innology: Obiecujący potencjał start-upów technologicznych w Polsce

Szymon Lokaj
Około 80% start-upów technologicznych w Polsce powstało w ciągu ostatnich 10 lat. Dzięki informacjom zgromadzonym w bazie Tracxn możemy sprawdzić, jakie branże są najchętniej wybierane przez lokalne spółki. Porównanie tych danych z zagadnieniami omówionymi w raporcie The 2023 European Deep Tech Report pozwoli nam przekonać się, czy polskie start-upy nadążają za europejskimi trendami. Na jakie branże w innowacjach stawiają polskie firmy? Sprawdźmy.

Najpopularniejsze sektory w start-upach technologicznych w Polsce

Platforma Tracxn śledząca najważniejsze informacje o podmiotach prowadzących działalność innowacyjną na całym świecie dostarcza ciekawych danych również o polskim rynku. Możemy się z nich na przykład dowiedzieć, że w Polsce mamy 238 start-upów technologicznych stanowiących 25% wszystkich spółek technologicznych w Polsce (968 spółek). Aż 148 spółek, czyli ponad 62% start-upów technologicznych klasyfikowanych jest do sektora deep-tech.

Największy odsetek wszystkich start-upów technologicznych – około 28% – stanowią spółki zajmujące się tworzeniem inteligentnych aplikacji dla przedsiębiorstw. Drugie miejsce na podium zajmuje life science – tę dziedzinę na swoją główną działalność wybrało około 16% spółek. Na trzecim miejscu ex aequo znalazły się technologie medyczne oraz ochrona środowiska, tutaj działa aż 13,5% spośród wszystkich firm technologicznych na lokalnym rynku. Pozostałe najchętniej wybierane sektory technologiczne w start-upach w Polsce to technologie energetyczne (11,8%) oraz technologie lotnicze, morskie i obronne (11%),

Dane z platformy pokazują również najpopularniejsze sektory dla start-upów deep techowych. Tutaj często obieranymi kierunkami są inteligentne aplikacje (20%), technologie dronowe (13,5%), genomika (10,8%), technologie magazynowania energii (8,8%) oraz infrastruktura AI (7,5%).

Polskie startupy podążają za trendami w Europie?

Czy trendy technologiczne w Polsce pokrywają się z trendami europejskimi? Wskazówką może być porównanie wcześniejszych danych do informacji dotyczących całej Europy. Według danych z Tracxn w Europie działa ponad 11 600 start-upów technologicznych, z czego prawie 7500 spółek postawiło na deep-tech. Największy odsetek, czyli około 32% stanowią spółki technologiczne tworzące inteligentne oprogramowanie dla przedsiębiorstw. Drugie miejsce zajmują jednocześnie sektory life science oraz technologie ochrony środowiska – w obu przypadkach na prace nad wybraną dziedziną postawiło 15% spółek technologicznych. Pozostałymi najchętniej wybieranymi sektorami w Europie są technologie energetyczne (13%), blockchain (12%) oraz fintech (12%).

Dane dotyczące start-upów deep techowych wskazują, że najczęściej wybieranym sektorem są inteligentne aplikacje (24%), następnie SaaS (13%), genomika (12,5%), technologie magazynowania energii (11%), infrastruktura AI (7,5%) i Web 3.0 (7%).

Omawiane dane dotyczące sektorów związanych z deep techem znajdują potwierdzenie również w raporcie The 2023 European Deep Tech Report omawiającym trendy deep techowe w Europie. Według informacji w nim zawartych najważniejsze przełomowe odkrycia mają stanowić rozwiązania problemów związanych ze zdrowiem fizycznym i psychicznym, technologią AI, cyberbezpieczeństwem czy zmianami klimatu. Potwierdzają to informacje dostępne na platformie Tracxn wskazujące sektory inteligentnych aplikacji, life science czy magazynowania energii jako jedne z najpopularniejszych kierunków obieranych przez start-upy zarówno w Polsce, jak i całej Europie – wyjaśnia Szymon Łokaj, ekspert z innology.

Obserwacja europejskich trendów wskazuje na dynamiczne wzrosty wybranych sektorów. Według licznych ekspertów w nadchodzącym czasie możemy dalej spodziewać się dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji, z pewnością będzie więc to kierunek najczęściej obierany przez kolejne spółki. Warto również mieć na uwadze obecną niewielką konkurencyjność w branży obliczeń kwantowych oraz technologiach kosmicznych – start-upy pracujące nad innowacyjnymi rozwiązaniami w tym zakresie mogą odnotować największą dynamikę wzrostu.

Źródło: innology.

Innology: Wyzwania i możliwości deep tech w 2024 roku

Szymon Lokaj
W wielu branżowych raportach eksperci zgodnie wymieniają biurokrację oraz brak koncentracji klastrów i wystarczającej współpracy ośrodków naukowych ze start-upami jako główne powody, których skutkiem ubocznym jest hamowanie rozwoju deep techowych innowacji w Europie. Przekonajmy się, co możemy zrobić, aby zapobiec temu zjawisku i wykorzystać możliwości czekające na rynku w 2024 roku.

Rola ograniczonego dostępu do talentów, biurokracji i interesu publicznego w rozwoju deep techowych start-upów

W wywiadzie przeprowadzonym z zagranicznymi ekspertami na łamach Digital Catapult zwrócono uwagę na czynniki będące ograniczeniem wspierania deep techowych start-upów. Są to w głównej mierze: ograniczony dostęp do talentów (33%) oraz złożoność przepisów (33%). Podobne problemy zostały wymienione w raporcie The European Deep Tech Report 2023. Według dokumentu, Europa może poszczycić się wybitnym środowiskiem akademickim, jednak rozproszenie specjalistów po całym kontynencie oraz brak standaryzacji znacznie ogranicza ich możliwości. Z raportu dowiadujemy się m.in., że Europa oferuje znaczące możliwości, jednak są one często ograniczone zawiłymi, biurokratycznymi procedurami, które nieumyślnie hamują tempo innowacji.

– Krytycy zgodnie twierdzą, że rozległe ramy regulacyjne prowadzą do tłumienia innowacji i wzrostu gospodarczego. Dzieje się tak, ponieważ nakładane wymagania są dość uciążliwe dla przedsiębiorstw. I choć w wielu przypadkach takie działanie jest oczywiście konieczne, nie dziwi nas fakt, że eksperci w przytoczonym raporcie rekomendują usprawnienie i ustandaryzowanie procedur w całej Europie, aby zminimalizować biurokrację oraz zachęcić zarówno start-upy, jak i inwestorów do brania czynnego udziału w rozwoju rynku technologicznego – mówi Szymon Łokaj, ekspert z Innology.

Jak się okazuje, wpływ na rozwój innowacji ma także interes publiczny. To dlatego jedne technologie odnoszą spektakularne sukcesy, a inne zostają w tyle z niewykorzystanym potencjałem. Raport podaje kilka przykładów takich technologii – Machine Learning nieustannie utrzymuje rosnący trend, podczas gdy Blockchain czy technologia nuklearna mierzą się z niekorzystnym wpływem makro środowiska oraz nastrojów społecznych.

Koncentracja klastrów talentów szansą na wzrost dynamiki rozwoju deep techu w Europie

Eksperci zgodnie twierdzą, że jednym z najbardziej skutecznych sposobów na poradzenie sobie z problemem dostępu do talentów jest tworzenie klastrów. Ich koncentracja pozwoliłaby uzyskać złożone zdolności niezbędne do napędzania rynku innowacji. W raporcie The European Deep Tech Report 2023 przyrównano takie klastry do Doliny Krzemowej. Powinniśmy więc dążyć do stworzenia w Europie własnego ekosystemu technologicznego.

– Możliwość przebywania wśród ludzi o podobnych umiejętnościach i wartościach pozwala uwolnić potencjał człowieka. Wspólna praca nad problemami, liczne rozmowy (zarówno te formalne, jak i niezobowiązujące), wzajemna inspiracja, dzielenie się wiedzą i najlepszymi praktykami – wszystko to może wpływać na odkrywanie nowych sposobów rozwiązywania problemów. Stworzenie takich epicentrów technologicznych może stanowić istny katalizator dla rynku przełomowych technologii – tłumaczy ekspert.

W Europie znajduje się 40% z 10 najlepszych instytutów badawczych światowej klasy. Uczelnie (Cambridge, Oxford, ETH i TUM) oraz instytuty (Towarzystwo Maxa Plancka i CNRS) – to właśnie bogate i wyspecjalizowane środowisko akademickie w Europie przyczyniło się do powstania licznych historii sukcesu deep tech na naszym kontynencie.

Mamy wszystko, czego potrzeba, aby zbudować własną Dolinę Krzemową, a jednocześnie czekają na nas związane z tym wyzwania. Dysponujemy wybitnymi ośrodkami akademickimi, jednak potrzebujemy ustandaryzowania procesów. Mamy najlepszych studentów z wysokimi wynikami egzaminów, którzy mogą tworzyć deep techowe start-upy, jednak musimy wyposażyć ich w wiedzę biznesową. Mamy też pomoc publiczną wspierającą innowacyjne inicjatywy, jednak jej zastosowanie wymaga standaryzacji i uproszczenia procedur.

Co więc możemy zrobić? Koncentracja klastrów talentów wymaga zacieśnienia współpracy między specjalistami. Konieczne jest podnoszenie świadomości na temat znaczenia tworzenia klastrów dla różnych technologii oraz budowanie przekonania, że aby zapewnić sukces deep tech na szerszą skalę, ważne jest współzawodnictwo, zamiast konkurowania. Eksperci rekomendują zachęcanie przedsiębiorców do zmiany w kierunku większej akceptacji ryzyka charakterystycznej dla deep tech oraz promowania współpracy między ośrodkami badawczymi i start-upami. Owocne może być ustanowienie programów uniwersyteckich integrujących technologię oraz biznes. Kolejnym krokiem jest wprowadzenie zmian mających na celu przyciągnięcie z powrotem do Europy talentów, które wyjechały w poszukiwaniu możliwości rozwoju na inne kontynenty. Na koniec, potrzebujemy jeszcze większego ukierunkowania na przedsiębiorczość oraz zwiększenia poziomu finansowania deep techów. Takie działania pozwolą Europie stworzyć ścisły ekosystem stanowiący konkurencję dla pozostałych światowych rynków.

Autor: Innology.
Źródło: Commplace Sp. z o. o. Sp. K.

Które konkursy dotacyjne w 2024 roku powinny szczególnie zainteresować firmy z sektora deep-tech?

Szymon Lokaj
Nowy rok przynosi kolejne szanse dla polskich deep-techów, szukających finansowania swoich innowacyjnych projektów. Na szczególną uwagę wśród polskich programów zasługuje ścieżka SMART, będąca głównym instrumentem dotacyjnym w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) na lata 2021-2027. Z kolei na scenie europejskiej, warte uwagi są programy w ramach European Innovation Council (EIC). Dowiedz się, jakie są wymagania i kryteria selekcji, ile można uzyskać środków oraz kiedy dokładnie zaczynają się poszczególne nabory.

4 nabory wniosków w ścieżce SMART
Konkursy w ramach FENG to jedna z atrakcyjniejszych propozycji dotacyjnych na sfinansowanie projektów R&D. Charakteryzują się wysoką intensywnością wsparcia, a maksymalna wartość projektu to aż 35 mln euro. W 2024 roku przewidziane są jeszcze 4 nabory, poza trwającym już konkursem dla konsorcjów.

Pierwszym z planowanych naborów będzie konkurs dla MŚP aplikujących samodzielnie. PARP przewidział budżet w wysokości 2 112 000 000 zł. Wnioski o dofinansowanie będzie można składać od 27.06.2024 r. do 24.10.2024 r. Osobny nabór dla MŚP dedykowany jest projektom na rzecz dostępności. W tym przypadku budżet konkursu wynosi 222 000 000 zł. Wnioski można składać również od 27.06.2024 r. do 24.10.2024 r.

W tym samym czasie odbędą się także 2 konkursy skierowane do przedsiębiorstw innych niż MŚP (duże przedsiębiorstwa) – tak jak w przypadku MŚP jeden ogólny i jeden dotyczący projektów na rzecz dostępności. Dla tych pierwszych przewidziano alokację w wysokości 890 000 000 zł, w drugim do dyspozycji będzie 445 000 000 zł.

– Ścieżka SMART w 2023 roku cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem. Wartość wnioskowanego dofinansowania przekroczyła kilkukrotnie dostępne w konkursach budżety. W naborach zaplanowanych na 2024 rok również należy się spodziewać wysokiej konkurencyjności, co oznacza, że aby mieć szansę na pozyskanie środków, wnioski muszą być na bardzo wysokim poziomie – wyjaśnia Szymon Łokaj, Partner w Innology, firmie która wspiera podmioty działające w obszarze B+R, w tym spółki deep-tech, w aplikowaniu o fundusze unijne na badania, rozwój i innowacje – W przypadku modułu B+R, o sukcesie decydować będzie, jak w konkursach w 2023 roku, spełnienie kryteriów obligatoryjnych i modułowych – precyzuje.

Co oprócz ścieżki SMART?
Poza programami krajowymi, polskie firmy, w szczególności z sektora deep-tech, mogą aplikować o granty w European Innovation Council. EIC to program kierowany do wsparcia najbardziej obiecujących europejskich innowatorów w realizacji przełomowych projektów obarczonych wysokim ryzykiem. Dostarcza różnorodne narzędzia finansowania, umożliwiając przedsiębiorcom skuteczne wsparcie w różnych etapach rozwoju projektów.

Jednym z tych instrumentów jest program Pathfinder, zorientowany na projekty wczesnych badań naukowych. Jego celem jest udowodnienie zasad i walidacja podstaw naukowych przełomowych technologii, dążących do osiągnięcia TRL3 lub 4. Konsorcja zainteresowane udziałem mają czas na składanie wniosków do 07.03.2024, a dostępna pula środków w konkursie wynosi 136 mln euro.

Kolejnym narzędziem finansowania oferowanym przez EIC jest program Transition. Skierowany jest on do projektów, które rozwijają technologie na bazie wyników wcześniej zrealizowanego projektu, takiego jak Pathfinder czy ERC Proof of Concept. Projekt obejmuje walidację, demonstrację technologii w odpowiednim środowisku aplikacyjnym (od TRL 3/4 do TRL 5/6) oraz rozwój gotowości biznesowej i rynkowej. Wnioski mogą składać MŚP, spin-offy, start-upy, organizacje badawcze, uniwersytety, a także małe konsorcja, złożone z minimum 2 i maksymalnie 5 kwalifikujących się podmiotów. Termin składania wniosków to 18.09.2024. W puli środków dostępnych w konkursie znajduje się 94 mln euro.

Program Accelerator to kolejna propozycja EIC, skoncentrowana na projektach rozwoju przełomowych technologii do momentu wprowadzenia ich na rynek. O dofinansowanie mogą się ubiegać pojedyncze start-upy i MŚP, w tym spin-offy, a także osoby fizyczne, noszące się z zamiarem uruchomienia start-upu/MŚP. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się również małe spółki o średniej kapitalizacji (poniżej 499 pracowników). Termin składania wniosków to marzec 2024 (I konkurs) oraz październik 2024 (II konkurs). W puli środków przeznaczonych na ten cel dostępnych jest 375 mln euro.

Dotacje krajowe w Agencji Badań Medycznych
W tym roku ogłoszenie pięciu konkursów planuje Agencja Badań Medycznych (ABM). Ich łączna alokacja wyniesie dwa miliardy złotych, z czego 300 mln zł będzie przeznaczone na projekty komercyjne w obszarze rozwoju innowacyjnych produktów leczniczych oraz odpowiedników oryginalnych produktów leczniczych, w tym nowych postaci farmaceutycznych i nowych zastosowań znanych substancji czynnych oraz kombinacji substancji czynnych ze szczególnym uwzględnieniem produktów leczniczych o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Ogłoszenie konkursu przewidziano na IV kwartał roku.

Oferta programów dotacyjnych w 2024 roku jest bardzo różnorodna. Spółki deep-tech mogą próbować swoich sił zarówno na arenie europejskiej w prestiżowych programach organizowanych przez EIC jak i w Polsce w ramach krajowego FENG. Dla mniej innowacyjnych i przełomowych projektów, do dyspozycji są również konkursy w ramach Funduszy Europejskich dla Regionów. – Jest to dobra alternatywa dla tych, którym nie powiodło się w bardzo konkurencyjnych konkursach FENG czy EIC – zauważa ekspert z Innology.

Autor: Innology.
Źródło: Commplace Sp. z o. o. Sp. K.

W jaki sposób dotacje pomagają deep-techom w rozwoju przełomowych innowacji i ich komercjalizacji?

Szymon Lokaj

Opracowanie i komercjalizacja przełomowych innowacji wymaga znacznych nakładów finansowych. Jednym ze sposobów na finansowanie takich projektów są programy dotacyjne wspierające działalność R&D. Zastanawiasz się, czy warto startować w takich programach oraz w jaki sposób dotacje pomagają w rozwoju przełomowych innowacji i ich komercjalizacji? W podjęciu decyzji pomóc może przegląd wybranych projektów, które już odniosły sukces.

Przełomowe rozwiązania w life science
Dużym sukcesem przełomowych technologii może w ostatnim czasie pochwalić się Curiosity Diagnostics, spółka celowa z Grupy Scope Fluidics. Celem przedsiębiorstwa było opracowanie i dostarczenie systemu szybkiej diagnostyki PCR typu próbka-odpowiedź dla rynku diagnostyki molekularnej.

Szymon Łokaj, Partner w Grupie Innology, która wspiera spółki deep-tech w aplikowaniu po fundusze unijne na badania, rozwój i innowacje, chętnie opowiada o współpracy dotyczącej pozyskania środków na opracowanie tego rozwiązania. – Innology (dawniej PMG R&D Consulting) doradzało w procesie ubiegania się przez Curiosity Diagnostics o dofinansowanie w ramach programu 1.1.1 PO IR (Szybka Ścieżka) dla projektu pt. „Innowacyjny system do ultraszybkiej diagnostyki molekularnej zakażeń szpitalnych w formacie Point-of-Care”. Współpraca zaowocowała pozyskaniem 5,6 mln zł dotacji, a wspólnie przygotowany wniosek uzyskał 20/23 pkt i zajął 1 miejsce w województwie mazowieckim i 2 miejsce spośród wszystkich 229 złożonych wniosków w konkursie – opowiada ekspert.

Jak uzyskana dotacja przełożyła się na sukces spółki? Dzięki otrzymanym funduszom opracowano ultraszybki PCR do oceny lekowrażliwości drobnoustrojów i w 2022 roku spółka została sprzedana z gotowym produktem za 170 mln $ – była to jedna z najgłośniejszych transakcji na rynku start-upowym minionych lat.

Autonomiczna mobilność – rewolucja transportu publicznego
Autonomiczne pojazdy – jeszcze kilkadziesiąt lat temu nie do wyobrażenia, kilkanaście – pokorne marzenia, dziś – urzeczywistniające się projekty i działania.

Ciekawy i bardzo odważny projekt w obszarze autonomicznych pojazdów rozwija firma Blees, dynamicznie rozwijający się start-up deeptechowy, który dzięki wsparciu dotacji unijnych, opracował pierwszy polski autonomiczny elektryczny minibus z aplikacją pasażerską. Pojazd jest w pełni ukończony, gotowy do jazdy i przewożenia pasażerów. Pierwsze jazdy pilotażowe będą odbywały się na zamkniętych i niepublicznych drogach, ponieważ polskie prawo nie jest jeszcze gotowe na takie rozwiązanie. Docelowo jednak pojazd ma usprawnić transport miejski i sprawić, że będzie on bardziej dostępny dla osób starszych oraz z niepełnosprawnościami.

– Cieszymy się, że mogliśmy być częścią tej rewolucji, doradzając kompleksowo w procesie pozyskania dofinansowania z funduszy europejskich – podsumowuje Szymon Łokaj z Grupy Innology.

Kosmos nie stanowi granicy dla innowacji
Technologie deep-tech to nie tylko life science czy AI. Można je znaleźć praktycznie w każdym przemyśle i na każdym rynku, jak chociażby w branży kosmicznej – przełomowe odkrycia naukowe i zaawansowane technologie to w niej codzienność. KP Labs to start-up utworzony przez grupę inżynierów związanych z Politechniką Śląską. Głównym przedsięwzięciem spółki jest współfinansowany przez UE projekt Intuition-1. Jego celem jest opracowanie satelity do obserwacji Ziemi za pomocą instrumentu hiperspektralnego (HyperCam). HyperCam będzie satelitą klasy 6U, w kształcie prostopadłościanu o wymiarach 10x22x36 cm i masie około 10 kg. Ważnym źródłem finansowania tego kapitałochłonnego projektu jest dotacja przyznana w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój.

– Współpraca Innology i KP Labs obejmowała doradztwo w procesie aplikacyjnym oraz przygotowanie wniosku o grant na prace badawczo-rozwojowe. Współpracę z pewnością możemy uznać za owocną – spółce KP Labs przyznano dotacje w wysokości ponad 13,9 mln zł, a projekt uzyskał najwyższą punktację w konkursie 27/28 pkt. Ten projekt był początkiem długoletniej dobrej współpracy, w ramach której udało się pozyskać finansowanie dotacyjne dla 4 kolejnych projektów R&D – opowiada Szymon Łokaj z Grupy Innology.

To tylko kilka z licznych przykładów success stories start-upów z obszaru deep-tech. Warto dodać, że firmy funkcjonujące na rynku polskim, myślące poważnie o pracach naukowo-badawczych o globalnym znaczeniu, poszukujące środków na realizację działań B+R, nie powinny ograniczać się do środków dostępnych w Polsce. Nie należy zapominać o programach międzynarodowych (takich jak np. Horyzont Europa). Oprócz prestiżu i wysokich kwot wsparcia oferują one znacznie szersze możliwości współpracy z partnerami z całego świata. Jednocześnie są dużo bardziej wymagające w kontekście innowacyjności, potencjału rynkowego i wpływu społecznego, środowiskowego czy ekonomicznego, ale korzyści, które można dzięki nim uzyskać, są naprawdę wartościowe i satysfakcjonujące. Warto przyjrzeć się wszystkim możliwościom, a w ocenie szans na pozyskanie grantu pomogą wyspecjalizowani konsultanci.

Autor: Szymon Łokaj z Grupy Innology.