Państwowe i samorządowe urzędy i instytucje to coraz bardziej liczący się gracz na rynku nieruchomości biurowych. I nie chodzi tylko o wynajem. Sektor publiczny coraz więcej buduje. Dokonuje też transakcji obrotu atrakcyjnymi nieruchomościami, traktowanymi inwestycyjnie.
Znaczenie samorządów i państwa na rynku nieruchomości komercyjnych – w szczególności powierzchni biurowych – rośnie istotnie od kilku lat. „Prekursorem” była Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która w 2007 roku wynajęła 5000 mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej w warszawskim biurowcu Żelazna. Dziś ARMiR ma swoją siedzibę w Poleczki Business Park na warszawskim Ursynowie, gdzie wynajmuje 16,5 tys. mkw.
Z każdym rokiem przybywa transakcji najmu z udziałem publicznych podmiotów. Obecnie choćby nowej siedziby szuka Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które wyprowadza się z pałacyku przy ul. Foksal w Warszawie. Z kolei Poczta Polska przeprowadzi się do nowej siedziby jesienią 2015. Będzie to nowoczesny, rosnący na warszawskim Służewcu, biurowiec klasy A, Domaniewska Office Hub. Wśród publicznych najemców nowoczesnych biur można wymienić także m.in. Pocztę Polską, która. Poczta wynajmie tam około 13 tys. mkw., wyprowadzając się jednocześnie z dotychczasowej siedziby, czyli biurowca Intraco na Mokotowie.
Inny publiczny najemca to Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, która od maja 2013 roku działa w biurowcu Skanska – Green Corner, gdzie wynajmuje 12 tys. mkw. Z kolei Instytut Pamięci Narodowej zajmuje blisko 7000 mkw. powierzchni w biurowcu przy ul. Wołoskiej w Warszawie, w kompleksie Mokotów Business Park. Do listy publicznych najemców w stolicy dorzućmy jeszcze Urząd Transportu Kolejowego. Ten od końca września 2014 ma siedzibę w Eurocentrum Office Complex, przy Alejach Jerozolimskich.
Transakcje najmu nowoczesnych biur z udziałem sektora publicznego to jednak nie tylko Warszawa. W ostatnim czasie mamy prawdziwy wysp już zrealizowanych, albo planowanych transakcji najmu. W Rybniku, Urząd Celny przeniósł się do biurowca przy ulicy Kłokocińskiej. W Rzeszowie tamtejszy Urząd Miejski przymierza się do przeniesienia swych wydziałów do biurowca Centrum 200. W Lublinie Urząd Miasta wynajmie 15 tys. mkw. w biurowcu, który dopiero powstanie, przy ul. Wieniawskiej.
Wzrost znaczenia urzędów i instytucji na rynku powierzchni biurowych dotyczy jednak nie tylko najmu. Urzędy bowiem coraz więcej inwestują w nowe obiekty. Inwestują nie tylko w celu zapewnienia sobie nowej, wygodniejszej siedziby, czy optymalizacji działania oraz kosztów. Coraz częściej sektor publiczny podchodzi do takich inicjatyw właśnie inwestycyjnie, biorąc pod uwagę przyszłe potencjalne korzyści z wynajmu biur, czy sprzedaży.
Z taką sytuacją mamy m.in. w Poznaniu, gdzie tamtejszy Urząd Marszałkowski za 175 mln zł wybudował dla siebie 12 piętrowy biurowiec klasy A, wraz z dwupoziomowym parkingiem podziemnym. Przedstawiciele instytucji potwierdzają, że obiekt należy traktować nie tylko jako siedzibę ale również inwestycję. Dwie z 12 kondygnacji nie będą zajęte przez urzędników, a zostaną przeznaczone pod działalność usługową.
Podobną drogą idą władze samorządowe Małopolski. W Krakowie pod koniec maja 2014 wyłoniono zwycięski projekt firmy Horizone Studio na Ratusz Marszałkowski, który ma stanąć przy rondzie Grzegórzeckim do końca 2018 roku. Jego koszt to prawie 160 mln zł. Sam projekt kosztował prawie 5 mln zł. Ratusz Marszałkowski oferować będzie ok. 36 000 mkw. powierzchni. Pierwszy etap inwestycji wiąże się z budową trzech budynkó (A, B i C). W przyszłości mogą one zostać uzupełnione o budynku D i E.
W 2015 roku sektor publiczny dostarczy co najmniej kilkadziesiąt tysięcy metrów kwadratowych nowej powierzchni biurowej. W budowie jest m.in. nowy biurowiec Izby Skarbowej we Wrocławiu. Chodzi o 12 piętrowy obiekt, w prestiżowej lokalizacji, przy ul. Powstańców Śląskich. Biurowiec ma być gotowy w kwietniu. W Katowicach tamtejszy urząd miasta przez 4 lata remontował za 30 mln zł dawny Dom Prasy, do którego się przeniósł. Z kolei w Bydgoszczy na przełomie roku otwarto nową siedzibę Urzędu Dozoru Technicznego. Chodzi o bardzo nowoczesny biurowiec przy ul. Kamiennej.
Jak już wspomnieliśmy – sektor publiczny coraz częściej podchodzi do takich realizacji, jako do inwestycji, z których później można czerpać korzyści w postaci przychodów z wynajmu, ale nie tylko.
Obiekty publiczne cechuje zazwyczaj dobra lokalizacja i często wysoki standard co oznacza, że mogą być one bardzo atrakcyjne dla kupujących. Samorządy coraz częściej dążą do uwolnienia kapitału poprzez tzw. najem zwrotny (sell and lease back). Tak postąpiono choćby we Wrocławiu, gdzie Urząd Miasta sprzedał swoje budynki (kupującym był bank PKO) podpisując jednocześnie umowę najmu na 10 lat, z prawem odkupu po tym okresie. Dzięki temu urząd uwolnił kapitał w postaci sprzedaży, a jednocześnie nadal może korzystać z obiektów.
W najbliższym czasie sektor publiczny na pewno będzie zyskiwał na znaczeniu na rynku powierzchni biurowych. Polskie instytucje przechodzą pod tym względem podobną drogę jak samorządy i urzędy na Zachodzie, które już kilkadziesiąt lat temu uzyskały wysoki status na rynku nieruchomości komercyjnych.
Z punktu widzenia inwestorów instytucje publiczne to pożądany najemca, który zazwyczaj wynajmuje duże powierzchnie. Z kolei urzędy nie mają dziś problemu ze znalezieniem obiektów spełniających nawet wyśrubowane oczekiwania. W ten sposób instytucje uzyskują nowoczesne siedziby, na czym korzystają nie tylko pracownicy ale i klienci samych urzędów.
Marcin Moneta