni biurowej (w Warszawie w tym roku do użytku nie oddano jeszcze żadnego biurowca – CBRE) powoduje wzrost zainteresowania starszymi obiektami. Je trzeba jednak przebudować, podnieść standard, ale i dostosować do bardziej energooszczędnego funkcjonowania. Na spory boom w modernizacjach starszych budynków wpływają również regulacje ESG, które są ważne dla coraz większej grupy najemców. Ci, których nie przekonują kwestie zrównoważonego rozwoju potrafią liczyć pieniądze i maja świadomość, że za energię i ogrzewanie starszego, niedostosowanego budynku trzeba płacić więcej. Poprawa efektywności jest możliwa, ale do tego potrzebni są budowlańcy.

– Zleceniodawcy biznesowi twardo negocjują umowy, a prace są fakturowane i rozliczane zgodnie z obowiązującymi przepisami. Na przelew z takich kontraktów czeka się dłużej, warto jednak zwrócić uwagę, że taka sytuacja ma też pozytywne konsekwencje. Firma budowlana realizująca dużo małych zleceń wykończeniowych w prywatnych domach jest mało wiarygodna dla instytucji bankowych. Brak długoterminowych umów powoduje, że nie mają szans na kredyt. W przypadku realizacji zleceń dla parków biurowych umowy są rozpisane na wiele miesięcy, a płatnikiem jest duża i często solidna firma. To powoduje, że łatwiej jest uzyskać finansowanie faktoringowe, bo zasadą jego udzielania jest analiza przyszłych zleceń i umów podpisanych z solidnymi płatnikami. To, że chcą płacić miesiąc czy dwa po zakończeniu pracy nie jest kłopotem, tak działa duża część polskiej gospodarki i mało kogo to (niestety) dziwi – dodaje Marek Sikorski z Finea.

Ekspert eFaktor twierdzi, że po finansowanie przychodzą nie tylko małe, kilkuosobowe firmy, które po przejściu na pracę dla właścicieli biur muszą wprawdzie dłużej czekać na pieniądze, ale stali się też bardziej wiarygodni dla instytucji finansowych.

– Zdarzają się też coraz częściej średnie firmy, które kładą na stole duże kontrakty na przebudowy biur. Wcześniej realizowały dwa – trzy takie zlecenia rocznie, teraz dwukrotnie lub trzykrotnie więcej. Oczywiście w tej sytuacji ich pozycja w negocjowaniu finansowania jest lepsza – Mateusz Skowronek z eFaktor, firmy faktoringowej.

Wg eksperta jest to pewna forma cywilizowania zasad współpracy firmy z branży budowlanej i docenienia ich wkład w PKB.

W Polsce jest obecnie około 13 mln m kw. biur, zaś średni współczynnik pustostanów wynosi około 13,5%. To w dużej mierze spośród nich będą w najbliższych 2-3 latach czerpać potencjalni najemcy. Stanie się to jednak po przebudowie i podniesieniu efektywności energetycznej. Odświeżenia i dostosowania do standardów rynkowych wymaga niemal 2 mln m kw. powierzchni.

materiał prasowy

Shoper z nowym oddziałem – firma otwiera nowe biuro w Bydgoszczy

Shoper otwiera biuro w Bydgoszczy

Shoper z nowym oddziałem – firma otwiera nowe biuro w Bydgoszczy.

Właściciel najpopularniejszej w Polsce platformy e-commerce na abonament otwiera kolejny oddział – tym razem w Bydgoszczy. Nowa lokalizacja skupia zespół specjalistów z dziedziny marketingu internetowego. Ich zadaniem jest wspieranie przedsiębiorców z różnych branż w poprawie widoczności online oraz zwiększaniu sprzedaży.

Kolejne biuro Shoper otwiera się w Bydgoszczy, w nowoczesnym biurowcu Chillflex Preludium na ul. Ogińskiego 2. Powstanie bydgoskiego oddziału wiąże się z wyodrębnieniem ze struktury spółki działu Digital Advertising pod opieką nowego szefa.

– Właściciele biznesów mają coraz większą świadomość tego, jak ważne w budowaniu wizerunku i zwiększaniu sprzedaży są pozycjonowanie stron oraz dobrze prowadzona płatna promocja – mówi Szymon Lango, Head of Sales Digital Advertising w Shoper. – Zamierzamy oferować sprzedawcom Shoper i spoza platformy jeszcze skuteczniejsze kampanie PPC w atrakcyjnym modelu (niewielka prowizja za obsługę i rozliczenie za ROAS). Dodatkowo uruchomiliśmy alternatywne formy rozliczeń, ze stałą prowizją, aby z naszego wsparcia mogły korzystać też firmy nieprowadzące sklepów online – dodaje.

Źródło: Shoper.

Nieruchomości komercyjne w segmencie biurowym – najnowsze trendy

anders-jilden-Sc5RKXLBjGg-unsplash

Według prognoz ponad 80 proc. inwestorów z branży nieruchomości chce opierać swoje decyzje na wartościach ESG. Przyczyniają się do tego nie tylko wymagania prośrodowiskowe, ale też presja najemców wynikająca z rosnących kosztów eksploatacji.

W ub. roku sektor biurowy osiągnął 36 proc. udział w wolumenie inwestycyjnym. Wśród najaktywniejszych branż są usługi dla biznesu, finanse oraz IT, która odpowiada za 26 proc. popytu. Dla tych najemców ważne są kwestie bezpieczeństwa oraz model sharing economy.
Do optymalizacji działalności przyczynia się rosnąca popularność modelu hub&spoke. Pozwala on nie tylko na przyciągnięcie specjalistów spoza dużych aglomeracji, wpływa także na ożywienie lokalnego rynku nieruchomości.
Zmieniające się oczekiwania co do miejsca pracy powodują, że znaczenie zyskuje sztuczna inteligencja. Już wkrótce AI będzie generować raporty, planować naprawy, czy konserwację nieruchomości komercyjnych.

– W przypadku nieruchomości komercyjnych wartości ESG odgrywają coraz istotniejszą rolę. Oparcie inwestycji o kryteria związane z energią odnawialną, gospodarką energetyczną, czy zastosowaniem efektywnych technologii jest korzystne zarówno z punktu widzenia ekologicznego, jak i ekonomicznego. Nie do przecenienia są ponadto aspekty stricte wizerunkowe. Praca w obiekcie, który „dba o środowisko” i uwzględnia potrzeby interesariuszy, jest dodatkowym benefitem pozwalającym na przyciągnięcie najlepszych specjalistów – mówi Michał Turek, Dyrektor Operacyjny BTS w SPIE Building Solutions.

Źródło: SPIE Building Solutions.

Następne nieruchomości inwestycyjne Ghelamco z certyfikatami SmartScore i WiredScore

69116697da00326fea5fdd8e5162512a

Następne nieruchomości inwestycyjne Ghelamco z certyfikatami SmartScore i WiredScore. Ghelamco przystąpiło do prestiżowego programu WiredScore Portfolio, który zrzesza firmy posiadające najwyższej klasy inteligentne rozwiązania technologiczne i z zakresu łączności cyfrowej w swoich budynkach. Deweloper zapowiedział też certyfikację w systemach SmartScore i WiredScore kolejnych projektów w Warszawie, między innymi VIBE.

„Technologia, a także łączność cyfrowa na najwyższym poziomie, które wspierają niskoemisyjność budynków, mają obecnie priorytetowe znaczenie i są kluczowym aspektem dla najemców. Jako pierwsi w tej części Europy możemy poszczycić się certyfikatami SmartScore i WiredScore, do czego w dużej mierze przyczyniła się opracowana przez naszych specjalistów innowacyjna platforma Signal OS. Chcemy w dalszym ciągu wyznaczać najwyższe standardy w branży i z dumą możemy ogłosić, że kolejne powstające inwestycje Ghelamco, w tym m.in. nasz najnowszy projekt VIBE w centrum Warszawy, także posiadać będą prestiżowe certyfikaty SmartScore i WiredScore” – mówi Jarosław Zagórski, dyrektor zarządzający Ghelamco Poland.

System certyfikacji SmartScore to nowy standard oceny inteligentnych budynków biurowych, który pozwala zweryfikować, w jakim stopniu nowoczesne budynki są smart i jak wypadają na tle innych obiektów.

Także powstające w Krakowie i Katowicach biurowce KREO oraz Craft jako pierwsze w miastach regionalnych Europy Środkowo-Wschodniej otrzymają prestiżowy certyfikat SmartScore, będący potwierdzeniem wysokiego standardu inteligentnych rozwiązań w budynkach biurowych i ich pozycji na tle innych obiektów. Dodatkowo, biurowce Ghelamco jako pierwsze w swoich miastach zostaną też ocenione pod względem zaawansowania technologicznego przez zespół certyfikujący w systemie WiredScore.

Najnowszym projektem Ghelamco, będącym obecnie w procesie certyfikacji SmartScore i WiredScore, jest powstający na warszawskiej Woli kompleks biurowy VIBE.

Docelowo certyfikaty SmartScore i WiredScore uzyskają również kolejne planowane projekty Ghelamco w Warszawie. Colliers, jako pierwsza firma uprawniona do przeprowadzania certyfikacji SmartScore w Polsce, będzie po raz kolejny wspierać dewelopera w tym procesie.

Źródło: Ghelamco Poland.

Klasyczne biura na wynajem cieszą się powodzeniem?

austin-li-201808-unsplash

Czy klasyczne biura na wynajem cieszą się powodzeniem?

Po pandemii koronawirusa przedsiębiorcy zaczęli przywiązywać większą uwagę do higieny i sterylności miejsc pracy. Do łask zaczęły wracać biura gabinetowe, kosztem tych typu open-space. Takie biura mają swoje zalety. Umożliwiają oddzielenie pracowników z różnych działów, aby wzajemnie nie przeszkadzali sobie w pracy. Gabinety zapewniają większy komfort i ciszę. Oczywiście minusem jest w tym przypadku mniej sprawna i bezpośrednia komunikacja pomiędzy pracownikami.

Biurowce adaptują się do popularnego obecnie, hybrydowego systemu pracy

alex-knight-309862-unsplash

Polskie biurowce przechodzą proces dopasowywania się do zmieniających się trendów rynkowym. Jednym z nich jest adaptacja do popularnego obecnie, hybrydowego systemu pracy. Zarządcy nieruchomości biurowych chcą ponadto podkreślić zalety stacjonarnych biur na wynajem, aby zachęcić do powrotu pracowników, którzy przeszli na zdalny system pracy, czyli tzw. home office. Starają się więc modyfikować przestrzenie pod takim kątem, aby w oczach pracowników stały się one bardziej interesujące, niż praca w domu.

Spis treści:
Hybrydowy system pracy nową modą?
Plusy widać na drogach
Hybrydowe trudności, czyli w wadach popularnego systemu pracy
Hybrydowy system pracy kontra stacjonarne biura
Home office także wciąż na topie, jednak…
Biura otwarte na zmiany

Hybrydowy system pracy nową modą?

Hybrydowy model pracy posiada wiele zalet. Przede wszystkim daje pracownikom możliwość elastycznego zarządzania czasem pracy oraz miejscem jej wykonywania. Część obowiązków pracownik może wykonywać w dowolnym, wybranym przez siebie miejscu, a część w stacjonarnym biurze. Często rodzaj pracy wymaga spotkań w zespole i omówienia szczegółów projektu – wówczas skorzystanie ze stacjonarnego biura wydaje się być najlepszym miejscem do takiego spotkania. Ponadto pracownik, który sam zarządza swoim trybem pracy, może się rozwinąć i zwiększyć swój poziom samodzielności przy podejmowaniu decyzji. To z kolei może być korzystne dla przedsiębiorstwa, którego właścicielowi zależy na budowaniu solidnego i doświadczonego zespołu pracowników.
Kolejną zaletą pracy w systemie hybrydowym jest minimalizacja kosztów utrzymania stanowiska pracy. Osoby, które pracują hybrydowo, mogą naprzemiennie korzystać z pracowniczych biurek dostępnych w siedzibie. Takie rozwiązanie sprawia, że przedsiębiorca może ograniczyć wielkość wynajmowanej powierzchni biurowej, a tym samym zmniejszyć comiesięczne koszty utrzymania biura.

Plusy widać na drogach

Nie da się ukryć, że hybrydowy system pracy pośrednio przyczynia się też z korzyścią dla pracowników stacjonarnych, którzy codziennie muszą dojeżdżać do stacjonarnych biur. Zazwyczaj stoją oni w porannych korkach i dojazd do biura zajmuje im sporo czasu, zwłaszcza w dużych aglomeracjach miejskich, gdzie natężenie ruchu w godzinach porannych jest bardzo duże.
Dzięki temu, że pracownicy hybrydowi pozostają często w domach lub mogą dojechać do biura w dużo późniejszych godzinach, ilość samochodów na drogach wyraźnie się zmniejszyła. Kierowcy nie stoją w korkach tak długo, jak było to przed wzrostem popularności zdalnych systemów pracy – zarówno hybrydowego, jak również home office, czyli całkowicie zdalnego. Można więc powiedzieć, że hybrydowy system pracy przyczynia się do poprawy porannej sytuacji na drogach, z korzyścią dla pracowników stacjonarnych.
Duże aglomeracje miejskie borykają się z zatłoczonymi drogami, a zmniejszenie się liczby osób, które muszą o poranku dojeżdżać do biura stacjonarnego, jest korzystne. Mniejsze też jest zatłoczenie na parkingach, dzięki czemu nieco łatwiej można znaleźć miejsce parkingowe. Gdyby nie funkcjonował popularny obecnie hybrydowy model pracy, lub cieszący się również dużą popularnością home office, problem z ilością samochodów na drogach byłby dużo poważniejszy.

Hybrydowe trudności, czyli w wadach popularnego systemu pracy

Hybrydowy model pracy posiada dużą liczbę zalet, jednak nie jest przy tym wolny od wad. Jednym z największych minusów, jaki można mu przypisać, jest odpowiedni poziom komunikacji pomiędzy pracownikami w firmie, a także jej zarządem. Po pierwsze, pracownicy wykonujący swoje obowiązki w systemie hybrydowym, nie mają stałego kontaktu z pracownikami stacjonarnymi co może powodować dezinformację, pogorszenie współpracy itp. Z drugiej strony osoby takie muszą wykazać się doskonałą organizacją pracy, w przeciwnym razie ich wydajność może się zmniejszyć. Ponadto pracodawca często nie ma kontroli nad tym, czy pracownik rzeczywiście wykonuje swoje służbowe obowiązki, czy może przeznacza czas pracy na czas wolny. Hybrydowa współpraca wymaga od obu stron – pracownika i pracodawcy – zaufania i rzetelnego podejścia do obowiązków.

Hybrydowy system pracy kontra stacjonarne biura

Hybrydowy system pracy stanowi konkurencję dla zarządców nieruchomości biurowych. Jednak starają się oni współgrać z bieżącymi trendami. W efekcie na rynku powstaje coraz więcej przestrzeni coworkingowych, które oferują możliwość pracy w stacjonarnych biurach na określone godziny, lub w systemie dobowym. Takie rozwiązanie jest korzystne dla obu stron – pracowników oraz zarządców nieruchomości komercyjnych. Ci pierwsi mają bowiem możliwość skorzystania z profesjonalnie przygotowanej przestrzeni do pracy, z wszelkimi biurowymi udogodnieniami, jak komfortowe biurko do pracy, dostęp do Internetu oraz wszelkich urządzeń biurowych oraz salek konferencyjnych. Z kolei właściciele biurowców zyskują najemców. Nawet, jeśli są to najmy godzinowe lub dobowe, to przynoszą inwestorowi zysk.

Home office także wciąż na topie, jednak…

Mówiąc o zdalnym systemie pracy, nie można pominąć systemu pracy home office. Jest to zdecydowanie bardziej autonomiczny model wykonywania służbowych obowiązków, ponieważ daje pracownikowi większą swobodę w planowaniu dnia pracy. Może on samodzielnie decydować, gdzie chce pracować. Dodatkowo w przypadku niektórych stanowisk, może on także swobodnie dopasowywać do swojego dnia godziny pracy. Takie rozwiązanie jest korzystne dla osób, które bardzo dobrze potrafią zarządzać własnym czasem. Niemniej należy mieć na uwadze, że nie każdy sprawdzi się w całkowicie zdalnej pracy. Co więcej, pracodawca nie ma wówczas kontroli nad tym, czy pracownik rzeczywiście wykonuje swoje obowiązki służbowe. Jest to więc dobry system pracy dla osób, które nie są ograniczane sztywnymi godzinami pracowniczymi, a bardziej obowiązkami, które w danym dniu mają wykonać – obojętnie, w jakich godzinach.

Biura otwarte na zmiany

Zarządcy nieruchomości o charakterze biurowym zdają sobie sprawę z tego, że system pracy w Polsce ulega ciągłym modyfikacjom. Starają się więc dopasować swoją ofertę do zmieniających się trendów. Na rynek dostarczanych jest więcej nowoczesnych powierzchni biurowych, z których korzystać będą mogli nie tylko całkowicie etatowi pracownicy, ale również Ci, którzy pracują w systemie hybrydowym.
Do łask wracają w wielu miejscach powierzchnie biurowe typu open-space, które umożliwiają skorzystanie w biurka osobom nie pracującym w określonych godzinach w biurach, oraz takim, które nie mają przypisanych pracowniczych biurek. Często są to przestrzenie biurowe wyposażone w wygodne kanapy i biurka, z których pracownicy hybrydowi mogą skorzystać. Najczęściej posiadają oni służbowe laptopy, dzięki czemu mogą usiąść do pracy w wygodnym dla siebie miejscu.
Biura stacjonarne przyciągają pracowników hybrydowych jeszcze jednym – oferują sale konferencyjne. Często są one potrzebne do odbycia zebrania pracowniczego, lub spotkania biznesowego z klientami. Z tego względu praca w systemie hybrydowym, w której pracownik korzysta z dowolności miejsca wykonywania obowiązków służbowych, a równocześnie jest związany z biurem stacjonarnym, wydaje się optymalnym rozwiązaniem, korzystnym nie tylko dla firmy będącej najemcą, ale również dla zarządcy budynku.

Redakcja
Komercja24.pl

Najwyższe biurowce w Polsce – symbol prestiżu i sukcesu

grafika_finne_press2

Wieżowce stały się na całym świecie symbolem nowoczesnego miasta i biznesu. Z jednej strony są to spektakularne budynki, które przyciągają uwagę swoim wyglądem, a z drugiej oferują wiele korzyści dla firm szukających idealnego miejsca na swoje biura. Wieżowce to nie tylko budynki, to także symbol sukcesu, prestiżu i miejsca, w którym odbywają się najważniejsze transakcje biznesowe mówi Krzysztof Foks, Head of Research w REDD i finne. W raporcie REDD i finne.pl przedstawiamy listę najwyższych biurowców w Polsce oraz powody, dla których są tak popularne.

Spis treści:
Wieżowce w Polsce. Jakie mają atuty?
Warszawa. Stolica wieżowców

Wieżowce w Polsce. Jakie mają atuty?

Pierwszym z powodów, dla którego wieżowce są tak atrakcyjne dla firm, jest prestiż. Wysoki budynek zawsze kojarzy się z wysokim statusem.

– Umieszczenie biura w wieżowcu może dać firmie pozytywny wizerunek, który wpłynie na jej postrzeganie w oczach klientów i partnerów biznesowych. Wieżowce to nie tylko budynki, to symbol sukcesu, prestiżu i miejsca, w którym odbywają się najważniejsze transakcje biznesowe. Dlatego chcą tam pojawiać się największe firmy w Polsce mówi Krzysztof Foks, Head of Research w REDD i finne.

Kolejnym powodem, dla którego wieżowce są tak popularne wśród firm, jest ich lokalizacja. Większość wieżowców znajduje się w centrach biznesowych, gdzie koncentrują się główne siedziby firm, banki, centra handlowe, hotele i restauracje. Takie położenie ułatwia dostęp do usług, które są niezbędne w prowadzeniu biznesu, a także umożliwia łatwiejsze kontakty z innymi firmami, co może przynieść korzyści biznesowe.

– Wieżowce oferują spektakularne widoki i prestiżowe adresy, co czyni je nieodłącznym elementem krajobrazu wielu miast na całym świecie. Brak barier w postaci innych budynków nie tylko wpływa na piękny widok, ale również pozwala na lepsze doświetlenie powierzchni, co wraz z wysoką jakości oferowanej powierzchni, pozytywnie przekłada się na warunki pracy dodaje Foks z REDD.

Warszawa. Stolica wieżowców

Najwyższym budynkiem nie tylko w Polsce, ale również w całej Unii Europejskiej, jest Tower. Budynek mierzący aż 310 metrów wysokości, to wyjątkowa inwestycja na planie Warszawy. Prestiżowa lokalizacja przy ul. Chmielnej 69 czyni nieruchomość niezwykle atrakcyjną. Nadachu wieżowca, czyli nawysokości 230 metrów znajduje się ogólnodostępny taras widokowy. Spektakularne widoki napanoramę Warszawy iokolic będą też możliwie do podziwiania dla gości restauracji na 46. i47. piętrze obiektu.

Jednym z najpopularniejszych dresów biurowych w Warszawie jest także kolejny na liście REDD/finne wieżowiec. Myhive Warsaw Spire A to prestiżowa nieruchomość przy Placu Europejskim 2 liczy 220m wysokości. Oferuje łącznie 59 000 mkw powierzchni rozmieszczonych na 47 piętrach. Nowoczesny wieżowiec razem z dwoma przyległymi budynkami na planie łuku tworzy wyjątkową kompozycję architektoniczną.

Także Wrocław może pochwalić się swoim prestiżowym wieżowcem. Sky Tower jest zdecydowanie najbardziej charakterystycznym budynkiem w stolicy Dolnego Śląska, widocznym z wielu odległych punktów w mieście. 212 metrów wysokości i 50 pięter. W inwestycji Sky Tower znaleźć można nie tylko nowoczesne powierzchnie biurowe ale także luksusowe apartamenty.

W ocenie eksperta, wieżowce to nie tylko miejsca pracy, ale także centra biznesowe. To także symbole wyjątkowej pozycji w świecie biznesu. Są także ważnym elementem w rekrutacji najlepszych specjalistów.

– Wieżowce to doskonała opcja dla firm, które chcą zaoferować swoim pracownikom nowoczesne i stylowe miejsce pracy, które z kolei przyciągnie najlepszych pracowników mówi Piotr Smagała, Managing Director & Co-Founder REDD.

W ocenie ekspertów wieżowce są jednym z najważniejszych symboli nowoczesnego miasta i jego ekonomicznego rozwoju. Są one również ważnym elementem składowym krajobrazu miejskiego, przyciągającym turystów z całego świata, także do Polski.

Źródło: REDD i finne.

Firma Mabor Logistic nowym najemcą nieruchomości komercyjnej Panattoni Park Gdańsk West II

Panattoni-Park-Gdansk-West-II

Firma Mabor Logistic, która działa w branży TSL, wynajęła ponad 3800 mkw. powierzchni magazynowo-biurowej w Panattoni Park Gdańsk West II. W znalezieniu optymalnej lokalizacji i negocjacjach najemcę wsparła firma Newmark Polska.

Nieruchomość komercyjna Panattoni Park Gdańsk West II to nowoczesny park magazynowy położony przy obwodnicy Trójmiasta. W obiekcie pojawił się nowy najemca.
Głównym przedmiotem działalności Mabor Logistic jest spedycja drogowa i magazynowanie. Park, w którym powierzchnię wynajęła firma Mabor Logistic, został zrealizowany przez Panattoni, najaktywniejszego dewelopera w regionie, który dostarczył tu już blisko 600 000 mkw.

– Firma Mabor Logistic poszukiwała obiektu na terenie Trójmiasta. O wyborze Panattoni Park Gdańsk West II zadecydowała dostępność magazynu w terminie oczekiwanym przez Klienta, dogodna lokalizacja i zapewnienie sobie możliwości rozwoju wewnątrz parku – mówi Kaja Karbowska-Nowak, Starszy Doradca w Newmark Polska.

Ogromne portfolio powierzchni spekulacyjnej na Pomorzu po raz kolejny procentuje i pozwala w bardzo krótkim czasie dostarczyć przestrzeń dostosowaną do klienta – mówi Martyna Sochaczewska, Leasing Director w Panattoni. – Branża logistyczna coraz mocniej stawia na region Gdańska, który napędzany jest m.in. rozwojem infrastruktury portowej i nieustannym wzrostem wolumenów. W 2022 roku przeładunek Portu Gdańskiego wyniósł 68,2 mln ton, co stanowiło historyczny rekord. Coraz większy potencjał biznesowy potrzebuje powierzchni przemysłowej, dlatego na Pomorzu nie zwalniamy tempa – dodaje.
Źródło: Newmark Polska.

Biurowa nieruchomość komercyjna Forest w Warszawie z dodatkowym finansowaniem

d768426c7388b55d54717f63e1b8f34f

Biurowa nieruchomość komercyjna Forest w Warszawie z dodatkowym finansowaniem.

Konsorcjum czterech banków zwiększyło finansowanie dla kampusu biurowego Forest w Warszawie do 205 milionów euro. Budynki, których realizacja zakończyła się w 2022 roku, to jedna z największych inwestycji HB Reavis w Europie, wyróżniająca się licznymi rozwiązaniami proekologicznymi, potwierdzonymi certyfikatami BREEAM i WELL.
Banki tworzące konsorcjum: Santander Bank Polska (Agent Kredytu), BNP Paribas Bank Polska S.A. (Agent Zabezpieczeń) oraz Bank Pekao S.A. i PKO Bank Polski S.A. zwiększyły kredyt inwestycyjny na realizację kampusu Forest ze 162 milionów do 205 milionów euro. Finansowanie zostało udzielone HB Reavis w 2020 roku.
W najnowszej transakcji firma HB Reavis korzystała z doradztwa kancelarii Dentons. Na rzecz konsorcjum banków doradzała firma DLA Piper. Doradcą technicznym był Arcadis.

Źródło: HB Reavis.

Cushman & Wakefield: Poziom popytu na biura w miastach regionalnych idzie w górę

michal_galimski

Międzynarodowa firma doradcza Cushman & Wakefield podsumowała pierwszy kwartał i trendy kształtujące sytuację na rynku biur w Polsce – o ile aktywność deweloperów w największych lokalizacjach biurowych ciągle spada, o tyle zainteresowanie najemców zdaje się odbudowywać, co jest widoczne zwłaszcza w miastach regionalnych. Firmy poszukujące powierzchni w najlepszych projektach biurowych w centralnych lokalizacjach muszą liczyć się ze wzrostem stawek czynszowych.

Spis treści:
POPYT: regiony notują wzrosty
PODAŻ: wysokie koszty budowy przekładają się na poziom aktywności deweloperów
CZYNSZE: presja na wzrost stawek trwa
Trendy na rynku biurowym w miastach regionalnych

POPYT: regiony notują wzrosty

Całkowita aktywność najemców w Warszawie w I kwartale 2023 roku wyniosła blisko 159 000 mkw. i była o około 26% niższa od średniokwartalnej z roku 2022. Warto jednak zauważyć, że w przypadku stolicy ten relatywnie duży spadek wynika głównie z wysokiego efektu zeszłorocznej bazy oraz zawarcia wielu transakcji wielkopowierzchniowych w roku 2022. Mimo to aktywność najemców w stolicy i tak przełożyła się na trzeci najlepszy wynik wśród największych rynków biurowych Europy, ustępując tylko Paryżowi i Londynowi.

Z kolei w miastach regionalnych aktywność najemców wzrosła wynosząc 175 000 mkw., co stanowi 12% wzrost względem średniokwartalnej z poprzedniego roku. Taki wynik pokazuje stopniową odbudowę zainteresowania najemców powierzchniami biurowymi na największych rynkach poza Warszawą – komentuje Vitalii Arkhypenko, ekspert rynku biurowego Cushman & Wakefield.

PODAŻ: wysokie koszty budowy przekładają się na poziom aktywności deweloperów

Na koniec I kwartału 2023 roku całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej na największych rynkach w Polsce[1] wynosiły nieznacznie powyżej 12,7 miliona mkw. W ciągu pierwszych trzech miesięcy tego roku nowe projekty trafiły tylko na rynki trzech miast regionalnych – Krakowa, Wrocławia i Trójmiasta – dodając do ich zasobów łącznie 68 100 mkw. powierzchni. Do największych ukończonych w zeszłym kwartale inwestycji biurowych należała rozbudowa kompleksu Ocean Office Park w Krakowie o budynek Ocean Office Park II (28 600 mkw. – Cavatina), ukończenie trzeciego budynku wrocławskiego kompleksu Centrum Południe (20 900 mkw. – Skanska) oraz budowa budynku Fabryczna Office Park B5 w Krakowie (14 000 mkw. – Inter-Bud).

W ciągu ostatnich trzech lat na rynku widoczny jest postępujący spadek wolumenu nowej powierzchni realizowanych inwestycji. Trend ten jest widoczny zwłaszcza w Warszawie, gdzie obecnie w budowie znajduje się ok. 181 500 mkw.[2]. W miastach regionalnych w realizacji pozostaje ok. 410 000 mkw., co stanowi ponad dwukrotny spadek względem poziomu sprzed pandemii, kiedy deweloperzy budowali inwestycje o łącznej powierzchni 850 000 mkw. Taka sytuacja wynika z utrzymującego się wysokiego poziomu kosztów budowy i wykończenia powierzchni oraz ogólnego trudniejszego klimatu gospodarczego w Polsce i na świecie – komentuje Katarzyna Lipka, Head of Consulting and Research, Cushman & Wakefield.

CZYNSZE: presja na wzrost stawek trwa

Na koniec I kwartału stawki za najlepsze powierzchnie biurowe w strefie Centrum w Warszawie wynosiły przeciętnie 22-26 EUR/ mkw./ miesiąc, najwyższe zaś osiągały poziom nawet 28 EUR/ mkw./ miesiąc, natomiast w lokalizacjach poza Centrum oscylowały w granicach 13,50-16,50 EUR/ mkw./ miesiąc. Zauważalny wzrost stawek czynszu w stolicy, o ok. 1 EUR, nastąpił w 2022 roku i dotyczył przede wszystkim lokalizacji centralnych. W pierwszym kwartale 2023 czynsze utrzymywały się na poziomie zbliżonym do końca roku poprzedniego.

W miastach regionalnych natomiast stawki za najlepsze biura w centrum miast oscylowały w przedziale cenowym 12,50-16,50 EUR/ mkw./ miesiąc.

Od początku 2022 roku obserwowana jest tendencja do podnoszenia stawek czynszu, która była kontynuowana również w pierwszym kwartale 2023. Z naszych obserwacji wynika, że obecnie pod największą presją na podnoszenie stawek czynszu znajdują się projekty w budowie – tłumaczy Jan Szulborski, ekspert rynku biurowego Cushman & Wakefield.

Wynika to ze znacznej ekspozycji na wzrost kosztów, zarówno budowy jak i wykończenia powierzchni. Dodatkowo, w kolejnych kwartałach dalszy wzrost stawek dla istniejących biurowców będzie napędzany przez rekordową waloryzację umów najmu denominowanych w euro, ale także ogólnego wzrostu kosztów operacyjnych. Niemniej, ostateczny kształt polityki cenowej właścicieli budynków biurowych będzie w dużej mierze zależeć od lokalizacji, jakości i poziomu obłożenia ich portfela budynków.

Średni wskaźnik pustostanów w Polsce wyniósł 13,8%, co stanowi wzrost o 0,3 pp. względem IV kwartału 2022 roku i jest identyczny w stosunku do wskaźnika z I kwartału 2022. W stolicy wskaźnik powierzchni niewynajętej pozostał bez zmian względem poprzedniego kwartału, natomiast wzrosty odnotowano w Krakowie i Wrocławiu. Na wszystkich rynkach biurowych objętych analizą dostępna powierzchnia wyniosła 1,75 mln mkw., co oznacza wzrost o 1% względem początku 2022 r.

Trendy na rynku biurowym w miastach regionalnych

Odbudowa popytu w miastach regionalnych postępuje mimo znaczących redukcji zapotrzebowania na biura wśród największych pracodawców. Częściowo jest to spowodowane wzrostem popytu ze strony sektora elastycznych powierzchni biurowych. Obserwujemy aktywność najemców realizujących wysoko marżowe projekty w obszarze nowoczesnych technologii, finansów oraz inżynierii. W najbliższych latach spodziewamy się kontynuacji wzrostu kosztów najmu, punktowej stagnacji podaży oraz pogłębienia różnic między lokalizacjami biurowymi – komentuje Michał Galimski, Partner, Head of Regional Markets, Cushman & Wakefield.

 

Cały raport jest dostępny na stronie internetowej Cushman & Wakefield.

[1] Warszawa, Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Katowice, Poznań, Łódź, Lublin i Szczecin
[2] Dla porównania: na początku 2020 r. było to blisko 750 000 mkw.

Źródło: Cushman & Wakefield.

Intive wprowadzi się do nieruchomości komercyjnej myhive Crown Tower w Warszawie

myhive_interior_01

Globalna firma technologiczna Intive wprowadza się do nieruchomości komercyjnej myhive Crown Tower. Jest to biurowiec znajdujący się w sąsiedztwie stacji metra Rondo Daszyńskiego w Warszawie.

Intive to wiodący partner transformacji cyfrowej dla firm z sektora motoryzacyjnego, finansowego, mediów i komunikacji, usług konsumenckich, przemysłowych i zaawansowanych technologii.  Najemca zdecydował się na wynajęcie biura serwisowanego myoffice, składającego się z 62 stanowisk pracy, dostępnego w elastycznym formacie myhive. W transakcji najemcę reprezentowała międzynarodowa firma doradcza Savills.

Firma Intive dynamicznie rozwija się w Polsce i ze względu na imponujące tempo w najbliższym czasie będziemy potrzebować możliwości, jakie dają nowoczesne przestrzenie typu flex. Elastyczność umowy jest dla nas kluczowa i pozwoli na dostosowanie naszych potrzeb co do ilości stanowisk. Dodatkowym atutem naszej nowej siedziby jest jej lokalizacja w samym sercu nowego zagłębia technologicznego Warszawy” – mówi Marta Budna, Head of Global Administration and Real Estate w intive.

W procesie transakcyjnym najemcę wspierała firma Savills, której doradztwo obejmowało pełne wsparcie komercyjne.
Myoffice to format serwisowanego biura, stworzony w ramach międzynarodowej marki elastycznych biur myhive, zarządzanej przez CPI Property Group.

Źródło: Savills.

Urządzenie biura – połączenie funkcjonalności z estetyką

dane-deaner-541785-unsplash

Urządzenie biura wymaga połączenia funkcjonalności z estetyką.

W pierwszej kolejności właściciel powinien dopasować styl, w jakim zostanie urządzone biuro, do rodzaju swojej działalności. Należy stworzyć odpowiedni układ stanowisk pracy, aby był on komfortowy i wydajny zarazem. Dobrze, jeśli biuro posiada wydzieloną strefę wspólną, oraz osobne stanowiska do cichej pracy.
Przestrzeń na przechowywanie dokumentów powinna być odpowiednio zaadaptowana. Warto postawić na dobre, kilkupunktowe oświetlenie.