Jaki był wpływ pandemii COVID-19 na rynek mieszkaniowy w Polsce?
Pandemia koronawirusa mocno namieszała na rynku mieszkaniowym w kraju. Po okresie lockdownu Polacy zaczęli bardziej doceniać przestrzeń. Obecnie kupujący zwracają dużą uwagę na to, czy do mieszkania przynależy balkon lub taras. Z uwagi na wzrost cen surowców, w górę poszły również ceny materiałów budowlanych i wykończeniowych. To przekłada się na wyższe ceny mieszkań na rynku.
Główny Urząd Statystyczny (GUS) opublikował informację na temat budownictwa mieszkaniowego.
Raport GUS nosi nazwę „Budownictwo mieszkaniowe w okresie styczeń-wrzesień 2021 roku”. Jak informuje w nim Główny Urząd Statystyczny, w okresie od I do III kwartału 2021 roku oddano do użytkowania więcej mieszkań niż rok wcześniej. Ponadto wzrosła liczba mieszkań, na których budowę wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym oraz liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto.
Ceny mieszkań rosną w całej Polsce. Dotyczy to lokali z rynku wtórnego i pierwotnego. Jak prezentuje się sytuacja na rynku mieszkań używanych?
Pomimo pandemii, ceny mieszkań szybują w górę. Jeśli chodzi o ceny transakcyjne, to wg NBP w I kwartale 2020 roku średnia cena za metr kw. mieszkania wynosiła 5011 złotych. Średnia ta sukcesywnie rosła z kwartału na kwartał. W I kwartale 2021 roku, wg wyliczeń ekspertów NBP, średnia cena za metr kw. mieszkania wynosiła 5433 złotych. Widoczny jest znaczący wzrost cen w ostatnim roku.
Ceny mieszkań rosną od dłuższego czasu w całej Polsce. Jak przedstawia się sytuacja w Gdyni?
Osoby, które planują zakup mieszkania w Gdyni, muszą nastawić się na wyższe ceny za metr kwadratowy lokalu mieszkalnego.
W przypadku mieszkań z rynku pierwotnego, w I kwartale 2020 roku średnia cena za metr kw. mieszkania według szacunków NBP wynosiła 9243 złotych. W I kwartale 2021 roku średnia kwota według szacunków NBP wynosiła już 10 327 złotych.
Jeśli chodzi o mieszkania z rynku pierwotnego, to tutaj ceny też wzrosły. Średnia cena za metr kwadratowy mieszkania wynosiła według szacunków NBP 8583 złotych. Natomiast w I kwartale 2021 roku według szacunków NBP średnia cena wynosiła 9029 złotych za metr kwadratowy mieszkania.
Rynek mieszkaniowy zdaje się dobrze radzić sobie ze skutkami pandemii koronawirusa.
Rynek mieszkaniowy notuje duże ożywienie. Pomimo pandemii wirusa COVID-19 Polacy nie zrezygnowali z zakupu własnego M. Deweloperzy także nie zwalniają tempa – oddają do użytku nowe inwestycje mieszkaniowe i podejmują się budowy kolejnych. Co ciekawe, w ciągu ostatnich miesięcy dało się zauważyć duży wzrost cen mieszkań. Widoczne jest to zwłaszcza w dużych miastach. Dużo wyższe ceny nie studzą jednak zapału kupujących, którzy mają w planach nabycie lokalu mieszkalnego jeszcze w tym roku.
Ostatni rok wywołał sporo zamieszania w gospodarce światowej. Pomimo początkowych obaw, mieszkaniówka okazała się wirusoodporna, a rynek zalicza dalsze wzrosty. Nieruchomości wciąż drożeją, zainteresowanych zakupem nowego lokum nie brakuje, a deweloperzy osiągają rekordowe wyniki.
Spis treści:
2021 rokiem rekordów w branży
Nie czas na obniżki
2021 rokiem rekordów w branży
Ubiegły rok mimo początkowego osłabienia popytu na mieszkania i wszechobecnego strachu na rynku, nie przyniósł większych podstaw do niepokoju. Już w październiku tego roku Główny Urząd Statystyczny w swoim raporcie odniósł się do II kwartału, w którym wykazał, że ceny mieszkań wzrosły o 10,9% w skali roku – na rynku pierwotnym był to wzrost o 5,3%, a w przypadku rynku wtórnego o 15,4%. W I kwartale 2021 r. deweloperzy do użytku oddali 53,3 tys. mieszkań, co stanowi wzrost o 7,4% w porównaniu do analogicznego okresu w roku poprzednim. Spadek rzędu 1,2% zaliczyli w lokalach oddanych do eksploatacji – było ich 30,4 tys. Prawdziwy boom przeżywają jednak inwestorzy indywidualni, którzy sprzedali 21,7 tys. mieszkań, czyli o 21,1% więcej niż w 2020 roku. (Źródło danych GUS) – Mimo trudnej sytuacji gospodarczej, wyniki sprzedażowe zarówno z tego, jak i ubiegłego roku można uznać za bardzo dobre. Nie sprawdziły się najgorsze scenariusze dotyczące branży. Wiosną ubiegłego roku ruch był mniejszy i niektórzy wycofywali się z rezerwacji lokali, ale sytuacja ta szybko uległa poprawie. Pomimo następnych fal pandemii byliśmy w stanie wywiązać się z inwestycyjnych zobowiązań. Obecnie popyt na mieszkania utrzymuje się na wysokim poziomie. Osoby, które wcześniej wahały się z decyzją o zakupie mieszkania, teraz są o wiele pewniejsze tego kroku – komentuje Grzegorz Woźniak, prezes spółki Quelle Locum.
Odzwierciedlenie tej sytuacji widzimy w liczbach – w marcu 2021 r. deweloperzy rozpoczęli budowę przekraczającą 17,8 tys. lokali, co jest najwyższym marcowym wynikiem w historii naszego kraju, a w porównaniu do marca 2020 jest to aż o 63% więcej mieszkań (HRE Investments). Spowodowane jest to głównie największym w historii popytem, który generowany jest przez bardzo korzystne niskie oprocentowanie lokat i tanie kredyty oraz inflację, która przekracza wartość oprocentowania kont bankowych. Taka sytuacja skłania ludzi do inwestowania w kruszce bądź nieruchomości. Jak wyszczególnia HRE Investments, na tak dobry wynik wśród deweloperskich statystyk kluczowy wpływ miał rynek pracy, który mimo ogromnych ciosów nadal utrzymuje się w stosunkowo dobrej kondycji.
Na wyróżnienie zasługuje także kolejny rekord br., czyli powalająca ilość pozwoleń na budowę, stanowiąca aż 23,3 tys. lokali w samym tylko marcu, co szacuje się na ok. 68% więcej pozwoleń niż rok wcześniej. Główny analityk HRE Investments, Bartosz Turek zwraca również uwagę na wzrost zainteresowania budową domów, które w marcu osiągnęły liczbę niemal 12 tys., co jest kolejnym przełomem na rynku – o 62% więcej niż w poprzednim 2020 roku.
Nie czas na obniżki
Wszystkie znaki na niebie i ziemi pokazują, że nie ma co liczyć na duże spadki w tej materii. Postępująca inflacja prawdopodobnie wzmoże trend kupowania nieruchomości w celu ochrony kapitału, co symptomatyczne będzie z podniesieniem się popytu, a to wywinduje ceny w górę. Nie są to jednak wszystkie przesłanki. – Myślę, że nieruchomości nadal będą drożeć. Spowodowane jest to wieloma czynnikami. Do tych najbardziej widocznych zaliczyć można wciąż drożejące materiały budowlane (np. cena stali wzrosła w ciągu roku aż o 100 proc.), co w oczywisty sposób przekłada się na wzrost kosztów budowy. W górę idą także ceny gruntów, co również wpływa na finalny koszt mkw. Dodatkowo do wzrostu cen mieszkań z pewnością przyczyni się powołanie funduszu deweloperskiego, a także restrykcje dotyczące energooszczędnej budowy – mówi Grzegorz Woźniak.
Przypuszczenia te zdaje się potwierdzać raport serwisu RynekPierwotny.pl, według którego ceny rosną miesiąc do miesiąca – najbardziej w Gdańsku, gdzie w marcu 2021 r. średnia cena za mkw. wynosiła 9 268 zł, a już w kwietniu 2021 r. 9 647 zł, tj. o 3,93% więcej. Najniższy wzrost odnotowano w Poznaniu, w którym średnia cena równa była 7 691 zł/mkw., a w kwietniu 7 727 zł (wzrost o 0,47%). Ciekawa sytuacja miała miejsce w Warszawie, gdzie za mkw. trzeba było zapłacić w marcu 10 695 zł, przy czym miesiąc wcześniej było to 10 687 zł (spadek o 0,07%). W Krakowie w tym samym czasie mieszkania podrożały o 0,67%, w Łodzi o 1,01%, a we Wrocławiu o 1,23% (RynekPierwotny.pl).
– Do tej pory na większość czynników deweloperzy okazali się po prostu odporni i poradzili sobie bez zarzutu. Takie kroki jak chociażby redukcja podaży, czy nawet szybkie reagowanie na zmiany i dostosowywanie się do zaistniałych warunków, czy to politycznych, czy to ekonomicznych pokazały niezłomność polskich inwestorów, a nasza branża wciąż zalicza rekordowe wzrosty. Przewidujemy, że podobnie będzie również w najbliższych miesiącach – mówi Grzegorz Woźniak, prezes spółki Quelle Locum.
materiał prasowy
Jakie nowe rozwiązania wprowadzają deweloperzy, jeśli chodzi o aranżację budynków, części wspólnych i miejsc przeznaczonych do rekreacji w realizowanych projektach? Jakie trendy dają się zauważyć? Sondę przeprowadził serwis nieruchomości dompress.pl
Adrian Potoczek, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Wawel Service
Duży nacisk kładziemy aktualnie na to, aby zapewniać mieszkańcom dostęp do terenów rekreacyjnych oraz wspólnych zielonych przestrzeni. Staramy się projektować jak najwięcej dużych tarasów, ogródków przy mieszkaniach, a także zielone dziedzińce, pnącza i ogrody. Dobrym przykładem jest nasza najnowsza inwestycja Lema 28 w Krakowie, która wchodzi w trzeci etap realizacji.
Aranżacja budynku odzwierciedla nową ideę marki, chęć dawania mieszkańcom otaczającej natury, utworzenia oazy spokoju w centrum miasta. Kontakt z naturą poprzez roślinność pnącą na elewacji budynku, zielony dziedziniec, na który mieszkańcy będą mieli widok, a także bliskość Parku Lotników odpowiadają tym założeniom. Rozkłady mieszkań planujemy tak, aby mieszkańcy mogli poczuć więcej przestrzeni wychodząc ze swojego mieszkania, a także by mieli możliwość obcowania z przyrodą. Inwestycja planowana w Katowicach przy ulicy Wiertniczej będzie w szczególności zakładać miejsca rekreacji, takie jak ogród na dachu, park pośrodku inwestycji oraz między innymi miejsce na uprawę warzyw.
Zbigniew Juroszek, prezes Atal
Pandemia w pewnym stopniu miała wpływ na sposób, w jaki klienci myślą o potrzebach związanych z zagospodarowaniem terenu osiedla. Z naszych obserwacji wynika, że nabywcy zaczęli jeszcze bardziej doceniać dodatkową przestrzeń życiową w postaci balkonów, loggii, tarasów i ogródków, a także przywiązują większą wagę do miejsc rekreacji na terenie osiedla. Wzbogacanie inwestycji o dodatkowe udogodnienia oraz troska o atrakcyjne części wspólne i tereny rekreacyjne w ramach osiedla to obserwowany od dłuższego czasu trend w budownictwie. Rynek mieszkaniowy jest już na tyle dojrzały, że klienci przywiązują coraz większą uwagę do architektury osiedla i estetyki części wspólnych.
Pragniemy współtworzyć zdrowy ekosystem miast, dlatego realizując projekty deweloperskie wzbogacamy przestrzeń o tereny zielone. Z myślą o dobrostanie mieszkańców, zieleń i tereny rekreacyjne lokujemy wokół budynków, na patiach, ale także realizujemy zielone tarasy na dachach i górnych kondygnacjach, czy ogrody deszczowe. Te ostatnie powstaną w naszym trójmiejskim projekcie Bursztynowa Zatoka. Stawiamy także na ekologiczne rozwiązania, m.in. w poznańskim osiedlu Zacisze Marcelin zrealizujemy systemy nawadniania zieleni wodą z retencji, co umożliwia podlewanie roślin w osiedlowym parku.
Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska
Przykładamy dużą uwagę do niekonwencjonalnych części wspólnych. Pandemia przyczyniła się do tego, że nabrały one jeszcze większego znaczenia. Z uwagi na zmieniające się w tym kierunku potrzeby klientów, do części wspólnych w naszych projektach wprowadzamy elementy z obszaru well-being. Naszym celem są osiedla zachęcające do aktywnego, zdrowego stylu życia. Osiągamy ten cel tworząc wielofunkcyjne strefy na świeżym powietrzu, jak w inwestycjach Vitalité w Warszawie (boisko, pagórek, leżaki, stoły piknikowe), oraz Soleil de Malta w Poznaniu (boisko do siatkówki plażowej, leżaki, plac zabaw). Równie ważną częścią osiedli są patia lub dziedzińce obsadzone zielenią, które w zasadzie są dziś standardem w budownictwie mieszkaniowym. Coraz częściej tworzy się jednak nietypowe prywatne tereny zielone, jak np. zadrzewiony obszar osiedlowy przy inwestycji Forêt w Warszawie.
W infrastrukturę sportową i wypoczynkową wyposażamy także części wspólne wewnątrz budynków. Wystarczy wspomnieć siłownię, saunę, jacuzzi i strefę kibica w Vitalité lub klub mieszkańca w Zajezdni Wrocław.
Zauważamy także wzrost znaczenia ogródków, balkonów i tarasów. W pandemii wyraźnie wzrosło zainteresowanie mieszkaniami parterowymi z dużymi ogródkami. Widzimy to zwłaszcza w inwestycji Perspective – Wille Miejskie we Wrocławiu. Klienci bardziej potrzebują prywatnego miejsca na świeżym powietrzu, dlatego rosnącą popularnością cieszą się także mieszkania z dużymi tarasami, które u nas są dostępne np. w Centreville we Wrocławiu oraz Soleil de Malta w Poznaniu.
Andrzej Oślizło, prezes Develia S.A.
Proces przygotowania inwestycji może trwać kilkanaście miesięcy i zaczyna się na długo przed jej wprowadzeniem do sprzedaży. Trudno więc mówić o wpływie pandemii na kształt projektów mieszkaniowych znajdujących się obecnie w sprzedaży, które były przygotowywane przed jej rozpoczęciem. Lockdown sprawił, że klienci zaczęli zwracać większą uwagę na prywatne przestrzenie zewnętrze, jak balkony, tarasy czy ogródki w przypadku lokali na parterach. Rosnącym zainteresowaniem cieszą się też duże mieszkania o rozkładzie, który umożliwia wygospodarowanie osobnego pomieszczenia na gabinet do pracy. W ostatnich latach zaobserwowaliśmy również, że klienci coraz większą wagę przywiązują do atrakcyjnego wykończenia części wspólnych w budynkach, tj. korytarzy, klatek schodowych, czy hallu wejściowego.
Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.
W planowanych przez nas inwestycjach, które będą realizowane w najbliższych miesiącach nie trzeba nic zmieniać. Rozwiązania, które projektują współpracujący z nami architekci nie od dziś służą bezpieczeństwu i komfortowi mieszkańców. Nasze inwestycje spełniają najwyższe międzynarodowe standardy i wymagania stawiane przez klientów. W inwestycji Bliska Wola Tower, która łączy funkcje mieszkalną i biurową, zadbaliśmy o wygodę zarówno jednych jak i drugich użytkowników. Do części mieszkalnej wchodzi się odrębną klatką schodową niż do lokali biurowych i apartamentów inwestycyjnych. Zwracamy szczególną uwagę na obecność w inwestycjach bogatej przestrzeni rekreacyjnej i sportowej. Taką właśnie mają do dyspozycji mieszkańcy osiedla Bliska Wola w postaci placów zabaw dla dzieci, ścieżek rowerowych i kompleksu boisk. Mieszkańcy Hanzy Tower w Szczecinie będą mieli do wyłącznej dyspozycji basen i taras widokowy na dachu, na wysokości 104 metrów. W inwestycji Osiedle Horizon w Gdańsku, znajdującej się w niewielkiej odległości od plaży i zatoki, rekreacji na wolnym powietrzu służyć będą zielone dachy budynków i tarasy. Istotna z uwagi na pandemię jest dla wielu klientów lokalizacja i ekologiczne rozwiązania. W Osiedlu Villa Campina, położonym niedaleko Puszczy Kampinoskiej, mieszkańcy mogą czuć się bezpieczniej, nawet alergicy. Nowoczesne, ekologiczne wyposażenie domów, uzupełnione o wentylację mechaniczną z rekuperacją, to gwarancja dostępu świeżego, przefiltrowanego powietrza, niezależnie od warunków atmosferycznych.
Michał Witkowski, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper S.A.
Atrakcyjne części wspólne tworzące przestrzeń do wypoczynku i rekreacji są charakterystyczne dla naszych realizacji i dobrze rozpoznawalne na rynku. W tym aspekcie pandemia nie zmieniła naszych założeń projektowych, wiemy, że zagospodarowanie terenu wokół budynków ma istotny wpływ na jakość życia mieszkańców i skupiamy na nim dużą uwagę już od dawna. Widzimy, że jest to doceniane przez naszych klientów.
Na osiedlach realizowanych przez Lokum Deweloper powstają strefy fitness z przyrządami do ćwiczeń na świeżym powietrzu, ścieżki do biegania czy kolorowe, pełne różnorodnych atrakcji place zabaw dla dzieci z miękkim tartanowym podłożem. Staramy się, by na każdej inwestycji powstawały miejsca z oryginalną, bujną roślinnością i elegancką małą architekturą idealną do wypoczynku dla mieszkańców. W wielu projektach zbudowaliśmy też fontanny i pergole dodające uroku otoczeniu.
Pandemia i związane z nią obostrzenia sprawiły, że wzrosła potrzeba posiadania własnej przestrzeni do pracy i odpoczynku. Ogród, duży balkon/loggia, czy przestronny taras pozwalają wypocząć bez konieczności wychodzenia z domu, co w ostatnich miesiącach było znacznie utrudnione. W naszych inwestycjach klienci znajdą różnorodną ofertę mieszkań z przynależną dodatkową powierzchnią, ponieważ każde lokum ma przynajmniej jeden balkon lub ogródek.
Na wrocławskim Lokum Verde powstaną lokale 4-pokojowe z ogrodami powyżej 200 mkw., które już na początku sprzedaży znalazły nabywców. Obecnie w tym projekcie można jeszcze wybrać mieszkania 2-, 3- i 4-pokojowe z ogrodami do 67 mkw. Na osiedlu Lokum Porto we Wrocławiu dostępne są lokale z balkonami i tarasami o metrażu nawet 31 mkw., a na Lokum Monte w Sobótce pod Wrocławiem można zdecydować się na lokum z ogrodem do niemal 180 mkw. W ofercie krakowskich osiedli Lokum Salsa, Lokum Vista i Lokum Siesta są jeszcze wolne mieszkania z balkonami do 12 mkw. lub ogródkami do 30 mkw.
Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Robyg S.A.
Obecnie najważniejszy trend to zrównoważony rozwój w biznesie, czyli świadomość wpływu na otoczenie i wzięcie za niego odpowiedzialności. Nasze inwestycje to wielofunkcyjne przestrzenie, które spełniają wszystkie potrzeby mieszkańców. Sklepy, centra fitness, przedszkola, żłobki, galerie handlowe, restauracje, wszystko, co zapewnia komfortowe życie jest zaledwie o kilka kroków od domu.
W większości osiedli projektujemy tereny zielone tak, aby ograniczyć oddziaływanie promieniowania słonecznego i nie dopuścić do przegrzania środowiska i tworzenia miejskich wysp ciepła. Wdrażamy też ideę ogrodów deszczowych dla zatrzymywania wody i wspierania naturalnej retencji. Na elewacjach budynków montujemy systemy pochłaniające dwutlenek węgla oparte na roślinach. Stosujemy także tzw. zielone dachy. W samych budynkach natomiast instalujemy panele fotowoltaiczne, oświetlenie LED, i światłowody.
W mieszkaniach staramy się wprowadzić udogodnienia i rozwiązania służące poprawie jakości życia mieszkańców – czyli duże przeszklenia dające więcej światła, ponadstandardową wysokość pomieszczeń, przestronne balkony i pokoje tworzące przestrzeń przyjazną dla rodzinnej integracji oraz zdalnej pracy.
Tworzymy również całe osiedla i środowiska społeczne, a nie tylko budynki. Budujemy strefy rekreacyjne, miejsca do grillowania, place zabaw, siłownie zewnętrzne, strefy fitness z saunami wewnętrznymi, przestrzenie coworkingowe i kids play w budynkach i zewnętrzne place zabaw dla dzieci. Tym samym wpływamy na powstawanie lokalnych społeczności i integrujemy sąsiadów. Troszczymy się też o lepsze, wygodne życie naszych klientów budując w ramach naszych inwestycji żłobki, przedszkola, lokalne sklepy i punkty usługowe oraz gastronomiczne.
W wybranych lokalizacjach instalujemy również bezpłatne Wi-Fi w częściach wspólnych osiedli po to, by mieszkańcy mogli wyjść ze swoją codziennością poza mury mieszkania. Znaleźć się bliżej przyrody i terenów zielonych, które dla nich tworzymy.
Zapewniamy mieszkańcom naszych osiedli liczne, innowacyjne rozwiązania technologiczne, które wspierają ekologię i pozwalają zmniejszać koszty eksploatacyjne mieszkań, w tym w standardzie system Smart House bez dodatkowych opłat.
Najnowszą zmianą jest przystosowanie w wybranych inwestycjach miejsc parkingowych dla samochodów elektrycznych, zarówno w garażach podziemnych na życzenie klientów, jak i ogólnodostępnych na zewnątrz budynków. Obecnie pracujemy także nad zupełną nowością czyli wzbogaceniem systemu dbałości o jakość powietrza z wykorzystaniem farb antysmogowych na elewacjach. W jednej z inwestycji planujemy eco mural.
Karolina Bronszewska, Marketing Manager Ronson Development
Zawsze dużą wagę przywiązywaliśmy do projektowania części wspólnych, by oprócz mieszkania móc zaproponować klientom odpowiedni styl życia. Naszym celem jest taka aranżacja przestrzeni, aby w ramach swojego miejsca zamieszkania, mogli w atrakcyjny sposób spędzać wolny czas i zaspokoić wszystkie najpilniejsze potrzeby. Sztandarowymi inwestycjami, zaprojektowanymi jako samowystarczalne są warszawskie projekty Ursus Centralny i Miasto Moje, gdzie w częściach wspólnych stworzyliśmy bulwar i pasaż z atrakcjami dla dzieci, jak również strefami rekreacji i wypoczynku dla dorosłych.
Zieloną perłą na mapie Warszawy jest nasza inwestycja Nova Królikarnia, która powstała w sercu parku na Mokotowie. Dodatkowo, dosadziliśmy tam prawie 400 drzew i około 2000 krzewów i roślin wodnych, które zdobią zbiornik retencyjny.
Nasze statystyki sprzedażowe pokazują, że mieszkania na parterze bardzo zyskały na popularności. Jest to trend szczególnie mocno dostrzegalny w kameralnych projektach z niską zabudową, takich jak Tulip Wilanów w Warszawie, Nowe Warzymice pod Szczecinem, czy Viva Jagodno we Wrocławiu. W tym ostatnim projekcie wprowadziliśmy do sprzedaży bardzo ciekawy produkt, jakim są mieszkania dwupoziomowe z ogródkami. Cenią je szczególnie rodziny z dziećmi, głównie ze względu na wyraźny podział stref dziennej i nocnej oraz wyjście do ogrodu.
Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu Aurec Home
Pandemia uświadomiła wszystkim, jak bardzo ważne jest dbanie o zdrowie i relacje. W związku z tym najnowsze trendy w budownictwie mieszkaniowym skupiają się wokół troski o środowisko naturalne, budowania więzi społecznych oraz rekreacyjnego uprawiania sportu. Budowane przez nas Miasteczko Jutrzenki charakteryzuje przemyślany układ oraz takie umiejscowienie małej architektury i placów zabaw, które umożliwiają odpoczynek i rekreację. Mieszkańcy będą mogli relaksować się na drewnianych leżankach przy oczkach wodnych i fontannach. W pełni wyposażona siłownia tradycyjna, jak i plenerowa oraz miejsca do uprawiania jogi zaspokoją potrzebę rekreacyjnego uprawiania sportu. Na osiedlu znajdą się również szklarnie do realizowania ogrodniczych pasji. Podobnie podchodzimy do inwestycji Fabrica Ursus. Ważne jest dla nas wygoda i budowanie więzi między mieszkańcami, dlatego zadbaliśmy o dobrze zagospodarowane części wspólne i obecność lokali użytkowych, tj. sklepów, usług, kawiarni i restauracji.
Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development
Każdorazowo myślenie o produkcie zaczynamy od pogłębionej analizy potrzeb naszych klientów. Jeszcze przed wybuchem pandemii projektowaliśmy inwestycje z ogrodami (Osiedle Księżnej Dąbrówki), dużymi loggiami (ST_ART Piątkowo), czy częściami wspólnymi sprzyjającymi integracji (strefa FUN w Apartamentach Koło Brzegu). Kilkunastomiesięczny okres izolacji wzmocnił jeszcze bardziej oczekiwania względem mieszkań i domów. To już nie są cztery ściany, w których się bywa, ale miejsce, w którym się żyje, odpoczywa, pracuje, uprawia sport oraz – biorąc pod uwagę części wspólne – nawiązuje nowe relacje, zarówno prywatne, jak i biznesowe. Obecnie projektowane przez nas inwestycje odpowiadają na te wszystkie potrzeby. Wokół nieruchomości maksymalizujemy tereny zielone, planujemy dostępne dla mieszkańców ogrody dachowe, wewnętrzne zielone patia i duże tarasy, wyodrębniamy dodatkową, wielofunkcyjną przestrzeń, która będzie służyć pracy, rozrywce, nawiązywaniu kontaktów. Mamy świadomość, że dla mieszkańca, oprócz wygodnego mieszkania, ważny jest także aspekt społeczny, możliwość interesującego spędzania czasu bez konieczności wychodzenia poza teren nieruchomości. Ludzie są spragnieni spotkań i chcemy im dać do tego możliwość, tworząc przestrzenie zachęcające do tworzenia mikrolokalnych społeczności.
Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic
Lokcdown spowodował, że większe znaczenie dla nabywców mają takie powierzchnie, jak ogródek czy balkon. Wzrosła również potrzeba posiadania większej przestrzeni w samym mieszkaniu. Pożądana jest również możliwość wydzielenia dodatkowego pomieszczenia do pracy czy nauki zdalnej. Zasadniczą zmianą w sposobie kształtowania części wspólnych, zarówno przed pandemią, jak i teraz jest aranżacja większych powierzchni zielonych czy rekreacyjnych, które są poszukiwane i doceniane przez klientów.
Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest
Klienci zainteresowani zakupem mieszkań ze względu na pandemię bardziej zwracają uwagę na zagospodarowanie części wspólnych i terenów rekreacyjnych na osiedlach. Biorą pod uwagę, że kolejny lockdown i zakaz przemieszczania mogą powtórzyć się w przyszłości. Dlatego ważne jest dla nich, aby potrzeba związaną z bezpieczeństwem i odpoczynkiem była zapewniona w miejscu zamieszkania. Planując nasze nowe projekty staramy się, aby w miarę możliwości spełnić oczekiwania każdej grupy wiekowej, od najmłodszych do najstarszych. Kładziemy nacisk na większe balkony, tarasy, czy ogródki przynależne do mieszkań.
Agata Zambrzycka, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Aria Development
Jednym z trendów, jakie możemy zauważyć we współczesnym budownictwie jest stosowanie rozwiązań typu smart, dających możliwość zdalnego sterowania najważniejszymi funkcjonalnościami mieszkania, które stanowią standard w naszych najnowszych i planowanych inwestycjach. Kolejnym trendem, który zyskuje z roku na rok coraz większą popularność jest obecność zieleni w pobliżu inwestycji. Zieleń wpływa na nasze samopoczucie i pozwala zminimalizować stres. Większa świadomość w tym zakresie oraz aktywny tryb życia sprawiają, że chcemy mieszkać w przestrzeni, która ułatwia nam wypoczynek i aktywność na świeżym powietrzu. Dlatego w nowych projektach planujemy duże ogródki z wydzielonym terenem do uprawy własnych warzyw i miejscami służącymi rekreacji, przeznaczonymi do grillowania i spotkań mieszkańców. Ponieważ dzieci nie potrzebują np. równoważni, a jedynie kłody, na której mogą ćwiczyć równowagę, dlatego nasze place zabaw w przyszłości będą naturalne. Nieodłącznymi elementami naszych nowych inwestycji będą też siłownie plenerowe oraz boiska. Rozważamy też realizację na terenie osiedli przestrzeni coworkingowych.
Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper
Dla klientów ważna jest przestrzeń, im jest jej więcej, tym inwestycja oceniana jest jako bardziej atrakcyjna. W efekcie nowe projekty charakteryzują szersze i bardziej przestronne części wspólne, obszerniejsze ogródki i więcej terenów zielonych czy rekreacyjnych. Znanym trendem są teraz również ogrody wodne i małe zbiorniki wodne oraz rozwiązania ekologiczne typu: oświetlenie ledowe wewnątrz budynku i na zewnątrz z czujnikiem zmierzchu, panele fotowoltaiczne, tzw. zielone dachy. Coraz więcej uwagi zwraca się również na rodzaj nasadzenia na terenach wspólnych, wybierane są tzw. rośliny antysmogowe. Przez wzgląd na pandemię nowym rozwiązaniem są montowane w częściach wspólnych oczyszczacze powietrza czy dozowniki z płynem dezynfekującym. Podsumowując, obecnie prym wiodą przede wszystkim rozwiązania służące bezpieczeństwu nabywców oraz energooszczędne i ekologiczne.
Tomasz Czubak, dyrektor Przygotowania Projektów Deweloperskich w Jakon
Pandemia spowodowała, iż część mieszkańców poszukuje nowych funkcji w budynkach. Coraz popularniejsze stają się lokale przeznaczone do wspólnego użytku mieszkańców wspólnoty. Taki lokal zaplanowaliśmy w inwestycji Kórnicka w Poznaniu i został pozytywnie odebrany przez mieszkańców. W inwestycji Ellada Park w Poznaniu wykonujemy we współpracy z ZZM oraz ZDM ogrody wodne, aby przestrzeń wokół osiedla była przyjazna dla mieszkańców, a także by zadbać o przyrodę poprzez zwiększenie naturalnej retencji wód opadowych. W realizowanych przez nas inwestycjach aranżujemy przestronne balkony oraz ogródki, które doceniają klienci.
Autor: dompress.pl
Wyniki najnowszego badania Castoramy „Działka z domem do 35 m2” z marca 2021 roku pokazują, że coraz więcej młodych osób chciałoby żyć z dala od miejskiego zgiełku.
Pandemia zmodyfikowała nie tylko system pracy, ale i potrzeby mieszkaniowe Polaków. Marzenie o posiadaniu własnego zielonego zakątka ma coraz więcej młodych osób. W badaniu Castoramy 52% respondentów przyznało, że ma obecnie możliwość pracy w trybie zdalnym (przed pandemią było to 25%). Co ciekawe, 69% z tych osób chciałoby kontynuować pracę zdalną także po zakończeniu pandemii. Jak pokazują wyniki badania Castoramy, 60% respondentów rozważa wyprowadzenie się na stałe poza miasto. Badani są zdania, że praca poza biurem, np. na działce rekreacyjnej, miałaby pozytywny wpływ na ich samopoczucie.
Deweloperzy mieszkaniowi działający na największych rynkach w Polsce pobili kwartalny rekord sprzedaży z 2017 roku. Sprzedaż nowych mieszkań sięgnęła 19,5 tys. i była wyższa o 40% k-d-k. Nadwyżka popytu nad podażą stymuluje dalszy wzrost cen.
Spis treści:
Cenniejsze niż złoto?
Dane GUS o liczbie pozwoleń na budowę, które wydano od stycznia do marca tego roku, ale też w poprzednich miesiącach, może wprawdzie budzić optymizm i nadzieję na powrót do równowagi na linii popyt-podaż. Trzeba jednak pamiętać, że sytuacja pomiędzy poszczególnymi rynkami lokalnymi różnicuje się zasadniczo. Największe wyzwanie stoi dziś przed firmami działającymi w Warszawie, gdzie poziom oferty spadł do poziomu najniższego od 14 lat,
komentuje Aleksandra Gawrońska, straszy konsultant w Zespole Badań Rynku Mieszkaniowego JLL
Nastąpił splot bardzo wielu czynników, które znajdują odbicie w polityce cenowej deweloperów. Wielu z nich ma trudności w uzupełnianiu oferty wynikające z przewlekłości procedur administracyjnych czy dostępności terenów inwestycyjnych. W tej sytuacji próbują ustabilizować tempo wyprzedawania istniejącej oferty i utrzymać ciągłość pracy biur sprzedaży poprzez odpowiednie sterowanie poziomem cen. Z drugiej strony zamożnych klientów motywowanych presją inflacyjną wzrost cen zdaje się nie odstraszać. Wręcz przeciwnie, uzasadnia tezę o możliwości ochrony wartości kapitału na rynku mieszkaniowym. Ci mniej zamożni natomiast, w obawie przed dalszym wzrostem cen przyspieszają zakupy wspierając się najniżej w historii oprocentowanymi kredytami hipotecznymi,
wylicza Kazimierz Kirejczyk, Wiceprezes Zarządu JLL
Metraż, bliskość centrum i dogodny dojazd do pracy – to trzy najważniejsze i wszystkim dobrze znane czynniki, które ostatecznie wpływają na decyzję o wynajmie danego mieszkania. Sprawdźmy jednak, czy przedłużająca się izolacja społeczna, ograniczenie czasu przebywania na świeżym powietrzu i zachwiania na rynku pracy zweryfikowały potrzeby mieszkaniowe Polaków?
Spis treści:
Parter już nie taki straszny
Wnętrza
Pandemia wywarła wpływ na wiele sfer życia społecznego, zmieniając nasze dotychczasowe przyzwyczajenia czy ulubione formy spędzania wolnego czasu. W wielu branżach przyczyniła się ona również do popularyzacji trybu pracy zdalnej, przez co ilość czasu spędzanego w domowym zaciszu dla znacznej części społeczeństwa zdecydowanie wzrosła. W efekcie wiele osób wynajmujących mieszkania zaczęło rozglądać się za bardziej atrakcyjnymi i nierzadko droższymi opcjami, ponieważ w ich miesięcznym budżecie znalazła się nadwyżka w postaci kosztów dojazdu do pracy, które w największych polskich aglomeracjach stanowią istotne kwoty. Pojawiła się więc możliwość wynajmu mieszkania o wyższym standardzie, z jakże cenionym obecnie balkonem, tarasem czy ogródkiem. Niewątpliwym atutem stała się również bliskość terenów zielonych.
Nie jest żadnym zaskoczeniem, że wciąż najpopularniejsze są dobrze zlokalizowane apartamenty, najlepiej z miejscem na parkingu podziemnym, ale także te znajdujące się przy najważniejszych trasach komunikacji miejskiej – mówi Tom Leach, członek zarządu międzynarodowej firmy Leach & McGuire, specjalizującej się w doradztwie na rynku profesjonalnego wynajmu. Wielkość wynajmowanego lokalu jest uzależniona od preferencji najemcy, jednak najczęściej i najszybciej wynajmowane są dobrze zaprojektowane mieszkania o powierzchni ok. 40 mkw. Najemcy obecnie przywiązują większą wagę do wykończenia – większym zainteresowaniem cieszą się mieszkania atrakcyjnie zaprojektowane, umeblowane i wykończone w wysokim standardzie. Bonusem jest również bliskość terenów zielonych.
Parter już nie taki straszny
Przez wiele dekad mieszkania znajdujące się na parterze nie cieszyły się dużym zainteresowaniem, zarówno, jeżeli chodzi o kupno, jak i wynajem. Było to spowodowane przede wszystkim powszechną obawą przed włamaniem i utratą dobytku. Pierwszym czynnikiem, który rozpoczął zmianę sposobu myślenia o najniższych kondygnacjach był deweloperski zwrot w stronę nowoczesnych monitowanych osiedli zamkniętych, gdzie nad bezpieczeństwem mieszkańców przez całą dobę czuwa stróż. Szybko popularne stało się również stosowanie zewnętrznych rolet antywłamaniowych, które przekonały kolejną grupę sceptyków. Prawdziwy wzrost zainteresowania mieszkaniami parterowymi nastąpił jednak w roku ubiegłym.
W ostatnich miesiącach prawdziwym hitem stały się mieszkania z ogródkiem. Trend ten wynika oczywiście z sytuacji wywołanej pandemią i wprowadzeniem obostrzeń ograniczających kontakty z innymi ludźmi. Długotrwałe utrzymywanie się tej sytuacji sprawiło, że obecnie chęć spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu stała się silniejsza niż kiedykolwiek. Ogródek, którego metraż nierzadko jest większy niż powierzchnia samego mieszkania, stał się więc przestrzenią niezwykle pożądaną. Nie chodzi tu wyłącznie o odpoczynek po pracy. Szerokie możliwości aranżacyjne pozwalają urządzić w przydomowym ogródku bezpieczną strefę zabaw dla dzieci, alternatywną jadalnię czy nawet przydomowy warzywniak. Wszystko to sprawia, że oferty wynajmu mieszkań z ogródkiem w ostatnim czasie znikają bardzo szybko.
Wnętrza
Nie ulega wątpliwości, że nie ma uniwersalnej recepty na dobre wykończenie mieszkania przeznaczonego na wynajem. Dla właścicieli czy inwestorów najważniejszym kryterium w zakresie doboru materiałów jest zależność pomiędzy lokalizacją a przyszłym najemcą. Designerskie wykończenia świetnie sprawdzą się bowiem w prestiżowych dzielnicach czy w apartamentach położonych w centrum, które wynajmowane będą krótkoterminowo np. przez pracowników wysokiego szczebla. Będą natomiast całkowicie chybioną inwestycją jeżeli przyszłym najemcą okaże się młoda rodzina czy grupa studentów. Wybór odpowiedniego standardu wykończenia musi więc polegać na znalezieniu odpowiedniego balansu pomiędzy niedoinwestowaniem a przeinwestowaniem, który umożliwi szybszy zwrot z inwestycji.
Projektowanie wnętrz apartamentów wiąże się z dużo większą swobodą, niż ma to miejsce np. w przypadku wnętrz hotelowych, gdzie inwestor przedstawia bardzo precyzyjne wytyczne dotyczące wyposażenia – mówi Daniel Ochońko, prezes zarządu spółki Trust Us sp. z o.o., zajmującej się produkcją mebli kontraktowych. Właścicielom mieszkań czy apartamentów przeznaczonych na wynajem zależy oczywiście na wysokiej jakości, długowieczności oraz funkcjonalności wyposażenia, a to wszystko musi mieścić się w obrębie ustalonego budżetu. Projektując wnętrza staramy się uwzględnić indywidualne potrzeby i preferencje klientów, oferując sprawdzone rozwiązania w zakresie konkretnych komponentów oraz kolorystyki – wszystko zależy od standardu danego obiektu, jego stylistyki a czasem także i lokalizacji. W przypadku wnętrz przeznaczonych do wynajmu bardzo istotny jest również wybór odpowiednich tkanin i materiałów tapicerskich, które będą odporne na ewentualne uszkodzenia i trwałe zabrudzenia – dodaje.
Aktualnie wśród najemców można zaobserwować nie tylko zmianę priorytetów, którymi kierują się przy wyborze mieszkań, ale też wyraźną tendencję do wzrostu ich oczekiwań w zakresie standardu wykończenia, ponieważ chcą mieszkać i pracować w estetycznych, dobrze zaprojektowanych i funkcjonalnych wnętrzach. Z kolei w miastach typowo uniwersyteckich Ilość mieszkań przeznaczonych na wynajem w ciągu ostatniego roku znacznie się zwiększyła, co jest naturalnym skutkiem wprowadzenia przez wyższe uczelnie zdalnego trybu nauczania. Sytuacja na polskim rynku najmu jest więc dynamiczna i z pewnością w niedalekiej przyszłości możemy spodziewać się jego kolejnych przeobrażeń.
mat.pras.
Wzrost liczby rozpoczętych inwestycji, więcej osiedli w sprzedaży, duża ilość podpisanych umów końcowych i przeniesienia własności, rozkwit nowych przodujących dzielnic, zwiększenie wydanych lokali mieszkalnych – niezależnie od wyzwań związanych z pandemią Covid-19, rok 2020 był dla warszawskiego dewelopera, firmy Profbud intensywnym i owocnym czasem. Jakie wyniki osiągnęło przedsiębiorstwo? Jak plasuje się popyt na rynku nieruchomości oraz czy na horyzoncie widać zmiany polityki cenowej w branży deweloperskiej?
Spis treści:
Więcej inwestycji rozpoczętych, więcej mieszkań w sprzedaży
Nowo przodujące dzielnice
2020 pod znakiem finalizacji projektów
Analiza rynku mieszkaniowego
Więcej inwestycji rozpoczętych, więcej mieszkań w sprzedaży
Warszawski deweloper, firma Profbud od początku 2020 roku prowadził sprzedaż mieszkań łącznie w 9 inwestycjach, odnotowując w tym zakresie 29% wzrost w stosunku do roku poprzedniego. Równie optymistycznie prezentują się wskaźniki dotyczące nowych, rozpoczętych projektów – 200% wzrost w stosunku do 2019 r., to dla inwestora bardzo dobry wynik, biorąc pod uwagę ogólny rozrachunek i obecną sytuację w Polsce oraz na świecie. Największą sprzedaż firma Profbud zakontraktowała na projekcie Yugo na warszawskim Gocławiu – odnotowując kolejny 9% wzrost podpisanych umów rezerwacyjnych rok do roku. Na uwagę zasługuję również fakt startu budowy trzech inwestycji zlokalizowanych w kilku dzielnicach Warszawy: na Bemowie – Osiedle Stella etap IV, Ursusie – Osiedle Ligia etap II, a także na Ursynowie, nowym punkcie dla dewelopera, gdzie na początku 2022 roku do użytku zostanie oddanych blisko 300 mieszkań w inwestycji Zakątek Cybisa.
Nowo przodujące dzielnice
W 2019 roku firma Profbud pierwszy raz zarejestrowała przewagę sprzedaży lokali łódzkich nad warszawskimi. Znaczący wpływ na taką sytuację miało z pewnością wprowadzenie większej liczby mieszkań na ten rynek i start budowy inwestycji Osiedle Primo. Rok 2020 przyniósł przedsiębiorstwu zmianę i powrót do tradycyjnego modelu sprzedażowego, w którym głównym rynkiem dla dewelopera jest Warszawa. W minionym roku szczególną popularnością wśród Klientów cieszyły się dwie lokalizacje – wspomniany wcześniej Gocław, a także Ursus, w którym firma odnotowała wzrost na poziomie 11%, jeśli chodzi o zainteresowanie mieszkaniami oraz podpisanie umów rezerwacyjnych.
2020 pod znakiem finalizacji projektów
Miniony rok, poddając analizie dane statystyczne z 2019 i 2020 roku, był dla dewelopera niezwykle pracowity z punktu widzenia zrealizowanych przekazań lokali. W przeciągu roku Klienci z 7 inwestycji w Warszawie i Łodzi odebrali klucze do niemal 800 mieszkań, co stanowi wzrost o aż 8478% w stosunku do roku 2019. Z finalizacją i oddaniem lokali wiąże się także kwestia umów końcowych i przeniesienia własności, których deweloper zanotował o 500% więcej w stosunku do roku poprzedniego.
Analiza rynku mieszkaniowego
Najnowsze dane opracowane przez analityków Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że w okresie od stycznia do listopada 2020 roku polscy deweloperzy oddali do użytkowania swoim Klientom prawie 200 tysięcy mieszkań. Jest to o 6,0% wzrost w stosunku do roku poprzedniego. W tym samym czasie zmniejszyła się jednak liczba rozpoczętych inwestycji – o 6,6% oraz liczba uzyskanych pozwoleń na budowę – o 2,8%. Jeśli chodzi o ceny lokali mieszkalnych w III kwartale 2020 roku analitycy GUS odnotowali hossę na poziomie 2,2% w stosunku do Q2 tego samego roku. W porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. ceny wzrosły o 10,9% (w tym na rynku pierwotnym o 7,2% oraz na rynku wtórnym o 13,7%). Największą podwyżkę lokali mieszkalnych zarejestrowano w województwie mazowieckim – o 3,8%.
Wnioski firmy Profbud na temat rynku mieszkaniowego w 2020 r., okazują się tożsame z analizą przeprowadzoną przez Główny Urząd Statystyczny. Nic nie wskazuje na to, aby 2021 rok przyniósł zmianę polityki cenowej na rynku nieruchomości oraz moment pęknięcia tzw. „bańki mieszkaniowej”. Co więcej, restrykcyjne przepisy budowlane dotyczące efektywności energetycznej nowych budynków czy zmiany w przepisach podatkowych mogą wpłynąć na kolejny wzrost cen mieszkań w najbliższym czasie. Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe kwestie odkładanie decyzji zakupowej i oczekiwanie na moment załamania się rynku nieruchomości w Polsce może być ryzykowny, a z perspektywy czasu mało opłacalny.
Źródło: Profbud.
Koszty związane z utrzymaniem mieszkania są jednymi z najwyższych kosztów ponoszonych przez przeciętnego Kowalskiego. Niestety, z roku na rok utrzymanie mieszkania coraz mocniej obciąża domowy budżet i wszystko wskazuje na to, że w kolejnych latach wszyscy musimy liczyć się z kolejnymi podwyżkami w tym aspekcie.
W ciągu 12 miesięcy koszty utrzymania mieszkania statystycznej trzyosobowej rodziny wzrosły o około 60 złotych miesięcznie, co w skali całego roku daje kwotę niemal 7000 zł. Na tak znaczny wzrost kosztów składa się kilka elementów. Po pierwsze wyższe opłaty za wywóz śmieci, w tym aspekcie rząd nie powiedział jeszcze ostatniego słowa i planuje nie tylko wprowadzenie nowych zasad segregacji, ale też wyższe opłaty lub nowe metody wyliczania stawek. Ceny wywozu śmieci w 2019 roku wzrosły o 31,3 proc., a w 2020 o aż 53,6 proc., a to wcale nie koniec. Poszczególne samorządy chcą wprowadzać lokalne zasady wyliczania opłat. Właśnie wprowadzane są kolejne podwyżki i to niemałe. Od stycznia ruszyły w Poznaniu, Kielcach, Opolu, Rybniku, Częstochowie, Szczecinie, Mysłowicach, Nowej Soli, Zielonej Górze, Słupsku i w wielu innych miejscowościach. Od lutego – w Łodzi, a już za chwilę, bo od kwietnia – w Warszawie.
Kolejnym elementem składającym się na rosnące koszty utrzymania mieszkania są ceny prądu. Na koniec 2020 roku za prąd musieliśmy płacić o prawie 12% więcej niż przed rokiem. Problem w tym, że tegoroczne podwyżki nie będą ostatnimi. W 2021 roku jeszcze więcej zapłacimy za energię elektryczną. W sumie można się spodziewać, że podwyżka dla przeciętnego gospodarstwa domowego wyniesie kilkanaście procent. Rząd zapowiadał rekompensatę za podwyżki dla indywidualnych odbiorców, jednak w ostatnim czasie wycofano się z tych deklaracji, więc 100% kosztów podwyżki poniosą końcowi odbiorcy.
Trzecia grupa powodów wyższych kosztów utrzymania mieszkań to wzrost podatków. Większość gmin zaktualizowała stawki podatku od nieruchomości do maksymalnych dopuszczalnych, a te w 2021 roku będą o 3,9 % wyższe niż w roku poprzednim. Jednocześnie zmienią się przepisy dotyczące mającego przeciwdziałać suszom podatku od deszczówki. Płacić go będą również właściciele działek o powierzchni od 600 m kw., których ponad połowa powierzchni jest zabudowana.
Jeśli rząd spełni obietnice i w 2024 roku minimalna płaca wyniesie 4 tys. złotych, dalsze podwyżki czynszów z powodu wyższych wynagrodzeń obsługi budynku będą nieuniknione. Już teraz właściciel 50-cio metrowego mieszkania płaci o ok. 89 zł więcej niż przed rokiem. Wspólnoty osiedlowe chcąc optymalizować koszty, próbują w rozmaity sposób zniwelować wydatki. Szczególnie małe wspólnoty mieszkaniowe decydują się na rezygnację z ochrony. Tylko w tym roku koszty ochrony zwiększyły się o ponad 15%. Jak wynika z naszych obserwacji barierą utrzymywania ochrony na osiedlach jest opłata w wysokości ok. 100 złotych od lokalu. Jeśli zbliżamy się do tej kwoty, rośnie liczba mieszkańców, którzy opowiadają się za rezygnacją z usług firmy ochroniarskiej, a wspólnoty muszą taką decyzje respektować. Dodatkowo, może okazać się, że firmy ochroniarskie, które współpracują głównie z małymi osiedlami będą musiały ograniczyć swój personel. Może się więc okazać, że dużo wyższa w stosunku do obecnej płaca minimalna przyczyni się do wzrostu bezrobocia.
Komentarz Mariusza Łubińskego, prezesa firmy Admus.
Rynek mieszkań na wynajem wciąż jest dość nowym sektorem w Polsce, ale regularnie się rozwija. Z roku na rok jego aktywa i zainteresowanie kolejnych inwestorów rosną. Chociaż Polska nadal plasuje się znacznie poniżej średniej europejskiej pod względem przewagi najmu nad własnością w strukturze rynku mieszkaniowego, to zmiany w podejściu do życia ze strony pokolenia Y i Z przemawiają nad zmianą tego trendu.
Spis treści:
Polacy wolą na swoim
Młodzi stawiają na niezależność
Rynek PRS w Polsce
Polacy wolą na swoim
Według danych Eurostat średnio 1/3 mieszkańców Unii Europejskiej wynajmuje mieszkanie, a blisko 70% jest właścicielem zamieszkiwanych lokali. Polskie wyniki znacznie różnią się od tej średniej, bo aż 84,2% naszych rodaków jest w posiadaniu mieszkania na własność, a zaledwie 15,8% decyduje się na najem. Pod kątem przewagi w strukturze własności nad najmem wyprzedzają nas tylko trzy kraje: Chorwacja, Słowacja i Rumunia, ale jedynym krajem, w którym proporcja najmu nad własnością jest większa jest Szwajcaria (58,4% dla najmu i 41,6% dla własności).
„Silnie zaznaczona w strukturze własność jest uwarunkowana historycznie. Przywiązanie do pracy i jednego miejsca zamieszkania w Polsce wywodzi się jeszcze z poprzedniego ustroju, ale należy tutaj jednocześnie zaznaczyć, że to się systematycznie zmienia. Jak pokazują dane Eurostatu, od 2010 roku w UE obserwowany jest wzrost liczby wynajmujących mieszkania, co może wskazywać na powoli rosnącą otwartość społeczeństwa na najem,” – komentuje Magdalena Czempińska, Dyrektor w Dziale Badań Rynku w Knight Frank.
Młodzi stawiają na niezależność
Zmiany demograficzne w polskim społeczeństwie, głównie za sprawą przedstawicieli pokolenia Y i Z, mogą mieć istotny wpływ na rozwój rynku PRS. Młodzi ludzie pragną dzisiaj większej niezależności, stawiają na mobilność i unikają długoterminowych zobowiązań, jednak transformacja stylu życia odbywa się na płaszczyźnie wszystkich pokoleń.
„Jak pokazują dane GUS z roku na rok wzrasta poziom wykształcenia Polaków, a to przekłada się na lepsze wynagrodzenie. W konsekwencji tego rośnie poziom dochodu rozporządzalnego, co pozwala na zaspokojenie podstawowych potrzeb i skierowanie uwagi konsumentów na wzrost jakości życia. Daje to możliwości poprawy warunków mieszkaniowych, np. zmiany lokalu na większy bądź lepiej zlokalizowany. Jak pokazują dane NBP, relacja wysokości przeciętnego jednomiesięcznego czynszu za najem do raty kredytu hipotecznego wskazuje, że aktualnie są to kwoty obciążające budżet gospodarstwa domowego na porównywalnym poziomie. W rezultacie, decyzja o zakupie lub najmie coraz częściej nie jest podejmowana na podstawie wyłącznie czynników ekonomicznych, lecz zgodnie z indywidualnymi preferencjami konsumentów,” – wyjaśnia Magdalena Czempińska.
Rynek PRS w Polsce
Sektor mieszkań na wynajem w Polsce skoncentrowany jest głównie w największych ośrodkach miejskich, w których na koniec 2020 roku 15 podmiotów operowało lub zabezpieczyło grunty pod budowę takich obiektów. Najwięksi gracze obecni lub wchodzący na polski rynek to: TAG Immobilien, Resi4Rent, Heimstaden, Golub GetHouse, Catella, Aurec Capital, Fundusz Mieszkań na Wynajem oraz Zeitgeist Asset Management. Aktualnie istnieje w Polsce niemal 30 inwestycji mieszkaniowych, oferujących łącznie ponad 4 500 mieszkań na wynajem, których właścicielami są podmioty instytucjonalne. Niemal połowa z nich (ponad 2 100) znajduje się w Warszawie, ale miasta regionalne również przyciągają uwagę inwestorów. Jak pokazują dane, w budowie jest już około 3 700 mieszkań, z których większość ma termin oddania w 2021 i 2022 roku. Najwięcej buduje się w Warszawie (około 50%), a spośród miast regionalnych liderem jest Wrocław, gdzie powstaje 600 lokali. Co ważne, inwestorzy informują o kolejnych działkach zabezpieczanych pod inwestycje mieszkaniowe, na których do końca 2025 roku planują oddać do użytku około 15 000 nowych mieszkań przeznaczonych na wynajem.
„Chociaż zainteresowanie sektorem PRS w Polsce rośnie od kilku lat, to ostatnie miesiące charakteryzowały się szczególnie dynamiczną aktywnością inwestorów wynikającą z negatywnego wpływu pandemii na sektor handlowy i hotelowy. Zagraniczne fundusze doskonale zdają sobie sprawę z potencjału jaki posiada sektor najmu instytucjonalnego, a atrakcyjne stopy zwrotu zachęcają inwestorów do wejścia w właśnie ten sektor,” – dodaje Krzysztof Cipiur, Dyrektor w Dziale Rynków Kapitałowych w Knight Frank.
Źródło: Knight Frank.
Pomimo globalnej epidemii ceny mieszkań rosną niemal na całym świecie. Najwyższe wzrosty odnotowuje się w takich państwach jak Turcja, Wietnam czy Nowa Zelandia. Również w Polsce ceny mieszkań wzrosły w ciągu ostatniego roku. Jakie są prognozy na najbliższe miesiące?
Spis treści:
Turcja najsilniejszym rynkiem
W Polsce stabilizacja czy wzrost cen?
Turcja najsilniejszym rynkiem
Z danych opublikowanych przez Property Guide wynika, że w 45 krajach na 55 poddanych badaniu ceny mieszkań w ostatnim roku poszły znacząco w górę. Największe wzrosty w III kwartale 2020 r. w porównaniu do analogicznego okresu 2019 r. odnotowano w Turcji, gdzie mieszkania podrożały o prawie 14 proc. Podobnie wyglądała sytuacja w Wietnamie i Nowej Zelandii, lokale mieszkalne zdrożały tam o 13,8 proc. Równie wysokie wzrosty cen odnotowano w Niemczech, gdzie w ciągu roku ceny mieszkań poszybowały o 12,1 proc. Znaczące wzrosty dotyczyły też Słowacji (10,1 proc. r./r.), Portoryko (9,1 proc. r./r.), Australii (7,7 proc.), Holandii (6,9 proc.), Tajwanu (6,7 proc.) czy USA (6,5 proc., dane FHFA).
W Polsce również zaobserwowano wzrost cen na poziomie 4,9 proc. r./r. Niższe wzrosty aniżeli w kraju nad Wisłą miały miejsce m.in. na Litwie (3,4 proc.r./r.), w Norwegii (2,9 proc r./r.), w Wielkiej Brytanii (2,6 proc. r./r.), Finlandii (2,3 proc.), na Ukrainie (1,9 proc.), w Szwajcarii (0,6 proc. r./r.) czy w Irlandii (0,4 proc. r./r.). Z kolei krajami, w których doszło do bardzo dużych spadków cen, był Egipt (-22,3 proc.) i Czarnogóra (-22 proc.). (Property Guide, dane skorygowane o inflację).
Bartosz Turek, analityk HRE Investments zwraca uwagę, że tak duże podwyżki cen w Turcji, kraju, gdzie jeszcze rok wcześniej dochodziło do spadków cen, mogą wynikać z wysokiego popytu na nieruchomości zarówno ze strony obywateli Turcji, którzy chcą uchronić kapitał przed inflacją, jak i inwestorów z zagranicy, dla których tureckie nieruchomości są bardzo atrakcyjną inwestycją ze względu na walory turystyczne, a przede wszystkim dużo niższe ceny wynikające z dewaluacji tureckiej waluty. Z kolei bardzo wysokie obniżki cen w Egipcie mogą być efektem m.in. dwucyfrowej inflacji, załamania gospodarki z powodu pandemii, a także wysokiej liczby nowych mieszkań i oprocentowania lokat (HRE Investments).
– Tak wysokie wzrosty cen mieszkań w wielu państwach na świecie w czasie trwania pandemii, świadczą o tym, że nieruchomości to podczas globalnego kryzysu jedna z najbezpieczniejszych form lokowania kapitału. Popyt na mieszkania wzmacniają dodatkowo występujące w wielu krajach rekordowo niskie stopy procentowe – mówi Witold Indrychowski, prezes spółki Merari.
W Polsce stabilizacja czy wzrost cen?
Z danych portalu RynekPierwotny.pl wynika, że w lutym 2021 roku w porównaniu do analogicznego okresu w roku poprzednim najbardziej zdrożały mieszkania w Krakowie. Za mkw. trzeba było zapłacić tu średnio 10 128 zł, a więc o 9,4 proc. więcej niż przed rokiem. Podobne podwyżki zaobserwowano też w Łodzi, mkw. kosztował tam w lutym 2021 roku – 6 833 zł (wzrost o 8,4 proc. w odniesieniu do tego samego okresu w 2020 roku). We Wrocławiu z kolei cena mkw. wzrosła o 4,1 proc., w Warszawie 3,3 proc., w Gdańsku o 2,3 proc. Najniższe podwyżki cen odnotowano w Poznaniu, gdzie w ubiegłym miesiącu mkw. był to wydatek rzędu 7 647, tj. o 1,3 proc. więcej niż w lutym 2020.
Jarosław Jędrzyński, ekspert portalu, zwraca uwagę na to, że rok 2021 przyniesie szereg obciążeń związanych z działalnością deweloperską, począwszy od wzrostu podatków i płacy minimalnej, a skończywszy na wyższych kosztach inwestycji wynikających z obowiązywania nowych warunków technicznych. Ekspert twierdzi jednak, że trudno jest jeszcze ocenić, w jakim stopniu czynniki te zostaną przerzucone na klientów, a w jakim staną się elementem presji na marże deweloperskie.
– W dalszym ciągu mamy do czynienia ze stabilizacją cen mieszkań i zwiększonym popytem, a nie z ich przecenami, na które wielu klientów liczyło. Niektórzy deweloperzy oferują gratisy w postaci niższej ceny miejsca parkingowego bądź komórki lokatorskiej, są to atrakcyjne promocje, których może już za jakiś czas nie być, bo jednak obserwujemy stały wzrost cen ofertowych – mówi Witold Indrychowski, prezes spółki Merari.
– Za wzrostem cen mieszkań w perspektywie najbliższych miesięcy przemawiają wyższe koszty budowy inwestycji związane z podwyżkami cen materiałów budowlanych i presją inflacyjną – w tym na ceny gruntów budowlanych, które okazały się odporne na koronawirusa, a także nadchodzące zmiany podatkowe, obciążające spółki komandytowe dodatkowym podatkiem. Poza tym, jeśli Deweloperski Fundusz Gwarancyjny wejdzie w życie, to również wpłynie on na wzrost cen, zwłaszcza nieruchomości budowanych z otwartych rachunków powierniczych – dodaje.
Prognozę na temat wzrostu cen mieszkań podziela też analityk HRE Investments, który uważa, że w nowym roku otoczenie rynku mieszkaniowego powinno sprzyjać podwyżkom cen mieszkań bardziej niż miało to miejsce w roku 2020. Powodem są praktycznie nieoprocentowane lokaty, najtańsze w historii kredyty, a także spodziewana poprawa sytuacji gospodarczej.
Źródło: Merari.
Roczna sprzedaż nowych mieszkań na sześciu największych rynkach przekroczyła 53 tys., a zaledwie 19% r/r spadek w dobie pandemii jest wynikiem wyjątkowo dobrym. Utrzymanie poziomu cen sprawiło, że pod względem wartości sprzedaży rok ten był porównywalny z dobrymi latami hossy.
Spis treści:
Sprzedałoby się w rok
Stabilizacja cen podtrzymuje zakupy
Inwestowanie wbrew nastrojom?
Spojrzenie na grę popytu i podaży w poszczególnych miastach w kolejnych kwartałach pozwala stwierdzić, że deweloperzy działający na tych rynkach zachowują się racjonalnie. W Łodzi, zarówno w III jak i w IV kwartale nowa podaż i liczba transakcji niemal idealnie się równoważyły. Z kolei w Trójmieście rekordowe wprowadzenia odbyły się po zdecydowanie niższych cenach niż w pierwszej połowie minionego roku. Pozwala to sądzić, że deweloperzy zdecydowali się uzupełnić ofertę o lokale z innego segmentu jakościowego, skierowane do nabywców kupujących mieszkania na własne potrzeby, a nie jak wcześniej z myślą o najmie. Wyniki sprzedaży potwierdzają, ze to jak na razie dobra taktyka,
komentuje Katarzyna Kuniewicz, Dyrektor Działu Badań Rynku Mieszkaniowego JLL.
W warunkach niepewności mieszkania, których termin oddania przypada szybciej, lub w których można zamieszkać od razu, są chętniej wybierane przez kupujących. Skraca to potencjalny okres oczekiwania na przekazanie kluczy i minimalizuje potencjalne ryzyka, które mogą się wydarzyć w międzyczasie. To działa wprawdzie w jakimś stopniu na niekorzyść deweloperów, bo wydłuża czas komercjalizacji projektów, ale z drugiej strony sprawia, że oferta rynkowa jest zdrowa i dopasowana do oczekiwań nabywców. Trzyma również w ryzach odsetek zwrotów, które wróciły do poziomu sprzed pandemii,
dodaje Katarzyna Kuniewicz.
Nie dość, że skłonni byli oni do zakupów lokali relatywnie droższych: lepiej usytuowanych i z wyższych segmentów jakościowych, które wciąż stanowią dużą pulę w ofercie deweloperów, to jeszcze stabilizacja cen była dla nich wyznacznikiem bezpieczeństwa dokonywanej inwestycji. W końcu zakup miał przechować wartość ulokowanego kapitału. Ta grupa nabywców będzie w nadchodzącym okresie ważna dla utrzymania stabilności na rynku mieszkaniowym. By jednak na nim pozostała, ceny powinny pozostać stabilne,
komentuje Kazimierz Kirejczyk, Wiceprezes Zarządu JLL.
Nabywcy mieszkań wydają się niewzruszeni w swoich zamiarach nawet wobec ogólnego pogorszenia nastrojów konsumenckich powodowanych kolejnymi nawrotami pandemii i widmem recesji w gospodarce. Jest to pierwszy od wielu lat przypadek, kiedy wskaźnik ufności konsumenckiej badany przez GUS ma przeciwstawny zwrot ze wskaźnikiem sprzedaży. Wszystko wskazuje na to, że coraz mniej zakupów na rynku mieszkaniowym determinowanych jest dążeniem do zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkaniowych, a coraz więcej podejmowanych jest w oparciu o racjonalną kalkulację finansową,
komentuje Kazimierz Kirejczyk, czołowy ekspert Zespołu Mieszkaniowego JLL.
Rynek mieszkaniowy wchodzi w rok 2021 w zaskakująco dobrej formie. Chociaż wypadałoby raczej powiedzieć: w zasłużenie dobrej formie, będącej owocem doświadczenia nabytego w czasie poprzednich kryzysów, cierpliwego budowania potencjału firm deweloperskich i równie cierpliwego budowania zaufania wśród nabywców i innych uczestników rynku. Pozostaje tylko życzyć nam wszystkim, aby ta odporność utrzymała się także w całym 2021 r.,
komentuje Kazimierz Kirejczyk.
Źródło: JLL.
Projekty mieszkaniowe bazujące na współpracy z doświadczonymi w branży deweloperami, które z roku na rok stają się coraz popularniejszą formą inwestowania posiadanego kapitału, wymagają ustalenia jasnych zasad współpracy. Pierwszym etapem nawiązania partnerstwa biznesowego powinno być określenie systemu współdziałania, na podstawie którego będą realizowane konkretne plany inwestorskie. Najchętniej wybieraną opcją jest spółka celowa, niosąca wiele profitów dla wszystkich stron biorących udział w danym projekcie.
Spółka celowa, która z założenia powoływana jest do realizacji konkretnego zamiaru (w tym przypadku realizacji inwestycji) to forma organizacji przedsiębiorstwa będąca niezależnym podmiotem prawnym. Jej powstanie daje możliwość zaciągnięcia zobowiązań finansowych na poczet przyszłych dochodów spółki, co znacznie ułatwia finansowanie danego projektu. Osoby, które angażują się w firmę funkcjonującą na zasadzie tej struktury podejmują wszelkie działania w myśl przyjętych na terenie państwa rozwiązań prawnych, zawartych między sobą umów bądź kontraktów. Co ważne, ich ewentualne inne inicjatywy biznesowe (np. prowadzone przez nich przedsiębiorstwa) nie są powiązane z założeniami spółki celowej dedykowanej procesowi inwestycyjnemu.
– Zorganizowanie wspólnej inicjatywy inwestycyjnej w powyższy sposób to gwarant, że pozostałe działalności udziałowców nie zostaną w żadnym wypadku naruszone przez działalność spółki celowej odpowiedzialnej za proces deweloperski. Stąd nie mieliśmy żadnych wątpliwości, co do wyboru takiego układu kooperacji z współudziałowcami naszego konceptu inwestorskiego – mówi Sylwester Śniadecki, prezes Śniadecki Investment Group. – Dodatkowo, daje ona możliwość elastycznego finansowania projektu biznesowego, co znacznie usprawnia postępy na każdym etapie realizacji inwestycji. Należy zwrócić także uwagę na fakt, iż wraz z doświadczonym deweloperem i jego historią kredytową finansowanie projektów poprzez zobowiązanie bankowe jest dużo prostsze. Każdy nowy start-up podczas startu pierwszego projektu deweloperskiego może spotkać się z problemami, a nawet istnieje możliwość zablokowania opcji finansowania dłużnego z banku – dodaje Lider nowej inicjatywy inwestorskiej.
Struktura jaką jest spółka celowa daje również szereg innych korzyści. Widoczne są one m.in. w kwestiach dotyczących zabezpieczeń realizacji projektu. Podstawowymi są przesunięcia pieniężne, które są naturalnymi wynikami kolejnych poziomów inwestycji, a także powstały w wyniku działalności majątek. Ponadto specjaliści zwracają uwagę, iż zabezpieczenia tej formuły działania są znacznie efektywniejsze przez łatwy proces przejmowania udziałów czy też egzekucję roszczeń z hipoteki.
– Wybór tej formy działalności przedsiębiorstwa daje jeszcze jeden bardzo ważny atut w postaci możliwości klarownego przeprowadzenia procesu zarządzania jednostką – podkreśla Sylwester Śniadecki. – Jako wieloletni szef wiem, nad iloma sprawami należy czuwać w momencie realizacji inicjatywy budowlanej i jak bywa to kosztowne. Ponieważ założeniem spółki celowej jest racjonalizacja zatrudnienia oraz dobre zorganizowanie siatki płac, gwarantujemy, że w jej działalność zaangażowani są wyłącznie specjaliści, których wiedza i zdolności pozwalają na dywersyfikację ryzyka związanego z projektem – mówi prezes Śniadecki Investment Group.
Przed zaangażowaniem posiadanych przez siebie środków w okazję inwestycyjną warto sprawdzić, na jakich zasadach ma być zorganizowana wzajemna współpraca. Ważne by wziąć pod uwagę fakt, iż firmy oferujące rozwiązanie jakim jest utworzenie spółki celowej są otwarte na nawiązanie trwałej, przejrzystej i pewnej relacji inwestorskiej. Pamiętajmy: inwestować należy bowiem przede wszystkim bezpiecznie.
Źrodło: Śniadecki Investment Group.
Wśród projektów cieszących się w mieście największą popularnością jest nowe Osiedle Kraft, gdzie ponad połowa mieszkań z pierwszej fazy budowy jest już sprzedana, a deweloper Trei Residential właśnie uruchomił drugi etap inwestycji.
Obecnie umacnia się tendencja do wybierania osiedli, oferujących właśnie takie udogodnienia jak możliwość wyjścia na taras czy przestronny balkon. Klienci doceniają też lokalizację wokół terenów zielonych, parków i tras spacerowych. Nie chcą jednak rezygnować ze sprawnego dojazdu do centrum miasta oraz atrakcji, które ono zapewnia. Tym bardziej nie dziwi nas tak duże zainteresowanie Osiedlem Kraft. Oferujemy doskonałe umiejscowienie na mapie Łodzi i skomunikowanie z pozostałymi częściami miasta, co czyni tę inwestycję jednym z najbardziej popularnych obecnie projektów na łódzkim rynku nieruchomości. Cieszę się, że trafiliśmy w potrzeby oraz gust łodzian i mieszkańców regionu,
przyznaje Jacek Wesołowski, dyrektor zarządzający Trei Real Estate Poland.
Główny Urząd Statystyczny (GUS) opublikował wskaźniki cen lokali mieszkalnych w trzecim kwartale 2020 roku.
GUS opracował raport na temat wskaźników cen lokali mieszkalnych w trzecim kwartale ubiegłego roku. Jak wynika z danych zgromadzonych przez ekspertów GUS, ceny lokali mieszkalnych w III kwartale 2020 r. wzrosły o 2,0% w stosunku do II kwartału 2020 r. Na rynku pierwotnym – o 2,2%, natomiast na rynku wtórnym – o 2,0%. W porównaniu z analogicznym okresem 2019 r. ceny lokali mieszkalnych wzrosły o 10,9% (w tym na rynku pierwotnym – o 7,2% i na rynku wtórnym – o 13,7%).
Ulica Optyków, Precyzyjna, Rondo Soczewka – wszystkie te nazwy łączy historia miejsca, gdzie powstaje kolejny etap osiedla Skanska – Park Skandynawia. Deweloper konsekwentnie realizuje filozofię architektury funkcjonalnej, estetycznej i ponadczasowej, wpisanej w lokalną infrastrukturę, stawiając jednocześnie na budownictwo zrównoważone. Takie też będą dwa kolejne budynki na tym osiedlu, które powstaną zgodnie z wymogami certyfikacji BREEAM, a ich budowa będzie zasilana w całości energią ze źródeł odnawialnych.
Nowy etap osiedla Skanska na warszawskim Gocławiu to dwa budynki mieszczące 206 mieszkań o zróżnicowanym metrażu do 28 do 110 mkw. Całość została zaprojektowana tak, aby zapewnić maksymalny dostęp do naturalnego światła, m.in. dzięki ponadstandardowym rozmiarom okien.
W budynkach znajdują się cichobieżne i przestronne windy, obsługujące wszystkie 6 i 7 pięter obu budynków – łącznie z garażami. Do dyspozycji mieszkańców jest także wózkownia oraz jednokondygnacyjny garaż z komórkami i boksami rowerowymi. Samochody będzie można parkować również na naziemnych miejscach postojowych.
– Park Skandynawia jest nowoczesnym i przyjaznym osiedlem z ciekawą historią. Inwestycja łączy skandynawską estetykę i funkcjonalność budynków z kompleksową infrastrukturą w pobliżu inwestycji – to bardzo duży plus tej właśnie lokalizacji. Do dyspozycji mieszkańców są sklepy, apteka, placówki oświatowe, restauracje i kawiarnie, poczta, przychodnia, a także tereny rekreacyjne. Dzięki temu mieszkańcy osiedla mają na wyciągnięcie ręki wszystkie miejsca potrzebne do komfortowego życia w mieście – mówi Karol Chudzik, lider projektu w spółce mieszkaniowej Skanska.
Całe osiedle jest konsekwentnie realizowane zgodnie z wytycznymi środowiskowej certyfikacji BREEAM.
Sprzedaż trzeciego etapu osiedla Park Skandynawia ruszyła we wrześniu 2020, budowa w grudniu. Projekt powstał w pracowni architektonicznej nsMoonStudio. Nad jakością wykonania inwestycji czuwa grupa Skanska – deweloper i generalny wykonawca.
Źródło: Skanska Residential Development Poland.
Jakie strategiczne założenia przyjęli deweloperzy budujący mieszkania na kolejny rok? Jak planują ukierunkować działania? Sondę przeprowadził serwis nieruchomości dompress.pl
Mirosław Kujawski, członek zarządu Develii
Sytuacja jest dynamiczna, dlatego nadal będziemy uważnie obserwować rynek i elastycznie reagować. W nowej rzeczywistości umiejętność dostosowywania się jest bardzo ważna. Jednocześnie ostatnie miesiące pokazały, że pomimo niepewnego otoczenia, popyt na mieszkania wciąż jest relatywnie wysoki. Dodatkowo, niskie stopy procentowe zachęcają do inwestowania w nieruchomości, które obecnie są postrzegane, nie tylko jako dodatkowe źródło dochodu, ale także jako doskonały sposób ochrony kapitału przed rosnącą inflacją. Jesteśmy przekonani, że dobra, zdywersyfikowana oferta w rozsądnych cenach znajdzie nabywców.
W związku z tym przygotowujemy kolejne inwestycje deweloperskie do realizacji. Na przełomie trzeciego i czwartego kwartału br. otrzymaliśmy prawomocne pozwolenia na budowę ponad 1800 lokali w inwestycjach Centralna Park w Krakowie, Ceglana Park w Katowicach i Prestovia House w Warszawie. Bank gruntów Grupy pozwala na realizację 7550 lokali. W zależności od sytuacji na rynku będziemy uruchamiać nowe inwestycje w kolejnych miesiącach.
Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Robyg SA.
Mamy obszerny bank ziemi, który zabezpiecza naszą działalność na kolejne 3-4 lata. W ubiegłym roku sfinalizowaliśmy znaczące zakupy gruntów na ponad 343 000 PUM, co daje łącznie ponad 510 000 PUM w ciągu ostatnich 21 miesięcy. W Warszawie i Gdańsku mamy ugruntowaną pozycję na rynku inwestycji mieszkaniowych. Rozwijamy się także intensywnie we Wrocławiu i Poznaniu. Zapewniliśmy klientom atrakcyjne lokalizacje, ale nie spoczywamy na laurach. Mamy zabezpieczone środki na zakupy gruntów i kolejne inwestycje. Naszym celem jest utrzymanie dotychczasowego poziomu działalności, co oznacza sprawne uruchamianie kolejnych projektów osiedli. Będziemy kontynuować dotychczasową strategię i rozwijać się zgodnie z założeniami.
Robert Stachowiak, prezes zarządu SGI
Uważamy, że sprawdzi się długoterminowe podejście do inwestowania w nieruchomości, zwłaszcza przy uwzględnieniu wysokiej inflacji. Będziemy sukcesywnie powiększać bank ziemi i przygotowywać kolejne projekty deweloperskie. Biorąc pod uwagę naszą strategię zakupów w dobrych lokalizacjach oraz stale zmniejszającą się podaż przygotowanych działek, zamierzamy szerzej inwestować w tereny z opustoszałymi biurowcami, obiektami przemysłowymi budowanymi w latach 60 tych do 90 tych. Planujemy zmieniać ich sposób zagospodarowania i dostarczać atrakcyjne, nowoczesne miejsca do zamieszkania. W najbliższych miesiącach rozpoczniemy realizację kolejnych osiedli w Warszawie oraz Łodzi. Firma dalej będzie rozwijać się na rynku nieruchomości, nie tylko mieszkaniowych, ale również biurowych. Dodatkowo, będziemy także rozwijać segment finansowania inwestycji zewnętrznych podmiotów oraz inwestycji kapitałowych.
Małgorzata Nowodworska, dyrektor sprzedaży i marketingu Angel Poland Group w Krakowie
Nasze działania przede wszystkim skupią się wokół zakończenia obecnie realizowanych inwestycji. W Krakowie w drugim kwartale 2021 roku oddajemy część mieszkaniową Angel Stradom, zaś otwarcie części hotelowej Stradom House planowane jest na czwarty kw. przyszłego roku. W ostatnim kwartale 2021 roku będziemy także przekazywać we Wrocławiu mieszkania w inwestycji Angel City. W Krakowie w pierwszych miesiącach przyszłego roku rozpoczynamy budowę Angel Green oraz przygotujemy do realizacji kolejną inwestycję we Wrocławiu. Jedno jest pewne, nie zwalniamy tempa. Dlatego myślimy też o nabywaniu nowych gruntów we Wrocławiu i Krakowie. Działania skierujemy również na dalszy rozwój Angel Management, podmiotu zajmującego się kompleksowym zarządzaniem nieruchomości z naszego portfolio.
Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic
Po szoku i niepewności, jaki przyniósł drugi kwartał tego roku, wracamy już do normalnego tempa pracy. Wciągu ostatnich tygodni wprowadziliśmy do sprzedaży 6 etap inwestycji Wolne Miasto w Gdańsku i 2 etap inwestycji Moja Północna na warszawskim Tarchominie, łącznie ponad 300 mieszkań. Obecnie pracujemy nad projektami kolejnych budynków.
Angelika Kliś, dyrektor zarządzająca ds. Sprzedaży i Marketingu w Atal
Nasze plany na 2021 rok, podobnie jak aktualnie prowadzone działania, skupiają się na utrzymaniu ciągłości realizacji wszystkich prowadzonych projektów deweloperskich oraz optymalizacji procesów, co pozwoli nam na niezakłócone działanie w przyszłych kwartałach. Ponadto, staramy się utrzymać nasze dotychczasowe plany i cele, skupiając się na najwyższej jakości realizowanych inwestycji.
Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska
W przyszłym roku będziemy kontynuować dynamiczny rozwój naszej działalności w Polsce. Wprowadzimy do sprzedaży kilka nowych inwestycji mieszkaniowych w Warszawie, Wrocławiu i Poznaniu, a ponadto zadebiutujemy w Trójmieście. Plany są więc bardzo ambitne. W 2021 roku zamierzamy oddać do użytku ponad 1200 mieszkań. Większość z nich w ramach inwestycji, których realizacja zbliża się do końca. W Warszawie są to projekty: Forêt na Białołęce, Villa de Charme na Bemowie, Vitalité na Wilanowie, Alinea na Białołęce i Wileńska Express na Pradze Północ. We Wrocławiu – Zajezdnia Wrocław na Nadodrzu. W Poznaniu to Soleil de Malta.
Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper
W przyszłym roku zamierzamy nadal koncentrować się na realizacji projektów o profilu mieszkaniowym i usługowym głównie na terenie Gdańska i okolic, ale planujemy też ekspansję na nowe rynki. Nasze inwestycje nadal będą obejmować zarówno budowę osiedli mieszkaniowych, luksusowych apartamentowców, jak i lokali inwestycyjnych. Sukcesywnie zwiększamy natomiast udział w sprzedaży inwestycji o wyższym prestiżu i standardzie, adresowanych do bardziej wymagających klientów.
Tomasz Czubak, dyrektor Przygotowania Projektów Deweloperskich w Jakon
W roku 2021 planujemy wprowadzić wiele ciekawych inwestycji w najlepszych dzielnicach polskich miast. Klienci mogą spodziewać się interesujących projektów na poznańskim Grunwaldzie, bydgoskim Fordonie i w największym, nadmorskim kurorcie.
Pomimo obecnej sytuacji panującej w całej Europie pragniemy rozwijać firmę znajdując nowe, jeszcze lepsze lokalizacje do prowadzenia naszych projektów deweloperskich. Bank gruntów, które posiadamy pozwala nam na działalność przez najbliższe kilkanaście lat.
Małgorzata Ostrowska, Dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.
Przygotowujemy się do rozpoczęcia w przyszłym roku budów osiedli na 2600 lokali. Projekty znajdują się w różnych lokalizacjach, największym jest gdański projekt premium na 636 mieszkań i inwestycja w Pruszkowie na 462 lokale. Istotnym elementem naszej strategii jest podążanie za ekologicznymi i energooszczędnymi trendami w budownictwie. Będziemy kontynuować pionierski projekt, tj. produkcję domów w technologii prefabrykacji drewnianej w oparciu o własną fabrykę ekologicznych prefabrykatów w Tłuszczu.
W osiedlu Villa Campina w pobliżu Puszczy Kampinoskiej docelowo stanie 175 luksusowych, drewnianych domów ekologicznych i energooszczędnych o nazwie Wiktoria, które są praktycznie pasywne energetycznie. Do ogrzania domu i wody oraz do wentylacji potrzebują zaledwie 22 kWh/m kw./rok, a po zastosowaniu paneli fotowoltaicznych można sprzedawać nadwyżki prądu. Dom kosztuje tyle, co tradycyjny. Oprócz ekologicznego wyposażenia zastosowaliśmy wentylację mechaniczną z rekuperacją, dzięki czemu, niezależnie od warunków atmosferycznych, mieszkańcy oddychają przefiltrowanym powietrzem. To wstęp do produkcji w fabryce J.W. Construction także wielorodzinnych domów w technologii prefabrykowanej, szkieletowej.
Wojciech Chotkowski, prezes zarządu Aria Development
W przyszłym roku chcielibyśmy zakończyć budowę i sprzedaż Osiedla Łomianki oraz rozpocząć realizację i sprzedaż drugiego etapu Nowego Osiedla Natura w Wieliszewie. Będzie to miejsce dla osób lubiących spokój, bliskość przyrody oraz funkcjonalne i ekologiczne rozwiązania. W ramach trzyetapowej, przepełnionej zielenią inwestycji, powstaje sześć czterokondygnacyjnych budynków z windami, podziemnymi garażami, smart rozwiązaniami i panelami fotowoltaicznymi. W ofercie jest 230 mieszkań o metrażu od 29 mkw. do 76 mkw. Poza tym, pracujemy nad kilkoma nowymi projektami, których realizację chcielibyśmy rozpocząć w drugiej połowie 2021 roku.
Monika Perekitko, członek zarządu Matexi Polska
Jesteśmy konsekwentni i będziemy przede wszystkim koncentrować się na rozwoju naszego portfolio – inwestycji w Warszawie i Krakowie. Przy każdym projekcie staramy się dbać o to by tworzona przez nas przestrzeń wspólna budynków, jak i same mieszkania były jak najlepiej dostosowane do potrzeb mieszkańców. Aktualnie analizujemy sytuację pod kątem nowych rozwiązań i potrzeb nabywców. Staramy się wybrać te, które także w perspektywie długofalowej będą dobrze służyły mieszkańcom.
Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development
U progu 2021 roku na etapie przygotowania mamy trzy nowe projekty deweloperskie, dwie inwestycje w granicach Poznania i jedną na przedmieściu, w obrębie naszego flagowego Osiedla Księżnej Dąbrówki. Będziemy przygotowywać się zatem do rozpoczęcia przedsprzedaży. W odniesieniu do projektów będących aktualnie w ofercie, zamierzamy realizować nasz plan sprzedaży, o który jesteśmy spokojni, biorąc pod uwagę liczbę zapytań, jakie otrzymujemy.
Izabela Kucharska, manager ds. rozwoju produktu w spółce mieszkaniowej Skanska
Wszystkie działania będą stanowiły kontynuację naszej misji, którą od wielu lat wytrwale wcielamy w życie. Mowa oczywiście o realizacji założeń zrównoważonego budownictwa, a także o stopniowym ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych, najpierw o 50 proc. do 2030 roku, a w konsekwencji osiągnięcie zerowej emisji netto do roku 2045. W tym celu planujemy stale rozwijać zakres proekologicznych rozwiązań, które od lat stosujemy i popularyzujemy w trosce o naszą planetę. Do nowości w tym zakresie, które pojawią się w naszych inwestycjach mieszkaniowych, będą należały, m.in.: panele fotowoltaiczne, systemy rekuperacyjne oraz tzw. „szara” woda, która pozwoli znacząco obniżyć zużycie czystej wody z sieci.
Wojciech Dzioba, prezes zarządu TBV Investment
W 2021 roku będziemy kontynuować rozpoczęte inwestycje i pracować nad kolejnymi projektami. W trakcie realizacji mamy kolejny etap Osiedla Europejskiego – Oslo, który zostanie ukończony w drugim i czwartym kwartale 2022 roku, Osiedle Jutrzenki z terminem oddania w drugim kwartale 2021 roku, Osiedle Regaty, które będzie gotowe w drugim kwartale przyszłego roku oraz Osiedle Fieldorfa, którego budowa zakończyć się ma w drugim kwartale 2022 roku.
Równolegle do prac budowlanych przy naszych inwestycjach mieszkaniowych prowadzimy także prace przy parku naturalistycznym na terenie Górek Czechowskich, do utworzenia którego zobowiązaliśmy się jako spółka. W 2021 roku w planach mamy utworzenie tam placu zabaw oraz być może rozpoczęcie prac przy ścieżce rowerowej.
Koncentrujemy się także na poszukiwaniu lokalizacji pod nowe projekty mieszkaniowe oraz usługowe. Przede wszystkim skupiamy się na terenie Lublina, ale nie wykluczamy inwestycji w Rzeszowie i Warszawie.
Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest
Naszą misją jest ciągły wzrost udziału w warszawskim rynku nieruchomości. Nieustannie poszukujemy gruntów do zakupu pod kolejne inwestycje mieszkaniowe. W 2021 roku planujemy rozpocząć budowę kolejnych projektów wielorodzinnych na terenie Warszawy. Głównym założeniem na najbliższy czas jest zwiększenie sprzedaży i dalszy rozwój Grupy Kapitałowej Home Invest.
Autor: dompress.pl
Kolejne raporty potwierdzają, że rynek mieszkaniowy – zarówno pierwotny, jak i wtórny – jest odporny na globalny kryzys wywołany przez pandemię COVID-19. Według danych NBP ceny mieszkań w ujęciu za m2 nie tylko nie spadły w 2020 roku, ale wręcz wzrosły średnio o ok. 8-9%. Trend ten widać szczególnie w dużych miastach, takich jak Warszawa, Poznań, Katowice, Łódź, a przede wszystkim Kraków. Wbrew przewidywaniom niektórych ekspertów, Polacy nie przestali interesować się nieruchomościami w dużych aglomeracjach i nie skupili się wyłącznie na ofertach mieszkań i domów na przedmieściach.
Chociaż zauważalnie osłabł trend zakupu nieruchomości w celach inwestycyjnych (na wynajem krótkookresowy), kryzys pandemiczny nie dotknął procesu nabywania mieszkań na potrzeby własne:
Zakup mieszkania dla siebie czy dla najbliższej rodziny, szczególnie dzieci, wciąż jest jedną z najbezpieczniejszych form długookresowej lokaty kapitału, co pozostaje najważniejszym czynnikiem przy podejmowaniu decyzji zakupowych, szczególnie w okresie pandemii. Polacy szukają obecnie niezawodnych rozwiązań, są mniej skłonni podejmować ryzyko, a niskie stopy procentowe oraz rosnące ceny mieszkań przyspieszają decyzję o zakupie własnego mieszkania. Co więcej, nie zapowiada się, żeby w najbliższym czasie ceny nieruchomości miały zacząć spadać – powiedział Martin Dahl, Dziekan Wydziału Ekonomii i Zarządzania na Uczelni Łazarskiego.
Deweloperzy nie przestraszyli się pandemii. Chociaż realizowanych inwestycji jest mniej (według danych GUS o 4,5% spadła liczba pozwoleń na budowę, a o 7,7% zmniejszyła się liczba rozpoczętych budów), analizy Expandera i Rentier.io wskazują, że na sprzedaż trafiło aż o 37% więcej lokali względem ubiegłego roku. Za zdecydowany wzrost odpowiadają przede wszystkim mieszkania z rynku wtórnego, ale i tych nowych przybyło aż o 13%. Więcej lokali oddano też klientom do użytkowania – GUS oszacował wzrost na poziomie ok. 6% względem ubiegłego roku. Mowa o ponad 176 000 oddanych mieszkań.
Jeśli porównać aktualny stan rynku nieruchomości z tym sprzed roku, trudno wskazać istotne różnice w jego najważniejszych aspektach. Pandemia koronawirusa nie miała wpływu na podaż i popyt, a nawet jeśli zahamowała wzrost cen, to tylko na chwilę, głównie wiosną tego roku. Ceny transakcyjne za m2 na rynku pierwotnym w pierwszych dwóch kwartałach 2020 roku doświadczyły lekkiego spadku w Warszawie i we Wrocławiu, podczas gdy w Poznaniu i Gdańsku zatrzymały się na tym samym poziomie. Ewenementem w tej materii jest Kraków, gdzie w tym okresie doszło do wyraźnego wzrostu cen o ok. 500 zł za m2. Najbardziej pożądanymi dzielnicami w stolicy Małopolski są Stare Miasto oraz Krowodrza.
Kraków jest idealnym miejscem zarówno do zamieszkania, jak i zainwestowania. Ceny mieszkań wciąż są tutaj mniejsze niż w Warszawie, a zarazem jest to jedna z najszybciej rozwijających się metropolii. Obserwujemy ogromne zainteresowanie mieszkaniami z rynku pierwotnego. Wbrew obawom, sprzedaż mieszkań nie wyhamowała. W 2020 roku udało nam się sprzedać prawie tyle samo lokali w krakowskiej inwestycji Nowa 5 Dzielnica, co w analogicznym okresie 2019 roku. Warto zauważyć, że mniejsza liczba rozpoczętych budów i wydanych pozwoleń na budowę może wskazywać na mniejszą podaż, a co za tym idzie również delikatny wzrost cen nieruchomości w 2021 roku – powiedział Artur Karczykowski, Dyrektor Marketingu inwestycji Nowa 5 Dzielnica.
Na wzrost cen w latach kolejnych zdają się też wskazywać ceny samych gruntów.
Ceny gruntów znacząco wrosły na przełomie ostatnich lat, w niektórych regionach Polski o kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt procent. Wzrost ten zauważalny był również podczas ostatnich miesięcy – pandemia w żaden sposób nie wpłynęła na spadki cen. Duża część naszych klientów zaczęła poszukiwać nieruchomości biorąc pod uwagę takie czynniki jak komfort i bezpieczeństwo inwestycji, na drugi plan zeszła natomiast lokalizacja. Nieruchomości poza miastem zaczęły cieszyć się równie dużym zainteresowaniem, co te w miastach – małych i dużych. Według mojej oceny w najbliższych latach nie zostaną zanotowane spadki cen gruntów, z prostej przyczyny – jest coraz większe zapotrzebowanie na budownictwo, a działki w atrakcyjnych miejscach wciąż są pożądane – uzupełnia Tomasz Porowski, doradca inwestycyjny ds. nieruchomości z Pantera Invest.
Mieszkania na rynku pierwotnym oraz wtórnym drożeją nieprzerwanie. Od 2016 toku ceny tych pierwszych urosły o ok. 9%, a tych drugich o ponad 22%. W niektórych miastach nieruchomości, zarówno apartamenty, jak i domy wolnostojące, osiągały wzrosty nawet na poziomie 30-40%. Nie spada także popyt na kawalerki. Dostępne oferty szybko znajdują nabywców – według raportu SonarHome, średni czas wygaśnięcia oferty sprzedaży wynosi ok. 3 miesiące.
Chociaż pandemia koronawirusa miała negatywny wpływ na wiele sektorów gospodarki, branża nieruchomościowa okazała się na nią wyjątkowo odporna. To dobre wiadomości dla wszystkich, którzy zdecydowali się zainwestować środki w mieszkanie dla siebie czy dla najbliższych. Eksperci przewidują, że w najbliższych latach ceny nieruchomości nie spadną – mogą tylko czasowo się ustabilizować, by potem znów zacząć wzrastać. W dobie pandemii i wzrastających obostrzeń kredytowych to bezpieczna lokata kapitału.
materiał prasowy
Miasto jest najlepszym barometrem zmian ekonomiczno-społecznych i już od dawna mówi się, że to mieszkańcy współtworzą przestrzeń, w której żyją. Jednak to właśnie teraz, w czasie pandemii i kolejnych lockdownów, nad rolą miasta w funkcjonowaniu ludzi i ich biznesów toczą się ważne dyskusje. PwC bada odporność aglomeracji miejskich na wyzwania związane z COVID-19. Duńska pracownia Gehl pyta mieszkańców miast aż z 60 krajów o to, jak obecnie korzystają z przestrzeni publicznych, a Gdańsk prowadzi projekt badawczy, który ma przewidzieć jego przyszłość. Nakreślono już wiele scenariuszy na przykład na zmiany klimatu. Jednak ogólnoświatowy „paraliż” wywołany przez koronawirus to zupełnie coś nowego. Coś, z czym wcześniej miasta nie musiały się mierzyć i nie mają gotowych procedur, jak reagować, by wzmocnić swoją odporność i jednocześnie zaspokoić potrzeby mieszkańców. Trei Residential przyjrzał się dużym europejskim centrom miejskim w czasie pandemii.
Szerokie arterie komunikacyjne wyprowadzane będą poza obszary śródmiejskie, a miasto zaczną odzyskiwać piesi i rowerzyści. Będzie się to dziać stopniowo poprzez punktowe interwencje w przestrzeni miejskiej, czyli tzw. akupunkturę miejską. W pandemii dla wszystkich stało się jasne, że dobrze zaprojektowana przestrzeń to nie luksus i zbytek, a podstawa bezpiecznego życia w mieście,
Marcin Major z pracowni major architekci, Wrocław.
Nie da się ukryć, że COVID-19 zmienił świat, w którym trwaliśmy. Dotychczasowe działania władz tzw. świadomych, nowoczesnych miast miały charakter strategicznego reagowania na niepokojące zjawiska czy kryzysy. COVID-19 pojawił się niespodziewanie i nie ma tutaj gotowych scenariuszy. Na bieżąco uczymy się, jak funkcjonować w nowych okolicznościach. Mieszkańcy dużych aglomeracji niemal natychmiast zwrócili się w stronę komfortu pracy i życia w miejscu zamieszkania, doceniając zielone otoczenie i wcześniej zapomniane lokale osiedlowe. Odkrywają też na nowo topografię swojego miasta dostrzegając to, co jest w zasięgu kwadransa czy pół godziny jazdy rowerem. To właściwy trend i należy go rozwijać, by dobre zmiany miały charakter trwały,
przekonuje Marcin Krasoń, Obido.pl
Czas pandemii utwierdził nas w przekonaniu, że inwestycje w miejski węzeł rowerowy to właściwa polityka i optymalne sterowanie ruchem. W tym czasie oddaliśmy drogę dla rowerów w ścisłym centrum Wrocławia. Z Wrocławskiego Roweru Miejskiego można korzystać przy zachowaniu podstawowych środków ostrożności, jak maseczki i rękawiczki. We Wrocławiu mamy 222 stacje WRM, które obsługują 2285 rowerów miejskich. W naszym mieście cykliści mają już do dyspozycji ponad 1 100 km tras i ta liczba stale rośnie. Realizujemy program łączenia tras w spójną sieć, a niebawem w 190 miejscach pojawi się 1000 nowych stojaków,
mówi Wojciech Koerber, Wydział Komunikacji Społecznej, Urząd Miejski Wrocławia.
Lockdown uświadomił nam wszystkim, jak ważny może być balkon czy mały ogródek. Dlatego warto wybierać osiedla o niskiej zabudowie lub tak zwane wille miejskie. Dobrym przykładem jest osiedle przy Bacciarellego 54 we Wrocławiu, gdzie wszystkie miejsca parkingowe i ruch samochodowy znajduje się pod ziemią. Dzięki temu za oknami mieszkańców widoczne są zielone strefy, plac zabaw oraz park. W trakcie prac nad kolejnymi etapami inwestycji, będziemy zapraszać mieszkańców do projektowania i współtworzenia terenu wokół budynków. Dodatkowo dużym atutem osiedla są tereny spacerowe i rekreacyjne jak zielona Wyspa Opatowicka, parki Szczytnicki i Biskupiński,
dodaje Jacek Wesołowski, dyrektor zarządzający Trei Real Estate Poland.
Niedawnej prezentacji najnowszego raportu firmy OPG Property Professionals dotyczącego rynku mieszkaniowego w Łodzi towarzyszyła ciekawa dyskusja na temat kierunków jego dalszego rozwoju, zwłaszcza w dobie pandemii. Jakie wnioski wysnuli uczestnicy debaty?
Develia wprowadziła do sprzedaży 137 mieszkań, które powstaną w II etapie osiedla Przy Mogilskiej w Krakowie. Deweloper otrzymał już prawomocne pozwolenie na budowę i rozpocznie ją jeszcze w tym roku. Obecnie Develia realizuje I etap inwestycji, który zakończy się w II kwartale 2021 r.
W II etapie inwestycji powstanie kaskadowy budynek, który będzie miał od 4 do 13 pięter. Przewidziano w nim kompaktowe mieszkania 1-3 pokojowe o powierzchni od 30 do 70 mkw. Właściciele lokali na ostatnich piętrach będą mogli cieszyć się widokiem na panoramę Krakowa.
– Osiedle Przy Mogilskiej to projekt w doskonałej lokalizacji, atrakcyjny zarówno dla osób szukających mieszkania dla siebie, jak i pod wynajem. Wszystkie mieszkania w I etapie zostały już sprzedane, dlatego uzupełniamy ofertę o kolejne 137 lokali. Co więcej, w przygotowaniu jest już III etap osiedla. Kolejne mieszkania planujemy wprowadzić do sprzedaży w przyszłym roku – mówi Mirosław Kujawski, członek zarządu Develii.
Osiedle Przy Mogilskiej znajduje się 3 km od Rynku Głównego w dzielnicy Prądnik Czerwony w Krakowie. Lokalizacja zapewnia łatwy dostęp do komunikacji miejskiej, a także bliskość sklepów, punktów usługowych, przedszkoli, szkół oraz uczelni wyższych. W promieniu 2 km od Osiedla Przy Mogilskiej znajdują się m.in. Park Lotników Polskich, ogród botaniczny, Galeria Plaza Kraków, Centrum Handlowe M1 oraz hala Tauron Arena Kraków. Jednocześnie położenie inwestycji zapewnia łatwy dojazd do ważnych arterii drogowych, które umożliwiają wygodny dojazd od centrum i poza granice miasta.
W trzech etapach osiedla Przy Mogilskiej powstanie łącznie 338 mieszkań.
Źródło: Develia.
Wydatki związane z mieszkaniem stanowią dużą część domowego budżetu w skali miesiąca, szczególnie kiedy obciążony on jest ratami kredytu lub czynszem najmu. Ile średnio płacimy za mieszkania i jak bardzo jesteśmy zadłużeni?
Koszty utrzymania mieszkania są podawane w statystykach GUS łącznie z nośnikami energii. Standardowe wydatki to właśnie ogrzanie domu lub mieszkania, często łączone w opłatach do spółdzielni i wspólnoty mieszkaniowej z funduszem remontowym, bieżącymi kosztami administracji, ochrony, utrzymania sprawności technicznej i czystości budynku. Dla około 18% gospodarstw domowych dodatkowym kosztem mieszkania jest spłacanie kredytu hipotecznego, około 10% jest najemcami lokali komunalnych i płaci czynsze najmu, a około 6-8% gospodarstw płaci czynsze za najem rynkowy. W badaniu budżetów gospodarstw domowych koszty użytkowania mieszkania i nośników energii stanowiły około 18% wydatków ogółem, zaraz za żywnością, która pochłania ponad 25% wydatków.
Warto zaznaczyć, że koszty mieszkania to bardzo duży wydatek, a jeśli nie udaje się pokrywać rachunków na bieżąco, to one bardzo szybko się kumulują, generując długi gospodarstw domowych. Jak podaje Krajowy Rejestr Długów (KRD) „zadłużenie polskich konsumentów z tytułu nieopłaconego czynszu i opłat za media wzrosło w czasie 6 miesięcy pandemii o ponad 17 mln zł i wynosi aktualnie ponad 505 mln zł”. Jak również podaje KRD, rekordziści mają zadłużone mieszkania na około milion złotych – trudno zaplanować nawet spłatę takich kwot.
– W lutym, tuż przed ogłoszeniem pandemii, ponad 410 tys. Polek i Polaków zalegało z płatnościami za rachunki domowe, czyli za czynsz, prąd, gaz, woda, wywóz śmieci, Internet i telewizję na kwotę 1,46 mld zł. Obecnie, po 6 miesiącach epidemii, widać ogólny wzrost zadłużenia za opłaty związane tylko z utrzymaniem domu, czyli za czynsz oraz podstawowe media – bez opłat za Internet i telewizję. Jednocześnie liczba takich dłużników lekko spadła. Jeszcze sześć miesięcy temu było ich 77 tys., obecnie jest ich o ponad 15 tys. mniej. Mamy świadomość, że te dane nie do końca oddają rzeczywistość. W pierwszym okresie pandemii, od marca do czerwca, wierzyciele podchodzili bardziej liberalnie do swoich dłużników. Patrząc na to jak dynamicznie rozwija się pandemia, możemy się spodziewać kolejnego przyrostu tego długu, ponieważ kolejni wierzyciele zaczynają traktować osoby zalegające z płatnościami mniej pobłażliwie niż na początku pandemii – mówi Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej S.A.
– Z regulowaniem bieżących płatności borykają się również najemcy mieszkań. Na rynku pozostaje dostępnych wiele mieszkań na wynajem, a to stwarza na właścicielach i zarządcach presję na szybkie znalezienie chętnego. Dlatego weryfikacja najemców mieszkań, przed podpisaniem umowy, pod kątem braku zaległości w spłatach zobowiązań i odpowiedniego comiesięcznego przychodu, to obecnie konieczność, żeby uchronić się przed pułapką jak najszybszego wynajęcia. – podkreśla Piotr Pajda, prezes simpl.rent, startupu, który wprowadził w Polsce standard weryfikacji najemców mieszkań.
Co zrobić, żeby nie stać się dłużnikiem? Trzeba dokładnie sprawdzać, ile kosztują nas różne usługi i co jakiś czas weryfikować na rynku czy ich cena nie jest niższa oraz czy realnie korzystamy z danej usługi. Warto również korzystać z eko-wskazówek eksploatacyjnych, bo czasem proste zmiany nawyków np. dotyczące zużycia prądu na oświetlenie mieszkania, czy wody zużywanej w domu, mogą wpłynąć na obniżenie rachunków. Trzeba oczywiście dokładnie pilnować terminów płatności, bo to właśnie ich niedotrzymywanie skutkuje wpisaniem na listę dłużników. Jeśli chcemy wynająć wybrane mieszkanie i właściciel wymaga weryfikacji zarobków oraz chce sprawdzić brak naszego zadłużenia – zgódźmy się, bo przecież podobną procedurę przechodzi się przy zakupie pralki na raty lub związania się z telekomem, gdzie opłaty miesięczne są o wiele niższe, niż czynsz.
Źródła:
Koszty utrzymania mieszkania: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/sytuacja-gospodarstw-domowych-w-2019-r-w-swietle-badania-budzetow-gospodarstw-domowych,3,19.html
Liczba gospodarstw z kredytem hipotecznym. Raport Q2 2020:
https://www.amron.pl/strona.php?tytul=raporty-amron-sarfin
Dane o tytule prawnym do zajmowanego lokalu:
https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Housing_statistics#Tenure_status
Źródło: simpl.rent.
Mirosław Kujawski, członek zarządu Develii
Pandemia w pewnym stopniu zmieniła sposób komunikacji z klientami. Szybko dostosowaliśmy proces sprzedaży do nowej sytuacji i wprowadziliśmy możliwość wideorozmów z doradcą oraz zdalnego podpisywania umów rezerwacyjnych. Dodatkowo klient może porozmawiać z doradcą poprzez czat dostępny na stronie internetowej. Klienci chętnie korzystają z tych kanałów kontaktu. Warto jednak zaznaczyć, że zakup mieszkania to jedna z najpoważniejszych decyzji w życiu, a wprowadzone usprawnienia mogą w niektórych sytuacjach nie zastąpić wizyty w biurze sprzedaży. Nasze biura są otwarte dla klientów przy zachowaniu zalecanych środków ostrożności.
Angelika Kliś, dyrektor Zarządzająca ds. Sprzedaży i Marketingu w Atal
Biura sprzedaży są otwarte i wielu naszych klientów decyduje się na wizytę w placówkach, aby podczas rozmowy ze sprzedawcą zapoznać się z ofertą. Mamy też rozwiązania pozwalające na zdalną formę kontaktu m.in. wideorozmowy z doradcami oraz możliwość podpisania umów drogą elektroniczną z wykorzystaniem podpisu cyfrowego. Co istotne, zarówno rezerwacja mieszkania, jak i podpisanie przedwstępnej umowy, o ile nie jest finansowana przez bank, jest u nas możliwa do przeprowadzenia online, bez wychodzenia z domu.
Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska
Pomimo możliwości spotkań wirtualnych, klienci preferują wizyty w biurach sprzedaży. Tam oprócz doradców czekają na nich m.in. wirtualne makiety osiedli, które wprowadziliśmy we wszystkich biurach jako pierwszy deweloper w Polsce. Podczas spotkań zachowujemy wszelkie środki ostrożności zgodnie z zaleceniami WHO i GIS.
Najbardziej zauważalną zmianą jest bardzo istotny odsetek umów zawieranych drogą elektroniczną – przy pomocy aplikacji Autenti. To rozwiązanie wprowadziliśmy w czasie, kiedy biura sprzedaży były zamknięte. Pozostało na stałe i cieszy się dużym zainteresowaniem klientów.
Małgorzata Ostrowska, Dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.
Nasze biura sprzedaży, po wprowadzeniu nadzwyczajnych środków ostrożności, były otwarte przez cały okres lockdown-u. W okresie od marca do maja przeważał kontakt online i telefoniczny. Od czerwca sytuacja powróciła do normy sprzed COVID-19. Klienci umawiają się na spotkania i prezentacje na budowie. Pierwszy kontakt zazwyczaj jest mailowy lub telefoniczny, przed wizytą zwykle odbywa się kilka rozmów. Klienci dokonują zakupu w biurze handlowym lub kancelarii notarialnej.
Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Robyg SA.
Widzimy, jak chętnie klienci korzystają opcji zdalnych, które rozszerzyliśmy w tym roku. Coraz częściej wybierają osiedle i mieszkanie w trybie online, analizują możliwości z biurem sprzedaży za pośrednictwem video czatu, a umowę podpisują elektronicznie. Takie opcje na stałe pozostaną na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Klienci oczekują szybkiej reakcji i mobilności. Nadal wiele osób preferuje kontakt osobisty w biurze sprzedaży, jednak sądzimy, że kanał online będzie się systematycznie rozwijał. To także szansa dla deweloperów na zwiększenie dotarcia i w efekcie sprzedaży.
Tomasz Karpiel, dyrektor operacyjny Angel Poland Group
Oferujemy klientom, zarówno możliwość dokonywania transakcji w sposób standardowy – stacjonarnie, jak i poprzez internet. Obydwie formy są równie popularne, a wybór sposobu zakupu mieszkania jest uwarunkowany przede wszystkim wygodą klienta. Specyfika rynku nieruchomości luksusowych na długo przed pandemią wymogła na nas dostosowanie całego procesu sprzedaży tak, by mógł się on odbywać zdalnie.
Obsługujemy inwestorów z całego świata, którzy nie zawsze mają możliwość znaleźć się w danej chwili w Polsce. Umowy rezerwacyjne podpisywane są w miejscu zamieszkania klienta, a następnie wysyłane skanem drogą email. Wielokrotnie sprzedawaliśmy apartamenty za pośrednictwem wideokonferencji. Klienci mogli zobaczyć inwestycję na makiecie. Do umowy rezerwacyjnej taka forma prezentacji jest w zupełności wystarczająca.
Bartosz Kuźniar, prezes zarządu Lokum Deweloper S.A.
Klienci korzystają ze wszystkich form kontaktu z doradcami – telefonicznego, on-line, jak i bezpośredniego w salonach sprzedaży czy na terenie inwestycji, którą są zainteresowani. Wybór sposobu komunikacji jest uzależniony od wielu czynników, m.in. etapu procesu zakupowego, zaawansowania realizacji osiedla, czy miejsca zamieszkania, ponieważ część naszych klientów mieszka w innych miastach i za granicą. Osoby, które preferują zapoznanie się z ofertą poza salonem sprzedaży, szczegółowe informacje znajdą na naszej stronie internetowej, mogą również skorzystać z formularzy kontaktowych, poczty elektronicznej, czy kontaktu telefonicznego. Mimo możliwości, jakie daje współczesna technologia, dla znaczącej części nabywców wciąż niezastąpiony jest osobisty kontakt z doradcą, a w przypadku gotowych inwestycji wizyta na terenie osiedla. Z przyjemnością spotykamy się z naszymi klientami, jednak z uwagi na szczególną sytuację prosimy o wcześniejsze umówienie się, a także przestrzeganie zasad reżimu sanitarnego.
Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic
Wbrew szumnym komunikatom marketingowym niektórych firm, w polskim prawie nie ma możliwości zakupu nieruchomości on-line. Dziś wszystkie sprawy przed zakupem mieszkania można załatwić zdalnie: telefonicznie, mailem przez skpea, ale umowa deweloperska czy ostateczne przeniesienie własności musi mieć formę aktu notarialnego w obecności stron umowy i notariusza.
W tej kwestii niewiele się zmieniło co do możliwości, bo i 15 lat temu kiedy zakupy inwestycyjne robili w Polsce Hiszpanie czy Irlandczycy wszystko było załatwiane zdalnie, a akt końcowy podpisywał pełnomocnik. Niestety nic nowego w tej kwestii nie udało się wprowadzić.
Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest
Klienci w większości przypadków wybierają tradycyjną formę kontaktu podczas zakupu mieszkań. W związku z tym ostateczną decyzji o wyborze konkretnego mieszkania najczęściej podejmują na spotkaniu podczas rozmowy z naszymi doradcami w biurze sprzedaży. Staramy się zapewnić jak najbardziej komfortowe warunki dla klientów, przy zachowaniu wszelkich środków ostrożności i bezpieczeństwa. Co nie zmienia faktu, że w ogóle jednym z pierwszych kontaktów ze strony klientów zawsze była i jest droga telefoniczna lub zapytanie mailowe w celu poznania oferty cenowej w danej inwestycji.
Monika Perekitko, członek zarządu Matexi Polska
Na pewno lockdown dał nowe możliwości w zakresie pracy zdalnej. Dysponujemy nowymi, użytecznymi narzędziami i wirtualnymi biurami sprzedaży, jednak widzimy zdecydowany powrót do biur lokalnych na budowach. Klienci zdecydowanie preferują możliwość bezpośredniego spotkania w przypadku tak ważnego zakupu, jakim jest mieszkanie.
Agata Zambrzycka, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Aria Development
Klienci nie zmienili preferencji, jeśli chodzi o sposób komunikowania się z nami. Większość kontaktuje się telefonicznie i umawia na spotkanie w biurze sprzedaży. Oczywiście dokładamy wszelkich starań, aby zachować wszelkie środki ostrożności, które są zgodne z zaleceniami Sanepidu. Ponadto istnieje możliwość kontaktu z nami za pośrednictwem aplikacji Skype, do której wtyczka jest na naszej stronie.
Bogdan Borkowski, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa
Od września br. przy inwestycji Atol w Gdańsku funkcjonuje biuro sprzedaży. Zaobserwowaliśmy grono klientów, którzy chętnie korzystają z możliwości kontaktu z doradcą nieruchomości na miejscu i doceniają możliwość obejrzenia inwestycji. Oczywiście biuro sprzedaży funkcjonuje z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa i zaleceń sanitarnych. Oprócz kontaktu bezpośredniego, klienci wciąż wybierają telefoniczną oraz internetową drogę kontaktu. Mają również możliwość korzystania z dodatkowych narzędzi prezentujących ofertę w bezpieczny sposób, bez wychodzenia z domu. Jest to mi.in wirtualny spacer po mieszkaniach.
Robert Stachowiak, prezes zarządu SGI
W obecnych czasach większość naszego życia przeniosła się do online’u. Niezależnie od panującej sytuacji epidemicznej, klienci w pierwszej kolejności robią rozeznanie w internecie, przeglądają strony deweloperów, czytają opinie, chodzą na wirtualne spacery po okolicy i w ten sposób zapoznają się z interesującą ich inwestycją. Kolejnym krokiem jest zwykle telefon do biura sprzedaży, który pozwala poznać ceny, dostępność danego lokalu, czy też umówić się na spotkanie. Przy tak poważnej decyzji, jak kupno mieszkania informacje zebrane w internecie nie wystarczają. Klienci chcą osobiście odwiedzić teren inwestycji, porozmawiać z doradcą, poznać walory lokalizacji oraz samego projektu.
Nie oznacza to, że pandemia nie wpłynęła na sposoby dokonywania zakupu mieszkania. Zdecydowanie rośnie liczba spotkań uprzednio umówionych. Klienci rzadziej przychodzą bez zapowiedzi, wolą ustalić konkretny termin i godzinę. Dlatego nasze biura sprzedaży cały czas funkcjonują, a wszystkie spotkania odbywają się przy zachowaniu wszelkich obowiązujących wytycznych Ministerstwa Zdrowia oraz Głównego Inspektoratu Sanitarnego.
Jakub Orski z biura sprzedaży dewelopera WPBM Mój Dom S.A.
Jako jedni z nielicznych deweloperów we Wrocławiu mamy jawną politykę cenową. Wszystkie ceny mieszkań dostępne są na naszej stronie internetowej. Dlatego kontaktują się z nami głównie osoby, które znają podstawowe warunki i są już wstępnie zainteresowane mieszkaniem. Pierwszy kontakt zazwyczaj odbywa się telefonicznie. Dodatkowe informacje przesyłane są mailowo, a na kolejnym etapie spotykamy się już w biurze sprzedaży, gdzie zazwyczaj następuje podpisanie umowy przedwstępnej. Mam wrażenie, że już przyzwyczailiśmy się do obostrzeń w nowej rzeczywistości i obowiązkowa maseczka czy dezynfekcja rąk naszych klientów już nie dziwi.
Tomasz Czubak, dyrektor Przygotowania Projektów Deweloperskich w Jakon
Klienci wrócili do bezpośrednich kontaktów. Zakup mieszkania to dla większości osób bardzo poważna decyzja, stąd konieczność przyjrzenia się mieszkaniom z bliska jest dla nich bardzo ważna. Oczywiście zachowujemy wszelkie środki ostrożności, aby zadbać zarówno o naszych klientów, jak i pracowników.
Klienci przez podjęciem decyzji zakupowej dążą do tradycyjnego spotkania twarzą w twarz w biurze sprzedaży. Odbywa się to po uprzednim umówieniu wizyty oraz przy zachowaniu wszelkich środków bezpieczeństwa. Warto wspomnieć, że dzięki dostosowaniu naszego sposobu pracy i komunikacji do aktualnych potrzeb klientów jesteśmy w stanie przeprowadzić transakcję zakupu mieszkania ograniczając spotkania na żywo do niezbędnego minimum. Klienci mogą skorzystać z elektronicznego podpisywania dokumentów, poznawać naszą ofertę poprzez wirtualne spacery po mieszkaniach. Naszym klientom oferujemy również możliwość spotkania z handlowcem i doradcą finansowym, którzy służą pomocą w ocenie sytuacji i pozyskania finansowania zakupu.
Sylwester Śniadecki, prezes firmy Śniadecki Development i Śniadecki Investment Group
Większość deweloperów o swoich nieruchomościach informuje w internecie, więc szukający mieszkania zwykle najpierw zapoznają się z ofertą, a dopiero później decydują się na spotkanie. Pomimo naszej gotowości do obsługi on-line, zainteresowani mieszkaniem lub domem preferują kontakt osobisty. Dlatego często spotykamy się z klientami w biurze lub bezpośrednio na budowie.
Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper
Nasze biura sprzedaży działają normalnie, ale oczywiście z zachowaniem wszelkich procedur sanitarnych . Klienci coraz częściej decydują się na kontakt telefoniczny oraz online. Wszystkie potrzebne informacje dotyczące dostępności poszczególnych lokali, ich plany czy opis inwestycji są dostępne w internecie. To bardzo pomaga kupującym w podjęciu racjonalnej decyzji.
Autor: Dompress.pl
Powrót rynku do równowagi i stabilny poziom cen zachęcają Polaków do lokowania oszczędności na rynku mieszkaniowym. Sprzedaż nowych mieszkań wzrosła w III kwartale 2020 r. niemal dwukrotnie.
Przy inflacji wynoszącej w analizowanym okresie blisko 3%, kwartalne wzrosty na poziomie 1% można potraktować jako uzasadnioną i umiarkowaną korektę inflacyjną. Jak do tej pory nie wystąpiły też przesłanki do przecen. Aktywność nabywców wróciła niemal do poziomu sprzed pandemii, a rosnący indeks cen lokali sprzedanych pokazuje, że nie tylko akceptują oni poziomy cen ustalane przez deweloperów, ale swoje zainteresowanie kierują wręcz w stronę mieszkań z wyższych segmentów jakościowych.
komentuje Katarzyna Kuniewicz, Dyrektor Działu Badań Rynku Mieszkaniowego, JLL
Letnie miesiące były dla deweloperów pracowite, a w biurach sprzedaży panował dużo większy ruch niż wskazywałby na to poziom transakcji odnotowany w kwartale. Mieszkania, z których zakupu rezygnowano praktycznie od ręki znajdowały nowych nabywców, a inwestorów detalicznych, którzy chcieli zarabiać na najmie zastępowali ci, którzy w niepewnych czasach chcieli zabezpieczyć w nieruchomościach swoje oszczędności.
komentuje Paweł Sztejter, Dyrektor Działu Mieszkaniowego, JLL
Wartość rynku pierwotnego w sześciu największych miastach w Polsce można dziś szacować na ok. 25 mld złotych rocznie. Nawet jeśli w 2-3 kolejnych latach zakupy mieszkań z myślą o późniejszym ich wynajmowaniu oraz popyt uzależniony od dostępności kredytów zmaleją o kilka miliardów złotych rocznie, wystarczy, że relatywnie niewielki odsetek z rzeszy posiadaczy oszczędności postanowi przenieść je na rynek mieszkaniowy by luka popytowa została wypełniona, a rynek pozostał w równowadze. Dla podtrzymania ich zainteresowania ważne będzie jednak utrzymanie w nadchodzących 2-3 kwartałach stabilnego poziomu cen.
komentuje Paweł Sztejter, Szef Zespołu Mieszkaniowego, JLL
Autor: JLL.
Develia sprzedała w III kw. 2020 r. na podstawie umów deweloperskich i przedwstępnych 358 lokali, co oznacza wzrost o 15% w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. Spółka przekazała 264 lokale, czyli o 151% więcej niż przed rokiem.
Deweloper ma również zawarte 308 umów rezerwacyjnych, które po podjęciu decyzji przez klientów mogą przekształcić się w umowy deweloperskie w najbliższym okresie.
– W trzecim kwartale obserwowaliśmy zdecydowane odbicie dynamiki sprzedaży po słabszym okresie spowodowanym lockdownem w I pół. 2020 r. Klienci coraz chętniej podejmują decyzje zakupowe. Liczymy na dobry IV kwartał, w osiągnięciu satysfakcjonującej sprzedaży powinna pomóc wysoka liczba rezerwacji – 308 lokali oraz plany wprowadzenia do oferty kolejnych inwestycji – mówi Paweł Ruszczak, p.o. prezesa Develii.
Od początku roku Develia sprzedała 781 lokali, wobec 928 w I-III kw. 2019 r. Przekazania w okresie styczeń – wrzesień 2020 r. wyniosły 746 lokali wobec 1778 rok wcześniej. Duża różnica w liczbie przekazywanych mieszkań jest pochodną harmonogramu kończenia inwestycji.
W III kw. 2020 r. najwięcej mieszkań znalazło nabywców w Gdańsku (128) i w Warszawie (96), a było to konsekwencją m.in. wprowadzenia do sprzedaży Baltea Apartments i kolejnego etapu osiedla Mała Praga.
Źródło: Develia.
Budownictwo mieszkaniowe w ciągu ostatnich trzydziestu lat przeszło ogromną transformację. Wyniknęła ona przede wszystkim z wielu zmian społecznych, technologicznych i kulturowych. O tym, jak zmieniło się projektowanie dużych założeń wielorodzinnych, opowiada architekt Bogdan Kulczyński z renomowanej warszawskiej pracowni Kulczyński Architekt, działającej na rynku od początku lat 90.
Bogdan Kulczyński zaczynał karierę zawodową w latach 80. Po zmianie ustroju, na początku lat 90. założył własną pracownię architektoniczną, w której powstają m.in. projekty dużych osiedli mieszkaniowych.
Jak zmieniło się budownictwo mieszkaniowe w ciągu ostatnich trzydziestu lat z punktu widzenia architekta?
BK: Na przestrzeni tego czasu w relacji Inwestor – Architekt zmieniło się wszystko. Zarówno w kwestii współpracy architekta z inwestorem, jak i pod kątem samego projektowania.
Zacznijmy zatem od relacji Architekt – Inwestor. Jak wyglądała kiedyś, a jak wygląda dziś?
BK: Na początku mojej drogi zawodowej współpracowałem ze Spółdzielniami Mieszkaniowymi, które były odpowiedzialne za nowe inwestycje. W latach 90. pojawili się prywatni inwestorzy, których „instytucja” w żaden sposób nie była usankcjonowana. Taki prywatny inwestor po prostu kupował ziemię i obiecywał, że wybuduje na niej osiedle. Spisywany był list intencyjny, który dziś nie miałby żadnego znaczenia. Sam fakt, że ktoś miał walizkę pieniędzy i zainicjował proces inwestycyjny sprawiał, że niekiedy bez żadnych pozwoleń na budowę, na podstawie wstępnych rysunków i planów wszystkie mieszkania wyprzedawały się na pniu. Zdarzało się, że inwestor znikał. Współpraca była więc niepewna i nieprzewidywalna… Później przez lata proces się cywilizował i doszliśmy do czasów dzisiejszych, czyli zupełnie przeciwnego bieguna. Ilość przepisów i obostrzeń jest wprawdzie ogromna, ale gwarantuje to bezpieczeństwo każdej ze stron: inwestorowi i architektowi, a także finalnemu odbiorcy.
Od czego zaczyna się proces projektowania?
BK: Przede wszystkim nasza pracowania dokonuje analizy działki. Przygotowujemy opracowanie, które umożliwia właściwą ocenę sytuacji – sprawdzamy nasłonecznienie, ustalamy maksymalną ilość powierzchni mieszkalnej, sprawdzamy podziemną część działki, zarówno w sensie infrastruktury – czy i jak przebiegają kable energetyczne i rury od ciepłej i zimnej wody, gazu, prądu, kanalizacji – jak i warunków technicznych, czyli możliwości posadowienia budynków (nośność terenu, poziom wód gruntowych, czasami również poziomu zanieczyszczenia gleby), jak również usytuowania działki w skali dzielnicy i miasta – odległości do handlu, metra, obiektów kultury, parku, służby zdrowia. To wszystko ma kluczowy wpływ na koszty inwestycji i kształt projektu oraz późniejszą sprzedaż mieszkań.
A jak zmieniło się projektowanie ze względu na zmiany społeczne, kulturowe, demograficzne?
BK: Dziś klasyczna rodzina i to, co posiada, wygląda zupełnie inaczej, niż trzy dekady temu. Dlatego też inaczej projektuje się osiedla – zarówno części wspólne, jak i poszczególne mieszkania. Kiedyś nie było tylu samochodów, praca była o wiele bardziej stateczna i nie znaliśmy pojęcia „home office”, nie było telefonów komórkowych, internetu, komputerów. Dziś wymagania rynku miejskiego zmieniły się diametralnie w kwestii jakości i rozkładu mieszkań, czy metrażu, który jest bardzo zróżnicowany. Wszelkie wymiary minimalne, odległości pomiędzy poszczególnymi sprzętami w łazience czy kuchni są ściśle określone przepisami. Ogromną metamorfozę widać w projektach przestrzeni wspólnych – do każdego mieszkania musi przynależeć miejsce parkingowe na samochód, coraz więcej miejsca zajmują także parkingi dla rowerów – w niektórych projektach są ich setki. Co ważne, duży nacisk kładzie się na rozwiązania dla osób niepełnosprawnych. Zmiany dotyczą także estetyki,
na którą dzisiejsi klienci zwracają naprawdę dużą uwagę. Większość bloków ma recepcję; klatki schodowe i windy nie są traktowane po macoszemu, są wykończone dobrymi materiałami, ozdobione dobrze zaprojektowaną typografią, z wkomponowanymi skrzynkami na listy, dobrym oświetleniem itp.
Kupcy są też dziś bardziej świadomi i wymagający?
BK: I zróżnicowani. Duży deweloper stara się zrobić mieszkania dla każdego odbiorcy i na każdą kieszeń. Bierze również pod uwagę, że przyszły właściciel mieszkania będzie chciał je dostosować do swoich potrzeb. Dlatego ja, jako architekt, w umowie z inwestorem mam także zawartą indywidualizację. Umożliwia ona nabywcy mieszkania wprowadzenie wszelkich zmian (w porozumieniu z deweloperem i architektem), które nie mają wpływu na odbiór budynku przez nadzór budowlany, straż pożarną itp. To co weryfikuje działania architekta i dewelopera, to szybkość sprzedaży. Jeżeli cena jest wyważona, adekwatna do warunków, przyciąga kupujących. Szybka sprzedaż powoduje szybki zwrot kapitału i umożliwia szybkie rozpoczęcie nowej inwestycji.
Źródło: Kulczyński Architekt.
Covid-19 kontra kryzys 2008 w mieszkaniówce. Czym różni się zastój wywołany przez Covid-19 od kryzysu z 2008 roku? Jaki wywarł wpływ na rynek mieszkaniowy? Czy w opinii deweloperów, scenariusz sprzed lat może się powtórzyć? W których aspektach? Sondę prezentuje serwis nieruchomości Dompress.pl
Mirosław Kujawski, członek zarządu Develia S.A.
Obecną sytuację na rynku trudno porównać do kryzysu z 2008 roku, który był wywołany przez typową bańkę spekulacyjną. Dodatkowo rynek wygląda całkiem inaczej, jeśli spojrzymy na ceny i zdolność nabywczą klientów, podaż mieszkań czy zakres dostępnej oferty.
Biorąc pod uwagę obecne zarobki i zdolność kredytową nabywców, aby sytuacja była podobna w zakresie dostępności mieszkań, ceny lokali powinny być dziś niemal dwukrotnie wyższe. Aktualnie, według wyliczeń NBP, za średni zarobek Polacy mogą kupić teraz przeciętnie 0,82 mkw. mieszkania, a w 2007 roku było to tylko 0,48 mkw.
Obecnie także oferta mieszkaniowa jest najniższa w historii, a wskaźnik wyprzedaży na rekordowo niskim poziomie, dwóch kwartałów. W najbliższym czasie możemy oczywiście oczekiwać spadku sprzedaży, jak również wstrzymania wielu nowych inwestycji. Brak nowej oferty, spotęgują problemy z uzyskaniem pozwoleń na budowę i koniecznych uzgodnień. Pod tym względem pierwszy kwartał 2020 roku był bardzo słaby, a drugi będzie jeszcze gorszy i nie należy spodziewać się poprawy w kolejnych miesiącach.
Zbigniew Juroszek, prezes Atal
Obecna sytuacja jest zgoła odmienna od kryzysu, jaki miał miejsce w 2008 roku. Na tę chwilę sytuację z koronawirusem postrzegamy jako zjawisko, które w długiej perspektywie nie powinno mieć znaczącego wpływu na rynek pierwotny. Jest jeszcze zbyt wcześnie na właściwą ocenę sytuacji oraz prognozowanie potencjalnego wpływu, zarówno na popyt na rynku pierwotnym, jak i na ceny mieszkań. Trudno bowiem przewidzieć wszystkie możliwe skutki i czas, w jakim pandemia będzie wpływała na znajdujący się dotychczas w wysokiej fazie aktywności rynek nieruchomości.
Jeśli jednak chodzi o wyniki sprzedaży, w maju zaobserwowaliśmy odbicie i spodziewamy się powrotu do poziomów sprzedaży zbliżonych do notowanych na początku roku. Ponadto, sytuacja na budowach jest stabilna. Obecnie realizujemy i jednocześnie rozpoczynamy przedsięwzięcia inwestycyjne zgodnie z wcześniej przyjętym planem na ten rok. Nie ma więc przesłanek, które pozwoliłyby przypuszczać, że mamy do czynienia z sytuacją zbliżoną w skutkach do kryzysu z 2008 roku.
Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest
Sytuacja związana z COVID-19 i ta z 2008 roku są podobne pod tym względem, że ich skutki w pewnym stopniu odczuła cała gospodarka. Jeśli chodzi o aktualną sytuację branży deweloperskiej, nie ma w tej chwili przesłanek, aby powtórzył się scenariusz z 2008 roku. Obserwujemy oczywiście spowolnienie w sprzedaży mieszkań, ale sytuacja już zaczyna wracać do normy. Poza tym, wszystkie nasze inwestycje są realizowane zgodnie z harmonogramem. Planujemy rozpoczęcie budowy kolejnych projektów mieszkaniowych na terenie Warszawy. Nie przewidujemy także znaczących spadków cen na rynku mieszkań. Bardziej prawdopodobna jest ich stabilizacja, a nawet wzrost przy założeniu, że nowa podaż na rynku będzie mniejsza.
Małgorzata Ostrowska, członek zarządu i dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.
Kryzys 2020, wywołany pandemią COVID-19, w niczym nie przypomina kryzysu finansowego z lat 2008 – 2009. Inne będą też jego konsekwencje. Tamten był typowym kryzysem finansowym, w niewielkim tylko stopniu przeniesionym do realnej gospodarki. Nie zbankrutowała wówczas żadna piekarnia, zakład stolarski czy restauracja. Chyba, że wcześniej nabywały opcje walutowe i źle obstawiły kierunek zmian kursów. Kłopoty miały banki i inne instytucje finansowe. Kryzys przebiegał zatem niejako nad głowami realnych konsumentów. Reasumując, kryzys lat 2008 – 2009 zaczął się „od góry i schodził w dół”.
Kryzys 2020 to konsekwencja lockdown-u, decyzji administracyjnej o zamrożeniu życia, m.in. gospodarczego przez rządy prawie wszystkich krajów w obawie przed rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Decyzja ta dotknęła wszystkich przedsiębiorców, przede wszystkim z realnej gospodarki i usług, z dnia na dzień redukując popyt na ich towary i usługi. W wyniku tej decyzji ucierpieli pracodawcy, wytwórcy i pracobiorcy, którzy w dużej mierze pozbawieni zostali możliwości wykonywania pracy i zarobkowania. Porwały się łańcuchy dostaw, rozszerzając kryzys na nowe obszary gospodarki, ograniczając również podaż. Zanikł popyt, zmalała podaż – prosta recepta na kryzys.
Należy tez zauważyć, że ten kryzys spadł na nas w innym momencie budowania społeczeństwa dobrobytu. Zasoby firm i ludzi w Polsce są nieporównywalnie większe w porównaniu z tymi, z jakimi mieliśmy do czynienia 12 lat temu.
Biorąc to wszystko pod uwagę, nie wydaje się, by mogła powtórzyć się sytuacja ze znacznym spadkiem sprzedaży mieszkań, ich produkcją i istotnym spadkiem cen. Raczej będziemy mieli zjawisko interwału, straconych kilku miesięcy. To z pewnością odbije się na wynikach firm, przychodach ludzi i wskaźniku optymizmu, skłonności do inwestycji i konsumpcji.
Monika Perekitko, członek zarządu Matexi Polska
To są dwie zupełnie różne sytuacje. Po pierwsze kryzys z 2008 roku w swojej podstawie miał bańkę związaną z rynkiem nieruchomości w USA. W Polsce także mieliśmy do czynienia z bardzo szybkim, wręcz skokowym wzrostem cen mieszkań, który nie zawsze odpowiadał ich wartości. Rynek po prostu rósł zbyt szybko.
W tej chwili jesteśmy na zupełnie innym etapie rozwoju rynku, który w prawdzie rośnie od dawna, ale w sposób zrównoważony, stabilny i odpowiadający popytowi oraz rozwojowi gospodarczemu. Obecny kryzys to oczywiście olbrzymie wyzwanie społeczne i gospodarcze, które bez wątpienia odbije się także na kondycji rynku nieruchomości. Myślę jednak, że jest to jedna z gałęzi gospodarki, która ucierpi relatywnie mniej niż inne sektory. Należy brać jednak pod uwagę, zmiany strukturalne na rynku, np. stopniowe zwiększenie znaczenia rynku najmu czy najmu długoterminowego. Nie zmienia to faktu, że nowoczesne mieszkanie to wciąż towar deficytowy i rynek ma przed sobą bardzo stabilne perspektywy długofalowego rozwoju. Myślę, że obecny kryzys na pewno znacznie zahamuje wzrost cen. Nie sądzę jednak byśmy mieli do czynienia z gwałtownymi zmianami.
Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Robyg SA.
Obecna sytuacja jest całkowicie różna niż ta w 2008 roku. Zarówno popyt, jak i ceny mieszkań utrzymują się na stabilnych poziomach. Odnotowaliśmy właściwie tylko przejściowe przesuniecie sprzedaży. Branża deweloperska, co potwierdzają wstępne badania rynkowe, to jeden z sektorów, który dobrze radzi sobie w obecnej sytuacji. Większość firm bardzo szybko rozbudowała zdalne systemy komunikacji z klientami, by utrzymywać płyną działalność i kontynuować sprzedaż. Zakładamy, że ewentualne, czasowe zawieszenie decyzji zakupowych nie wpłynie na generalny poziom popytu na mieszkania.
Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic
Przede wszystkim mamy inną sytuację gospodarczą, inny koszt kredytu i inna relację wynagrodzeń do cen mieszkań. Zakładając średnią cenę 8000 zł/mkw., w 2008 roku można było nabyć 0,36 mkw., a w 2019 roku już 0,56 mkw.
W poprzednim okresie inwestorami byli głównie zagraniczni nabywcy, dla których ceny w Polsce były niskie. Zawierali transakcje pakietowe w większości w systemach 10/90 czy 20/80, z których następnie lawinowo zaczęli się wycofywać. Deweloperzy nagle mieli z powrotem w sprzedaży nawet 80 – 90 proc. mieszkań, które uznawali już za sprzedane.
Nie mamy też obecnie sztucznego stymulatora popytu, jakim były kredyty frankowe, a takie zobowiązania zaciągały osoby, które nie miały zdolności na kredyt w złotówkach. Zakupy były dokonywane często w celach spekulacyjnych, co jeszcze bardziej napędzało wzrost cen.
Obecnie branża zareagowała znacznie szybciej na przewidywane zamrożenie popytu i wiele firm zdecydowało o wstrzymaniu realizacji inwestycji. Według danych GUS, w kwietniu br. rozpoczęto budowę o blisko 40 proc. mniejszej ilości mieszkań niż w kwietniu 2019 roku. Z pewnością wynika to także ze spowolnienia pracy urzędów.
Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development
Poprzedni kryzys był powiązany z branżą nieruchomości, a obecny nie jest i dlatego uważam, że jego przebieg będzie inny. Staramy się, aby nie powtórzył się scenariusz z ostatniego kryzysu finansowego, bo wyciągnęliśmy z niego wnioski. Wiele natomiast zależy od skuteczności programu odmrażania gospodarki. Trzymamy kciuki za decydentów, aby podejmowali słuszne decyzje, zmierzające do jak najszybszego przywrócenia stanu sprzed epidemii.
Agata Zambrzycka, dyrektor Sprzedaży i Marketingu w Aria Development
Covid-19 nie spowoduje takiego kryzysu, jak w roku 2008. Obserwujemy, że sprzedaż powoli się stabilizuje i wraca do poziomu sprzed wybuchu pandemii. Nie widać też nagłych spadków cen na rynku, choć kilka dużych firm zaproponowało większe promocje. W trzecim etapie Osiedla Natura w ofercie zostało kilka ostatnich mieszkań, których ceny podnieśliśmy, w związku z dużym zainteresowaniem. W Osiedlu Łomianki ceny utrzymujemy na podobnym poziomie, jak przed pandemią.
Ewa Skibińska, marketing manager Grupy BY MADE
Choć w ostatnich miesiącach popyt jest mniejszy niż w okresie sprzed epidemii, już obserwujemy ożywienie na rynku. Po odmrożeniu gospodarki zainteresowanie klientów stopniowo się zwiększa, choć niektórzy inwestorzy wciąż wstrzymują się z decyzjami. Analizując skutki epidemii trzeba mieć na uwadze, że w miastach takich jak Wrocław popyt wciąż przewyższa podaż. Budowy realizowane są bez większych zakłóceń, dlatego nie spodziewamy się powtórki z roku 2008. Wciąż mamy do czynienia z duży niedoborem mieszkań w Polsce. Po kryzysie sprzed kilkunastu lat deweloperzy stali się ostrożniejsi. Bardziej skłaniają się ku liniowemu niż skokowemu wzrostowi podaży.
Wrocław jest miastem dynamicznym, rozwojowym, jego potencjał się powiększa. Ludzie chcą tu mieszkać, przyjeżdżają z innych miast i ciągle generują popyt. Inwestycje w świetnych lokalizacjach cieszą się dużym zainteresowaniem, co widać na przykładzie budynku Legnicka 60C, położonym w centrum Wrocławia.
Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper
Sytuacja, z jaką mamy obecnie do czynienia na rynku nieruchomości i w całej gospodarce ma zupełnie inne podstawy niż kryzys z 2008 roku. Wówczas wszystko było podyktowane załamaniem sektora finansowego. Dopiero później dało się odczuć kryzys w innych sektorach gospodarki. Ówczesny kryzys wywołany był zbyt dużą dostępnością kredytów hipotecznych, które niespłacane wywołały upadek instytucji finansowych. Do tego doszedł spadek wartości obligacji i pęknięcie tzw. bańki cenowej. Obecna sytuacja nie została spowodowana przez problemy sektora finansowego, a przez pandemię. Przed nią koniunktura w branży deweloperskiej była doskonała. Sprzedaż mieszkań była wysoka, co miało potwierdzenie w rosnącej zasobności Polaków. Ten popyt wprawdzie chwilowo się zatrzymał, ale teraz systematycznie się odradza. Covid-19 nie wpłynął również szczególnie mocno na plany konsumentów dotyczące zakupu mieszkań. Przed pandemią chęć kupna lokalu na rynku pierwotnym deklarowało około 53 proc. konsumentów, a obecnie jest to około 47 proc. Natomiast zmianie ulega rodzaj preferowanych nieruchomości. Pandemia sprawiła, że większym zainteresowaniem cieszą się domy, mieszkania z ogrodem czy dużym balkonem lub tarasem. Uważam, że po chwilowym spowolnieniu możemy liczyć na powrót do normalnej sytuacji na rynku nieruchomości. Potwierdzają to sygnały płynące z Azji, która wcześniej uporała się z pandemią.
Autor: Dompress.pl