Zapowiada się rekordowy rok dla nieruchomości logistycznych

John Palmer_2020_Savills_low res

Bieżący rok na rynku nieruchomości logistycznych w Europie znów będzie rekordowy, prognozuje Savills. Według analityków firmy wskazują na to wolumeny transakcji inwestycyjnych i aktywności najemców, które już po pierwszym półroczu przekroczyły średnie pięcioletnie. W Polsce popyt na powierzchnie logistyczne w pierwszej połowie 2021 roku po raz pierwszy w historii przekroczył 3 mln m kw. i był wyższy niż we Francji, Wielkiej Brytanii czy Hiszpanii.

Raport międzynarodowej firmy doradczej Savills wskazuje, że na inwestycje w sektorze nieruchomości logistycznych w Europie przeznaczana jest obecnie bezprecedensowa ilość kapitału. Wartość transakcji inwestycyjnych w pierwszej połowie 2021 roku wyniosła 22,5 mld euro, co stanowi 64% rekordowego wolumenu za cały 2020 rok i oznacza wzrost o 60% w porównaniu ze średnią pięcioletnią za pierwsze półrocze.

Najpopularniejszym kierunkiem inwestycyjnym jest Wielka Brytania, na którą przypadło 37% całkowitego wolumenu transakcji w pierwszym półroczu. Wśród rynków, które także odnotowały wyniki powyżej średniej za ostatnie pięć lat, znalazły się Irlandia, Hiszpania i Holandia.

Ilość kapitału alokowanego na inwestycje w sektorze logistycznym stanowi nieco ponad 20% całkowitej kwoty zainwestowanej w nieruchomości w Europie od początku roku – dla porównania jego udział w latach poprzednich utrzymywał się na poziomie ok. 10%. Z przeprowadzonej przez Savills analizy nowego kapitału pozyskanego przez fundusze inwestycyjne wynika, że 39% nowych środków zgromadzonych w tym roku przeznaczono na obiekty logistyczne – to więcej niż w przypadku jakiegokolwiek innego sektora nieruchomości komercyjnych.

Złagodzenie ograniczeń w podróżowaniu przyczyniło się do ożywienia aktywności inwestycyjnej ze strony podmiotów z USA, natomiast inwestorzy prywatni korzystają na silnej kompresji stóp kapitalizacji, która rozpoczęła się 24 miesiące temu.

Jednocześnie w pierwszej połowie 2021 roku popyt na powierzchnie logistyczne w Europie osiągnął poziom 18,7 mln m kw. i był o 63% wyższy od średniej za pierwsze półrocze. Największe wzrosty w porównaniu ze średnią pięcioletnią za pierwsze sześć miesięcy roku odnotowano w Niemczech (+28%), Holandii (+64%) i Polsce (+102%).

W Wielkiej Brytanii wolumen transakcji najmu za pierwsze półrocze 2021 roku był wyższy o 82% w stosunku do średniej długoterminowej, do czego przyczynił się popyt na powierzchnie logistyczne ze strony operatorów sklepów internetowych.

Savills wskazuje, że rekordowe wolumeny transakcji inwestycyjnych i aktywności najemców wynikają ze skumulowania wzrostu, jakiego można byłoby oczekiwać w perspektywie pięciu lat, w okresie zaledwie 18 miesięcy. Pandemia Covid-19 przyspieszyła zmiany strukturalne, które spowodowały olbrzymią ekspansję sektora e-commerce. Ze względu na aktywność najemców i ograniczoną dostępność gruntów inwestycyjnych w całej Europie konsekwentnie maleje stopa pustostanów.

Wskaźniki powierzchni niewynajętej w Europie obniżyły się w ostatnich 12 miesiącach o 80 punktów bazowych do 4,6%. Do spadku przyczynił się wyższy popyt odnotowany w Hiszpanii, natomiast najmniej dostępnej powierzchni jest w Czechach (2,4%), Danii (2,6%), Barcelonie (3,3%), Oslo (3,8%) i Helsinkach (4,3%).

W związku z tym czynsze za najlepsze powierzchnie wzrosły w ostatnich 12 miesiącach o średnio 2%, przy czym w największym stopniu w Lizbonie (20%) i okolicach Warszawy (16%). Savills przewiduje, że z powodu luki podażowej tempo wzrostu stawek czynszowych ponownie przyspieszy w kolejnych 12-18 miesiącach.

Rekordowo niskie stopy pustostanów i perspektywa wzrostu czynszów oznaczają, że stopy kapitalizacji będą ulegały dalszej kompresji i osiągną poziom ok. 3%-4% na większości głównych rynków europejskich.

„Nic nie wskazuje na to, aby takie czynniki na rynku najmu jak ograniczona podaż i wysoki popyt uległy zmianie w perspektywie średnioterminowej, co z kolei umożliwi inwestorom uzyskiwanie gwarancji lub poręczeń w związku z nabyciem aktywów przy założeniu dalszego wzrostu czynszów” – mówi Marcus De Minckwitz, dyrektor działu nieruchomości przemysłowych i logistycznych w regionie EMEA.

„Średnie stopy kapitalizacji dla nieruchomości logistycznych w Europie wynoszą obecnie 4,35%. Wszystko wskazuje na to, że w krajach charakteryzujących się odpowiednimi warunkami na rynkach najmu spadną znacznie poniżej poziomu 4%, jak miało to miejsce we Francji, Niemczech czy Wielkiej Brytanii, a nawet poniżej 3% w przypadku najbardziej atrakcyjnych aktywów” – dodaje Kevin Mofid, dyrektor działu badań europejskiego rynku nieruchomości logistycznych.

Savills zauważa, że inwestorzy coraz chętniej poszukują okazji inwestycyjnych poza głównymi rynkami w nadziei na bardziej atrakcyjne przychody. Według prognoz firmy Savills stopy kapitalizacji w Europie Południowej oraz Środkowo-Wschodniej będą ulegały dalszej kompresji w perspektywie najbliższego roku.

Mike Barnes, Associate, dział badań rynków europejskich w Savills, zauważa, że najemcy zaczynają uwzględniać zasady ESG w swoich strategiach: „Najemcy, a zwłaszcza sieci handlowe, obecnie coraz częściej zwracają uwagę na poziom emisji dwutlenku węgla i modyfikują łańcuchy dostaw, aby osiągnąć wyznaczone cele. W związku z tym niezbędne będzie zwiększenie dostępności punktów ładowania pojazdów elektrycznych, co pozwoliłoby osiągnąć neutralność klimatyczną UE do 2050 r., a jednocześnie umożliwiłoby sieciom handlowym zaspokojenie rosnącego popytu na dostawy produktów zamawianych online”.

„W Polsce, w pierwszej połowie 2021 r. wartość transakcji inwestycyjnych w sektorze nieruchomości magazynowych i przemysłowych wyniosła prawie 895 mln euro i była o 22% niższa od wyniku odnotowanego w analogicznym okresie rok wcześniej, co było spowodowane głównie brakiem podaży produktów inwestycyjnych na rynku. Jednak wskaźniki pustostanów w obiektach logistycznych w Europie są na rekordowo niskim poziomie, co dobrze wróży rynkowi inwestycyjnemu. Na koniec pierwszego półrocza 2021 roku stopa pustostanów w Polsce obniżyła się do 5,3%, czyli poziomu zbliżonego do obserwowanego w Wielkiej Brytanii i Francji. Jednocześnie popyt wzrósł o 78% w porównaniu ze średnią pięcioletnią. Pierwszy raz w historii wolumen transakcji najmu w Polsce za pierwsze sześć miesięcy roku przekroczył 3 mln m kw. i był wyższy niż we Francji (1 702 000 m kw.), Wielkiej Brytanii (2 146 000 m kw.) i Hiszpanii (1 112 000 m kw.). W ostatnich 12 miesiącach Polska odnotowała imponującą aktywność najemców, którzy wynajęli ponad 6,2 mln m kw. powierzchni magazynowej” – podsumowuje John Palmer, dyrektor zespołu doradztwa inwestycyjnego w sektorze nieruchomości magazynowych i przemysłowych, Savills Polska.

Źródło: Savills Polska.

Blisko 3 mld euro po pierwszej połowie roku

Tomasz Buras_Savills_low res (1)

Blisko 3 mld euro po pierwszej połowie roku. W pierwszej połowie 2020 r. wartość transakcji inwestycyjnych na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce wyniosła 2,92 mld euro, czyli o blisko 5% więcej niż w analogicznym okresie 2019 roku, podała firma doradcza Savills. Był to tym samym drugi najlepszy w historii wynik na półmetku roku, pomimo wyzwań związanych z Covid-19. Zgodnie z prognozami Savills, w drugiej połowie roku wpływ pandemii będzie widoczny, ale wolumen inwestycyjny nie powinien być niższy od rekordowego zeszłorocznego o więcej niż 20%.

W pierwszej połowie 2020 r. najwięcej zainwestowano w nieruchomości biurowe (1,33 mld euro, spadek o 20% r-d-r). Na drugim miejscu znalazły się nieruchomości magazynowe i przemysłowe (1,15 mld euro, wzrost o blisko 155% r-d-r). Tak dobry wynik w sektorze nieruchomości logistycznych to według Savills symbol zmian w sentymencie inwestorów, który przekierowany został na tę klasę aktywów w kilku ostatnich latach. Obecnie zjawisko to przybiera na sile, m.in. w wyniku przyspieszenia rozwoju branży e-commerce wywołanego pandemią Covid-19, czy szans, jakie dla Polski stwarza perspektywa dążenia producentów do skrócenia łańcuchów dostaw (nearshoring). W samym tylko pierwszym kwartale 2020 r. obiekty magazynowe odpowiadały za ponad połowę całkowitego wolumenu, m.in. dzięki  transakcjom zrealizowanym przez Savills Investment Management (sześć obiektów o łącznej powierzchni ponad 400 000 m kw.), w których doradzała firma Savills.

Nagłe spowolnienie koniunktury wywołane pandemią Covid-19 nie pozostało bez wpływu na stopy kapitalizacji. Savills szacuje, że w sektorze biurowym, w przypadku najlepszych obiektów w centrum Warszawy, dokonała się ich korekta na poziomie 25-50 punktów bazowych. Przekłada się to obecnie na stopy kapitalizacji dla najlepszych biurowców rzędu 4,50%, podczas gdy przed pandemią negocjowane były w tym sektorze transakcje ze stopą kapitalizacji 4,25%. Korekta na podobnym poziomie dokonała się również w lokalizacjach poza centrum oraz w miastach regionalnych. W ocenie Savills, inwestorzy dużo większy nacisk kładą obecnie na analizę najemców i w zależności od branży, w której najemcy działają, ocena ryzyka stabilności takiej firmy może wpłynąć na korektę stóp kapitalizacji o kolejne 15-25 punktów bazowych. Do momentu odbicia gospodarki oraz konsensusu w sprawie skali zjawiska pracy z domu, stopy kapitalizacji dla najlepszych biurowców w stolicy będą poruszać się w przedziale 4.5%-4.75%.  Savills zwraca również uwagę na małą liczbę transakcji w 2020 r. dotyczących najlepszych biurowców łączących centralną lokalizację i długoterminowe umowy najmu. Powodem tego były duże różnice w oczekiwaniach cenowych pomiędzy sprzedającymi a kupującymi.

Stopy kapitalizacji dla nieruchomości handlowych wzrosły o około 25-50 punktów bazowych, a w przypadku nieruchomości magazynowych utrzymały się na dotychczasowym poziomie ok. 5% dla najlepszych obiektów dedykowanych pojedynczym, dużym najemcom. Po raz pierwszy w historii stopy kapitalizacji dla obiektów magazynowych zrównały się z poziomem szacowanym dla najlepszych obiektów handlowych.

„Nieruchomości magazynowe w dużej mierze wychodzą z pandemii obronną ręką. Perspektywy rozwoju dla tego sektora są nadal bardzo dobre. Przyspieszony rozwój rynku e-commerce niewątpliwie wzmocni popyt ze strony inwestorów. Więcej niewiadomych pojawia się w kontekście wpływu pandemii na sektor biurowy. Może ona doprowadzić do polaryzacji rynku i koncentracji kapitału inwestycyjnego w nieruchomościach biurowych w najlepszych lokalizacjach, które z dużym prawdopodobieństwem obronią swoją pozycję w dłuższym okresie. Trudny czas dla sektora nieruchomości handlowych może przyciągać inwestorów, którzy rozumieją zachodzące w nim zmiany i potrafią budować wartość w takim otoczeniu rynkowym. Wiatru w żagle dostali inwestorzy z sektora instytucjonalnego najmu mieszkań (PRS). Praca z domu otworzyła dyskusję o nowym wymiarze funkcji mieszkaniowej połączonej z aspektami przestrzeni komercyjnej. Zjawisko to określane jest mianem resimercial (od słów residential – mieszkaniowy i commercial – komercyjny) i wkrótce może stać się jednym z najpopularniejszych zwrotów na rynku nieruchomości. Wreszcie, pandemia pokazała, że są klasy aktywów związanych z nieruchomościami, których wyniki nie zależą od odwiedzalności czy obecności pracowników. Należą do nich np. centra danych czy farmy solarne. Z czasem poszerzą one pulę inwestycji alternatywnych” – mówi Tomasz Buras, CEO Savills w Polsce oraz dyrektor działu doradztwa inwestycyjnego.

Wysoka wartość transakcji na rynku inwestycyjnym w pierwszej połowie 2020 roku, to w ocenie ekspertów Savills rezultat m.in. bardzo dobrej koniunktury na rynku w ostatnich latach i finalizacji transakcji rozpoczętych jeszcze przed pandemią. Szereg restrykcji wprowadzanych od połowy marca przyczynił się do opóźnień w toczących się procesach transakcyjnych, a w niektórych przypadkach do wstrzymania rozmów. Konsekwencje tego zjawiska będą widoczne również w drugiej połowie roku. Obecnie obserwuje się chęć powrotu do aktywności ze strony inwestorów i wzrost liczby nowych procesów transakcyjnych. Ich finalizacja będzie możliwa jeszcze w tym roku, pod warunkiem, że jesienią nie będzie konieczności ponownego zaostrzenia restrykcji. Jak szacuje firma Savills, całoroczny wolumen transakcji inwestycyjnych w 2020 r. może być do 20% niższy od zeszłorocznego, który był rekordowo wysoki i wyniósł 7,8 mld euro. Z pewnością, będzie to dobry rok dla sektora nieruchomości magazynowych, który oprócz bardzo dobrych pierwszych sześciu miesięcy roku, drugie półrocze rozpoczął od finalizacji spektakularnej transakcji przejęcia portfela nieruchomości logistycznych Grupy Goodman przez GLP.

Źródło: Savills.