Jaka przyszłość czeka biurowe nieruchomości komercyjne? Rośnie popularność pracy hybrydowej

jaka_przyszlosc_czeka_biuraWydarzenia minionych dwóch lat doprowadziły do głębokich zmian społecznych, politycznych i ekonomicznych. Sektorem, który wciąż odczuwa skutki licznych przeobrażeń jest branża nieruchomości, w tym rynek biurowy. Firmy reorganizują swoje biura i wprowadzają nowe modele pracy. Jak wynika z badania przeprowadzonego przez międzynarodową firmę doradczą Cushman & Wakefield wśród najemców biurowych, 3 na 5 z nich docelowo wdroży hybrydowy model pracy – jest to o 14 pp. więcej niż w ubiegłym roku. Jakie inne wnioski płyną z raportu pt. „Jaka przyszłość czeka biura?”?

Spis treści:
Praca hybrydowa popularniejsza niż rok temu
Pandemia zmienia oblicze biur
Jak pracodawcy motywują pracowników do powrotu do biura?

Praca hybrydowa popularniejsza niż rok temu

59% ankietowanych pracodawców wskazało, że wdrożyło lub wdroży hybrydowy model pracy. To wzrost o 14 pp. względem badania z czerwca 2021 roku. Najczęstszą wskazywaną przez respondentów formą pracy hybrydowej była ta zakładająca pełną elastyczność i możliwość podjęcia decyzji przez pracownika odnośnie tego, kiedy pracuje z biura, a kiedy z domu – tę formę wybrało 30% pracodawców, o 3 pp. więcej niż rok temu.

Tradycyjny model pracy jako docelowy wskazało blisko 27% ankietowanych pracodawców, z czego ¾ dopuszcza pracę zdalną w wyjątkowych sytuacjach. Tryb pracy wyłącznie zdalnej nie został wskazany przez żadnego z respondentów. 14% badanych nie podjęło jeszcze decyzji w tym zakresie, co stanowi spadek o 16 pp. w porównaniu do badania z czerwca 2021 roku.

Pandemia zmienia oblicze biur

Ponad 10% badanych wprowadziło zmiany w funkcjonowaniu przestrzeni biurowej w trakcie pandemii, a niemal co czwarty (24%) planuje wprowadzić je w ciągu najbliższych 12 miesięcy. Blisko ¼ ankietowanych nie podjęła jeszcze decyzji w tym zakresie, co stanowi spadek o 6 pp. względem badania z czerwca 2021 roku. 32% zadeklarowało z kolei, że nie wprowadzi żadnych zmian.

Brak decyzji o wprowadzeniu jakichkolwiek zmian w przestrzeni biurowej, zadeklarowane przez ponad 30% ankietowanych, może wynikać z etapu trwania umowy lub braku nakładów kapitałowych udzielanych zwyczajowo przez właścicieli na wykończenie lub modernizację powierzchni. Ograniczeniem dla planów inwestycyjnych najemców może być również wzrost kosztów wykończenia powierzchni obserwowany od początku 2022 roku – komentuje Jan Szulborski, starszy konsultant w Dziale Doradztwa i Badań Rynku w Cushman & Wakefield.

Powszechnym narzędziem wykorzystywanym przez 43% badanych w zakresie planowania pracy w biurze okazały się aplikacje używane do obsługi procesu rezerwacji biurek, sal oraz miejsc parkingowych.

Z badania wynika, że pracodawcy zwiększyli liczbę małych sal lub budek do spotkań i wideokonferencji – te udogodnienia wprowadziło ponad 40% respondentów. Wśród pożądanych przez najemców elementów wyposażenia biura znalazły się również restauracja/kantyna, bankomat oraz infrastruktura dla rowerzystów, które wskazało odpowiednio 67%, 43% i 40% badanych pracodawców.

Jak pracodawcy motywują pracowników do powrotu do biura?

Z przeprowadzonego przez Cushman & Wakefield badania wynika również, że w ocenie pracodawców nastawienie pracowników do powrotu do biura jest gorsze niż rok temu. W ubiegłym roku blisko połowa badanych wskazywała, że nastawienie pracowników do powrotu do biura było pozytywne. Jeśli zsumujemy odpowiedzi „pozytywne” i „raczej pozytywne” dla badania przeprowadzonego w 2022 roku, to udział pracodawców, których nastawienie do powrotu do biura było pozytywne, spadł o 11 pp.

Wszystkie działania, które podejmujemy każdego dnia mają ogromny wpływ na budowanie doświadczeń zarówno po stronie naszych pracowników jak i naszych klientów. Świadomość i konsekwencja są niezbędne w tworzeniu miejsca pracy przyszłości – takiego, które zachęca do wymiany doświadczeń, wzmacnia poczucie przynależności, daje przestrzeń do realizacji celów i rozwoju w sposób zrównoważony, a jednocześnie odzwierciedla kulturę i wartości firmy – dodaje Anna Trochim, Head of Human Resources  Poland, Cushman & Wakefield.

Z badania wynika, że aż co czwarty ankietowany pracodawca wprowadził rozwiązania mające na celu poprawę dobrostanu swoich pracowników. Aż 59% ankietowanych zwiększyło ilość zieleni w biurze (59%). 28% zadbało o wyposażenie biura w fotel do masażu, 23% o zapewnienie usługi masażysty, czy wymianę mebli na bardziej ergonomiczne. Niemal co czwarty (23%) poprawił akustykę, a 18% – jakość powietrza w biurze.

Badanie wykonane zostało metodą CAWI w czerwcu 2022 roku na próbie 103 osób decyzyjnych w zakresie zarządzania przestrzenią biurową (CEO, Dyr. Administracyjny, Dyr. Operacyjny, Office Manager).

 

Źródło: Cushman & Wakefield.

Inwestycja STOP SHOP Zielona Góra z pozwoleniem na budowę

DCIM100MEDIADJI_0074.JPG

IMMOFINANZ, właściciel czołowej europejskiej marki parków handlowych STOP SHOP, otrzymał w ostatnich dniach pozwolenie na budowę dla swojego najnowszego planowanego projektu pod tym brandem, w Zielonej Górze. W aktualnej fazie, inwestor przymierza się do wyboru generalnego wykonawcy.

Rozpoczęcie prac budowlanych przewidziane jest w najbliższych miesiącach, a ukończenie i otwarcie nowego parku handlowego STOP SHOP Zielona Góra ma nastąpić na przełomie roku 2021/2022.
STOP SHOP Zielona Góra będzie miał łącznie 14 sklepów na dostępnej powierzchni pod wynajem ponad 6.600 m kw. Bezpośrednio przed STOP SHOP-em dostępnych będzie ok. 160 miejsc parkingowych. Działka, na której realizowany będzie zielonogórski projekt znajduje się w sąsiedztwie istniejącego już supermarketu oraz sklepu DYI, które dzięki komplementarności oferty, będą pozwalały klientom na realizację szerokich potrzeb zakupowych w jednym miejscu.

STOP SHOP Zielona Góra zlokalizowany będzie w rozwijającej się dynamicznie wschodniej części miasta, bezpośrednio przy popularnym osiedlu Pomorskie, przy łączącej z centrum miasta Szosie Kisielińskiej, w pobliżu ronda Orląt Lwowskich. Dojazd do parku handlowego będzie możliwy także z ulicy Kętrzyńskiej, która łączy tę część miasta z drogą ekspresową S3. Łączny zasięg nowego STOP SHOP-u oszacowano na 272.000 osób. Oznacza to, że tylu klientów będzie mogło dotrzeć do nowego parku handlowego w przeciągu 30 minut jazdy samochodem.

„Nasza marka STOP SHOP to bardzo odporny na kryzys format handlowy. Jest wysoce ustandaryzowany, dlatego oferuje atrakcyjne czynsze dla najemców. Koncentruje się również na przystępnych cenowo produktach, co szczególnie ma znaczenie w trudniejszych czasach, jak chociażby aktualnie, kiedy kupujący wykazują coraz większą wrażliwość cenową. Dodatkowo, robiąc zakupy w parku handlowym, ludzie mają większe poczucie bezpieczeństwa – głównie ze względu na brak części wspólnych oraz bezpośredni dostęp do sklepów z parkingu”, skomentowała Magdalena Kowalewska, Country Manager Operations Poland, IMMOFINANZ. „Jeśli chodzi o naszą najnowszą inwestycję w Zielonej Górze, już teraz prowadzimy zaawansowane rozmowy z przyszłymi najemcami. Wkrótce będziemy mogli poinformować, które marki otworzą swoje sklepy w naszym najnowszym parku handlowym”, dodała.

STOP SHOP Zielona Góra będzie jedenastym parkiem handlowym pod tą marką w Polsce. Aktualnie IMMOFINANZ posiada w swoim portfelu 98 parków handlowych pod tą marką w dziewięciu krajach. Poza Polską, STOP SHOP-y rozlokowane są także na Słowacji, w Czechach, Austrii, na Węgrzech, w Serbii, Słowenii, Chorwacji oraz Rumunii.

Źródło: IMMOFINANZ.

Miasta i nieruchomości przystosowują się do zmian klimatu i pandemii COVID-19

ULI Poland Conference foto

Miasta i nieruchomości przystosowują się do zmian klimatu i pandemii COVID-19. Na przełomie czerwca i lipca polski oddział Urban Land Institute zorganizował wirtualną konferencję zagranicznych ekspertów, którzy dyskutowali o tym, w jaki sposób miasta mogą wyjść z obecnego kryzysu. Paneliści zastanawiali się nad wpływem pandemii na kondycję miast w kontekście przygotowania na zmiany klimatu, zrównoważonego finansowania, zdrowia i technologii. Wirtualne wydarzenie zgromadziło specjalistów z branży nieruchomości w Polsce oraz spotkało się z dużym zainteresowaniem członków ULI z całego świata.

Zgodnie z zaleceniami dotyczącymi dystansowania społecznego coroczna konferencja ULI Poland została przeniesiona do Internetu. W wyniku tej zmiany forum otworzyło się na publiczność z całego świata, przyciągając słuchaczy z krajów takich jak Chiny, Czechy, Dania, Kanada, Niemcy, Rumunia, Wielka Brytania i USA. W programie znalazły się inspirujące prezentacje i analizy zagranicznych architektów (pracownie Skidmore, Owings & Merrill, MVRDV i SLA Copenhagen), innowatorów z różnych organizacji i firm (reSITE, Global Resilient Cities Network, Blue Zones, Measurabl, Fifth Wall, Zalando), a także przedstawicieli czołowych inwestorów (Echo Investment, Ghelamco, Hines, Immobel, Skanska).

Miasto przyszłości

Daniel Ringelstein, dyrektor planowania miejskiego w pracowni Skidmore Owings & Merrill: – Zamiast zgłaszać daleko idące propozycje, które rzadko doczekują się pełnej realizacji, powinniśmy spojrzeć na miasta jako naturalne, ekosystemy miejskie, które można przystosować i dostroić do szybko zachodzącej zmiany. Pomimo pandemii miasta w dalszym ciągu służą milionom osób jako miejsce, w którym mogą mieszkać, pracować, odpoczywać i zaspokajać codzienne potrzeby oraz korzystać z kontaktów społecznych. Miasta jeszcze nigdy nie były tak potrzebne jak teraz.

Eksperci, wśród których znaleźli się Daniel Ringelstein (Skidmore, Owings & Merrill), Lina Liakou (Global Resilient Cities Network), Nicklas Lindberg (Echo Investment) i Jolanta Nowakowska-Zimoch (Greenberg Traurig), byli zgodni, że pandemia COVID-19 unaoczniła słabości miast, które – jak zaznaczyli – powinny być lepiej przygotowane na zmiany i stać się bardziej ludzkie. Mówili także o przewartościowaniu roli interakcji społecznych i więzi człowieka z przyrodą, która ujawniła się w trakcie kwarantanny. Ich zdaniem izolacja i kryzys zdrowotny powinny w przyszłości doprowadzić do zmniejszenia zagęszczenia pracowników w biurze przy jednoczesnym wzroście liczby przestrzeni spotkań na świeżym powietrzu.

Jak przygotować się na zmianę klimatu?

Paneliści Billy Grayson (Urban Land Institute), Gideon Maasland (MVRDV), Andrei Ivan (Skanska) i Mateusz Grabiec (Baker McKenzie) dostrzegają potrzebę szukania długofalowych rozwiązań problemu zmiany klimatu, które ograniczyłyby bezpośrednie zagrożenia, takie jak ekstremalne warunki pogodowe czy obecna pandemia. Eksperci mówili o rosnącym zainteresowaniu tą kwestią wśród inwestorów, którzy coraz częściej chcieliby budować swój portfel nieruchomości z uwzględnieniem odporności na zagrożenia klimatyczne. Na to zapotrzebowanie odpowiadają już architekci i deweloperzy, opracowując coraz więcej nowoczesnych projektów opartych na koncepcjach zrównoważonego rozwoju i neutralności węglowej jako niezbędnych punktach odniesienia na przyszłość.

– Budujemy coś namacalnego, często na całe pokolenia. Jednak istota wartości, które wnosimy do społeczeństwa, daleko wykracza poza fizyczne miejsca, które tworzymy. Jeśli chodzi o klimat, nasza branża odpowiada za 40% emisji związanych z energią na całym świecie. Mamy ogromną rolę do odegrania w walce ze zmianą klimatu, w związku z czym planujemy osiągnąć neutralność węglową do 2045 roku – powiedział Andrei Ivan, dyrektor Skanska ds. zrównoważonego rozwoju i innowacji.

Zrównoważony rozwój a inwestycje

Zazwyczaj firmy mówią o zrównoważonym rozwoju, w żaden sposób go nie mierząc. Ze względu na postępujące zmiany środowiska ten stan rzeczy wkrótce się zmieni. Dla inwestorów, deweloperów, najemców i pracowników coraz ważniejsze staje się gromadzenie wymiernych danych dotyczących funkcjonowania budynków i zwiększanie ich wydajności. Prelegenci Lee Timmins (Hines), Martin Barry (reSITE), Paweł Dębowski (Dentons) i Piotr Mirowski (Colliers International) stwierdzili także, że pandemia wpływa na rentowność rynku nieruchomości i stwarza okazję do opracowania nowych strategii w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Lee Timmins, prezes Hines w regionie Eurazji: – Zrównoważony rozwój to nie jeden program czy inicjatywa, a rezultat wielu różnych działań w ramach naszej firmy. Jesteśmy przekonani, że nasz nacisk na zrównoważony rozwój pomaga nam lepiej zarządzać aktywami, pozwalając zwiększyć zaangażowanie w optymalizację działania budynków i zmniejszenie zużycia mediów.

Dobro przyszłych pokoleń

Urbaniści, architekci i specjaliści rynku nieruchomości szukają rozsądnych i innowacyjnych rozwiązań, które pogodziłyby konieczność zachowywania bezpiecznej odległości między ludźmi z dbałością o ich zdrowie i dobre samopoczucie. Eksperci Dan Burden (Blue Zones), Marnix Galle (Immobel), Mette Skjold (SLA) i Justyna Bauta-Szostak (MDDP) uważają, że odpowiedzią może być podejście w większym stopniu oparte na przyrodzie. Środowisko „wyhodowane” uzupełniałoby środowisko zbudowane, pomagając w stworzeniu zdrowego ekosystemu miejskiego. Chyba każdy wolałby mieszkać w metropolii, która funkcjonuje podobnie do bujnego lasu.

– Urbanistyka i nieruchomości albo sprzyja zdrowym zachowaniom albo wręcz przeciwnie. Im więcej miejsc w naszej okolicy, do których możemy dotrzeć pieszo lub rowerem, tym szczuplejsi i zdrowsi się stajemy. Zauważyliśmy, że jedyne miejsca na świecie, w których stan zdrowia mieszkańców uległ trwałej poprawie, przeszły długofalowe zmiany w tzw. środowisku zbudowanym – powiedział Dan Burden, dyrektor Blue Zones ds. innowacji i inspiracji.

Masowa cyfryzacja

Prelegenci Sara Anzinger (Measurabl), Roelof Opperman (Fifth Wall), Raimund Paetzmann (Zalando SE), Jeroen van der Toolen (Ghelamco) i Soren Rodian Olsen (Cushman & Wakefield) twierdzą, że pandemia przyspieszyła edukację techniczną decydentów i użytkowników końcowych. Panuje zgodne przekonanie, że dane, proptech i innowacyjne pomysły mogą ulepszyć branżę nieruchomości i ułatwić życie, korzystnie wpływając na zdrowie i samopoczucie. Jednak wprowadzenie rozwiązań bezdotykowych i nowoczesnych systemów kontroli dostępu w budynkach stanowi duże wyzwanie w starszych obiektach, gdzie przygotowanie do „nowej rzeczywistości” może okazać się trudniejsze i bardziej kosztowne.

Roelof Opperman, dyrektor zarządzający Fifth Wall: – Po wybuchu pandemii część firm i inwestorów dostosowała się do początkowego wstrząsu. Najpierw zaczęto zastanawiać się, które z doraźnych rozwiązań technicznych pozwolą nam wyjść z kryzysu, a następnie jakie zmiany będą konieczne w dłuższej perspektywie. Naszym zdaniem obecny kryzys COVID-19 nie tyle przyniósł zmiany, co przyspieszył pewne trendy i procesy.

Cały cykl webinarów z tegorocznej wirtualnej konferencji ULI Poland będzie można obejrzeć w Internecie na międzynarodowej platformie „Knowledge Finder”, na której członkowie ULI znajdą obszerną bibliotekę specjalistycznych materiałów.

Partnerami wydarzenia były międzynarodowe firmy i kancelarie: Greenberg Traurig, Dentons, Skanska, Colliers International, Cushman & Wakefield, Echo Investment, MDDP, Vastint i Baker McKenzie.

Źródło: ULI Poland.