Odczuwanie bodźców zewnętrznych przez pracowników jest kwestią bardzo indywidualną i przez to niezwykle złożoną. Dla architektów pojęcie neuroróżnorodności w projektowaniu miejsc pracy oznacza zastosowanie rozwiązań, które nie tylko odpowiedzą na potrzeby pracowników o zróżnicowanej wrażliwości sensorycznej, ale też będą wspierać ich produktywność.

Neuroróżnorodność w miejscu pracy

Neuroróżnorodność w architekturze rozumiana jest jako podejście do projektowania budynków i przestrzeni, które uwzględnia zróżnicowane potrzeby i preferencje pracowników. Obejmuje to zarówno osoby z autyzmem czy ADHD, jak i te o unikalnych potrzebach neurologicznych, które, jak się okazuje, wcale nie należą do rzadkości. Chodzi przede wszystkim o uwzględnienie odmiennej wrażliwości na czynniki zewnętrzne, takie jak kolor, tekstura, natężenie światła czy dźwięku. Głównym celem tego typu projektów jest stworzenie środowiska, które jest bardziej inkluzywne i dostępne dla wszystkich, korzystnie wpływa na dobrostan i uwzględnia potrzeby pracowników. Co więcej, poprawa warunków pracy może sprzyjać budowaniu społeczności i finalnie przekłada się na poprawę produktywności całego zespołu w miejscu pracy, wykorzystując różnorodność pracowników.

Zamiast postrzegać neuroróżnorodność jako problem, powinniśmy ją traktować jako cenną wartość, która wnosi unikalne perspektywy i umiejętności do zespołów – mówi Beata Mazur, dyrektor Departamentu Projektów Wnętrz w pracowni Iliard Architecture & Interior Design. Osoby neuroróżnorodne zwykle posiadają silne zdolności analityczne, myślą kreatywnie, częściej zwracają uwagę na szczegóły oraz są nastawione na rozwiązywanie problemów. Przykładowo: osoby z autyzmem mogą być wyjątkowo dobre w zadaniach wymagających precyzji i koncentracji, natomiast osoby z ADHD mogą wnieść do zespołu energię i innowacyjne podejście do pojawiających się wyzwań.

Projektowanie sensoryczne

W świetle powyższego, rolą pracodawców powinno być stworzenie środowiska pracy, które jest przyjazne dla wszystkich członków zespołu. Jednym ze sposobów może być np. oferowanie elastycznych godzin pracy czy możliwość pracy zdalnej, które mogą pomóc osobom neuroróżnorodnym w lepszym zarządzaniu swoimi potrzebami. Jeżeli natomiast mówimy o pracy stacjonarnej, kluczowe jest takie zaprojektowanie przestrzeni, aby była ona jak najlepiej dostosowana do potrzeb pracowników.

W biurach, które projektujemy z myślą o neuroróżnorodności, podstawą jest dostępność, czytelny dla każdego użytkownika schemat komunikacyjny, również w obszarze informacji werbalnej i wizualnej – mówi Anna Branicka, Leading Architect w Design Anatomy.  Kładziemy duży nacisk na personalizację i zróżnicowanie przestrzeni. W sąsiedztwie stref głośnych do pracy grupowej zapewniamy enklawy ciszy, umożliwiające koncentrację, pracę w skupieniu czy relaks. Tworzymy strefy aktywnego wypoczynku, gdzie można zredukować stres poprzez ćwiczenia ruchowe czy rozrywki umysłowe, co z kolei sprzyja integracji.

Na konieczność projektowania stref o zróżnicowanej ilości bodźców zewnętrznych zwraca również uwagę Beata Mazur:

Biura powinny oferować urozmaicone strefy, odpowiadające różnym potrzebom: strefy ciche są idealne dla osób, które potrzebują skupienia i minimalnej ilości bodźców, podczas gdy strefy aktywne mogą służyć do bardziej interaktywnych działań i spotkań zespołowych – jednym z czynników utrudniających pracę osobom o cechach neuroróżnorodnych jest hałas. Warto zatem pomyśleć o zastosowaniu dźwiękochłonnych paneli, dywanów oraz boksów akustycznych, które pomagają w zmniejszeniu jego poziomu. Alternatywnym rozwiązaniem mogą być również udostępniane pracownikom słuchawki wygłuszające.

Na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań, które dzięki doskonałej znajomości ich właściwości i parametrów mogą stanowić proste, a zarazem bardzo efektywne rozwiązanie, uwzględniające szczególne potrzeby pracowników – mówi Anna Branicka. Przykładem są chociażby zastosowane przez nas ostatnio w biurze Sii w Gdańsku lampy akustyczne, wykonane z 5 tys. przetworzonych butelek PET. Zaprojektowaliśmy również panele ścienne oraz tłumiące hałas okładziny słupów, nie tylko z tworzywa PET, ale także ze zmielonej konopi czy wełny drzewnej, Znajomość różnorodnych materiałów pozwala nam kreować odpowiednie środowisko pracy  , ale także korzystnie wpływać na środowisko naturalne.

Oświetlenie

Dobór odpowiedniego typu i natężenia oświetlenia w miejscu pracy odgrywa kluczową rolę w tworzeniu środowiska, które ma być jednocześnie komfortowe i sprzyjające produktywności. Przenosząc to zagadnienie na grunt neuroróżnorodności, gdzie użytkownicy mają odmienne potrzeby sensoryczne, dobór oświetlenia jeszcze bardziej nabiera na znaczeniu, ponieważ w niektórych przypadkach zapewnienie stałego dostępu do światła słonecznego może okazać się niewystarczające.

Zasadniczą kwestią w przypadku grup pracowników o zróżnicowanych preferencjach sensorycznych jest znalezienie odpowiedniego balansu pomiędzy światłem naturalnym, regulującym rytm dobowy, a sztucznym tak, aby zminimalizować dyskomfort związany z nadmiarem bodźców.

Ostre światło może wpływać szczególnie niekorzystnie na osoby nieneurotypowe – mówi Beata Mazur. Z tego powodu jego natężenie powinno być regulowane, aby każdy mógł dostosować je do swoich preferencji. Poza tym najlepiej sprawdzają się naturalne, a także ciepłe i stonowane źródła światła. Niezwykle ważne są też miejsca, gdzie pracownicy mogą się zrelaksować i zregenerować, Mogą to być pokoje sensoryczne z przyjemnym oświetleniem i uspokajającymi dźwiękami, a także miejsca do medytacji i relaksu.

Materiały i wyposażenie

Troska o dobrostan pracowników w naturalny sposób wpłynęła na rozwój branży budowlanej w różnych sektorach na całym świecie. W efekcie, w ostatnich latach obserwujemy dynamiczny rozwój technologii, których wykorzystanie bezpośrednio przekłada się na dobre samopoczucie użytkowników. Jednym z najciekawszych przykładów realizacji tego trendu jest rozwój prefabrykowanego budownictwa modułowego, opartego w całości na drewnie.

Naturalne właściwości drewna, w połączeniu z nowoczesnymi technologiami prefabrykacji, pozwalają tworzyć zdrowe i komfortowe obiekty, a w dodatku proces ich budowy jest dużo krótszy, niż w przypadku technologii tradycyjnych – mówi Tomasz Balcerowski, prezes zarządu EKOINBUD. Mówimy tu nie tylko o sektorze mieszkaniowym – nasze realizacje są przykładem tego, że technologia ta znakomicie sprawdza się w przypadku budynków użyteczności publicznej, ośrodków naukowych, placówek oświatowych czy obiektów biurowych. Wykorzystanie drewna pozwala nie tylko utrzymać optymalny poziom wilgotności w pomieszczeniach, ale także zapewnia użytkownikom komfort termiczny i akustyczny. Ponadto, drewno wprowadza do wnętrz element natury, co sprzyja relaksowi i komfortowi psychicznemu.

Równie istotną kwestią jest odpowiednie wyposażenie wnętrz przeznaczonych do pracy. Dla osób o podwyższonej wrażliwości sensorycznej przestrzenie o zbyt małych metrażach, zróżnicowanej kolorystyce czy nadmiernej ilości dodatków mogą być źródłem dyskomfortu, szczególnie w przypadkach, gdy muszą w nich przebywać codziennie.

Używamy kolorów i materiałów, które nie wywołują nadmiernej stymulacji neurologicznej, ale są również dalekie od monotonii – mówi Anna Branicka. Wprowadzamy dużo zieleni działającej łagodząco na układ nerwowy, a także wybieramy ergonomiczne meble dopasowane do zróżnicowanych potrzeb. Świetnie sprawdzają się rozwiązania modułowe i mobilne, biurka z regulacją wysokości, umożliwiające pracę w pozycji siedzącej lub stojącej. Ważna jest również integracja technologii wspierających różne style pracy.

Na konieczność ograniczenia bodźców zwraca również uwagę Daniel Ochońko, prezes zarządu Trust Us, spółki specjalizującej się w wyposażaniu wnętrz obiektów komercyjnych:

W przypadku wyposażania tego typu przestrzeni kluczowa powinna być neutralność kolorystyczna i pewien minimalizm w zakresie wyposażenia. Często wykorzystywane są stonowane, pastelowe barwy, nierzadko pojawia się również biel. Bardzo istotnym uzupełnieniem i jednocześnie czynnikiem, który zdecydowanie wpływa na dobre samopoczucie pracowników, są nawiązania do natury, w postaci dodatków z litego drewna. Często wykorzystuje się również naturalną roślinność, która dodatkowo podnosi estetykę wnętrza a także poprawia jakość powietrza.

materiał prasowy
Źródło: Ultra Relations.

Nieruchomości komercyjne, które mają bezspoinowe powłoki żywiczne na schodach, prezentują się oryginalnie. Aplikacja systemów żywicznych na schodach wymaga sporych nakładów czasu i pracy, a do tego odpowiednich umiejętności i staranności ze strony wykonawcy przy wykończeniu detali. W związku z wymaganiami dotyczącymi odpowiedniej klasy przeciwpoślizgowości, na schodach stosuje się żywice z dodatkami, takimi jak piasek kwarcowy, płatki, kruszywo marmurowe. Wykorzystanie rozmaitych materiałów i technologii pozwala uzyskać bardzo różnorodne efekty wizualne, odpowiednie do pomieszczeń przemysłowych, jak i do bardziej eleganckich, dekoracyjnych wnętrz. Dostępne są również systemy posadzkowe do zastosowań zewnętrznych, w tym szybkowiążące.

Eksperci wiodącej w zakresie rozwiązań żywicznych marki Flowcrete przedstawiają najciekawsze, inspirujące realizacje klatek schodowych.

Tradycyjne lastryko, czyli terazzo cementowe, ma gładką powierzchnię, powstałą w wyniku szlifowania. Ze względu na cementową matrycę, z czasem na jego powierzchni pojawiają się różne defekty wymagające naprawy.

Renowację schodów, bez zwiększania ich obciążenia, można przeprowadzić poprzez ułożenie dekoracyjnego systemu na bazie żywicy epoksydowej i kolorowych płatków – Peran PGF Floor Flakes. System ten wygląda podobnie do lastryko, ale posiada lekko przeciwpoślizgową fakturę przypominającą skórkę pomarańczy. Jest to rozwiązanie nie tylko bardziej bezpieczne, ale także trwałe i odporne na ścieranie, które zachowuje estetyczny wygląd przez lata. Technologia ta pozwala uzyskać o wiele więcej atrakcyjnych efektów wizualnych, niż tylko ten przypominający klasyczne terazzo – zarówno poprzez zmianę kolorystyki żywicy, jak i zastosowanie różnorodnych mieszanek kolorowych płatków.

Źródło: Flowcrete.

Archipelag Łeba, czyli planowany kompleks kameralnych budynków z obiektem basenowym i innymi udogodnieniami to przykład przemyślanego, zrównoważonego budownictwa. Projekt second home nad morzem, autorstwa renomowanej pracowni APA Wojciechowski Architekci, ma zrealizować trójmiejski deweloper ALLCON. Nowa inwestycja może przynieść wiele korzyści nie tylko przyszłym właścicielom czy turystom, ale także mieszkańcom Łeby.

Archipelag Łeba powstanie przy ulicy Turystycznej. To spokojna okolica, sąsiadująca od północy i zachodu z lasami Parku Narodowego, a od wschodu i południa – z rzeką Łebą. Do centrum miasta oraz nadmorskiej plaży można dostać się bardzo szybko – wystarczy kilkuminutowy spacer.

– Staraliśmy się w jak największym stopniu wykorzystać walory działki: nie tylko ze względu na ochronę środowiska i zasady budownictwa zrównoważonego, ale też po to, by przyszli właściciele apartamentów oraz lokalni mieszkańcy mogli korzystać
z walorów przyrody – mówi Szymon Wojciechowski, prezes zarządu, współwłaściciel, architekt-partner w wielokrotnie nagradzanej pracowni APA Wojciechowski Architekci, której projekty realizowane są w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej.

Planowany zespół 3 i 4-piętrowych budynków będzie charakteryzował się spokojną, nawiązującą do architektury Łeby formą. W centrum kompleksu zaplanowano dwukondygnacyjny obiekt sportowo – rekreacyjny z basenem, zaś w jednym budynku od ul. Turystycznej – lokale usługowe, w tym przystosowane pod gastronomię. W projekcie architektury krajobrazu uwzględniono m.in. plac publiczny miejsca spotkań, altany, place zabaw oraz strefy relaksu.

Inwestorem planującym przedsięwzięcie jest trójmiejska firma ALLCON.

Źródło: ALLCON.