Wydatki związane z mieszkaniem stanowią dużą część domowego budżetu w skali miesiąca, szczególnie kiedy obciążony on jest ratami kredytu lub czynszem najmu. Ile średnio płacimy za mieszkania i jak bardzo jesteśmy zadłużeni?
Koszty utrzymania mieszkania są podawane w statystykach GUS łącznie z nośnikami energii. Standardowe wydatki to właśnie ogrzanie domu lub mieszkania, często łączone w opłatach do spółdzielni i wspólnoty mieszkaniowej z funduszem remontowym, bieżącymi kosztami administracji, ochrony, utrzymania sprawności technicznej i czystości budynku. Dla około 18% gospodarstw domowych dodatkowym kosztem mieszkania jest spłacanie kredytu hipotecznego, około 10% jest najemcami lokali komunalnych i płaci czynsze najmu, a około 6-8% gospodarstw płaci czynsze za najem rynkowy. W badaniu budżetów gospodarstw domowych koszty użytkowania mieszkania i nośników energii stanowiły około 18% wydatków ogółem, zaraz za żywnością, która pochłania ponad 25% wydatków.
Warto zaznaczyć, że koszty mieszkania to bardzo duży wydatek, a jeśli nie udaje się pokrywać rachunków na bieżąco, to one bardzo szybko się kumulują, generując długi gospodarstw domowych. Jak podaje Krajowy Rejestr Długów (KRD) „zadłużenie polskich konsumentów z tytułu nieopłaconego czynszu i opłat za media wzrosło w czasie 6 miesięcy pandemii o ponad 17 mln zł i wynosi aktualnie ponad 505 mln zł”. Jak również podaje KRD, rekordziści mają zadłużone mieszkania na około milion złotych – trudno zaplanować nawet spłatę takich kwot.
– W lutym, tuż przed ogłoszeniem pandemii, ponad 410 tys. Polek i Polaków zalegało z płatnościami za rachunki domowe, czyli za czynsz, prąd, gaz, woda, wywóz śmieci, Internet i telewizję na kwotę 1,46 mld zł. Obecnie, po 6 miesiącach epidemii, widać ogólny wzrost zadłużenia za opłaty związane tylko z utrzymaniem domu, czyli za czynsz oraz podstawowe media – bez opłat za Internet i telewizję. Jednocześnie liczba takich dłużników lekko spadła. Jeszcze sześć miesięcy temu było ich 77 tys., obecnie jest ich o ponad 15 tys. mniej. Mamy świadomość, że te dane nie do końca oddają rzeczywistość. W pierwszym okresie pandemii, od marca do czerwca, wierzyciele podchodzili bardziej liberalnie do swoich dłużników. Patrząc na to jak dynamicznie rozwija się pandemia, możemy się spodziewać kolejnego przyrostu tego długu, ponieważ kolejni wierzyciele zaczynają traktować osoby zalegające z płatnościami mniej pobłażliwie niż na początku pandemii – mówi Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej S.A.
– Z regulowaniem bieżących płatności borykają się również najemcy mieszkań. Na rynku pozostaje dostępnych wiele mieszkań na wynajem, a to stwarza na właścicielach i zarządcach presję na szybkie znalezienie chętnego. Dlatego weryfikacja najemców mieszkań, przed podpisaniem umowy, pod kątem braku zaległości w spłatach zobowiązań i odpowiedniego comiesięcznego przychodu, to obecnie konieczność, żeby uchronić się przed pułapką jak najszybszego wynajęcia. – podkreśla Piotr Pajda, prezes simpl.rent, startupu, który wprowadził w Polsce standard weryfikacji najemców mieszkań.
Co zrobić, żeby nie stać się dłużnikiem? Trzeba dokładnie sprawdzać, ile kosztują nas różne usługi i co jakiś czas weryfikować na rynku czy ich cena nie jest niższa oraz czy realnie korzystamy z danej usługi. Warto również korzystać z eko-wskazówek eksploatacyjnych, bo czasem proste zmiany nawyków np. dotyczące zużycia prądu na oświetlenie mieszkania, czy wody zużywanej w domu, mogą wpłynąć na obniżenie rachunków. Trzeba oczywiście dokładnie pilnować terminów płatności, bo to właśnie ich niedotrzymywanie skutkuje wpisaniem na listę dłużników. Jeśli chcemy wynająć wybrane mieszkanie i właściciel wymaga weryfikacji zarobków oraz chce sprawdzić brak naszego zadłużenia – zgódźmy się, bo przecież podobną procedurę przechodzi się przy zakupie pralki na raty lub związania się z telekomem, gdzie opłaty miesięczne są o wiele niższe, niż czynsz.
Źródła:
Koszty utrzymania mieszkania: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/sytuacja-gospodarstw-domowych-w-2019-r-w-swietle-badania-budzetow-gospodarstw-domowych,3,19.html
Liczba gospodarstw z kredytem hipotecznym. Raport Q2 2020:
https://www.amron.pl/strona.php?tytul=raporty-amron-sarfin
Dane o tytule prawnym do zajmowanego lokalu:
https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Housing_statistics#Tenure_status
Źródło: simpl.rent.