Wraz z utrzymującymi się niższymi stopami procentowymi oraz spadkiem rentowności obligacji, europejskie nieruchomości niezmiennie przyciągają inwestorów, zwłaszcza w porównaniu z innymi rodzajami aktywów. Dostępność finansowania jest wysoka, a inwestorzy częściej wybierają nieruchomości logistyczne lub alternatywne, a także bardziej świadomie uwzględniają trendy związane z mobilnością oraz wpływ zmian klimatycznych na ich portfel inwestycyjny. Doceniane są przede wszystkim miasta, które charakteryzuje największa płynność i stabilność rynku. Warszawa uplasowała się na 14. miejscu wśród najlepiej rokujących 31 aglomeracji w Europie.
Już 17. edycja corocznego raportu Emerging Trends in Real Estate® Europe 2020 przygotowanego przez firmę doradczą PwC oraz Urban Land Institute bazuje na opiniach ponad 900 profesjonalistów branży nieruchomości, w tym inwestorów, deweloperów, ekspertów finansowych i doradców. Ponad dwie trzecie z nich za największe wyzwanie w nadchodzącym roku uważa rosnące koszty realizacji projektów budowlanych. Wśród głównych zagrożeń na poziomie makroekonomicznym, 81% respondentów wskazało niestabilność polityki międzynarodowej. Niemal 60% ankietowanych wykazało też zaniepokojenie sytuacją polityczną w konkretnych krajach, np. Wielkiej Brytanii czy Niemczech.
Ponadto, ponad dwie trzecie badanych zwróciło uwagę na zagrożenia środowiskowe towarzysząc rozwojowi ich biznesu, a także rosnącą presję ze strony inwestorów instytucjonalnych na wdrażanie odpowiednich inicjatyw w tym zakresie. Widoczna jest również rosnąca świadomość ryzyk związanych ze zmianami klimatycznymi – już blisko połowa respondentów uważa, że mają one wpływ na ich portfel inwestycyjny, 73% twierdzi, że ryzyko to wzrośnie w ciągu najbliższych pięciu lat.
“Rok 2019 to czas kontrastów. Z jeden strony prognozy dotyczące kondycji globalnej gospodarki pogarszają się, z drugiej – nieruchomości na całym świecie, a zwłaszcza w Europie, generują solidne zyski. Polska również przyciąga uwagę, co jest pochodną jej awansu do grona rynków rozwiniętych według FTSE Russell w 2018 roku. Do zwiększenia poziomu akceptowalnego ryzyka w 2019 roku przyczynił się powrót banków centralnych do akomodacyjnej polityki pieniężnej. Ponowne uruchomienie programu luzowania ilościowego przez EBC sprawiło, że inwestorzy znowu intensywnie poszukują źródeł dochodów, a potencjał wzrostu rentowności i dochodów z nieruchomości budzi olbrzymie zainteresowanie” – podczas polskiej premiery raportu powiedział Philip Lawlor, Managing Director Global Markets Research w FTSE Russel.
Najbardziej perspektywiczne miasta w Europie
Tegoroczny ranking najlepiej ocenianych miejsc do lokowania kapitału odzwierciedla stosunkowo ostrożne podejście inwestorów oraz ich koncentrację na stabilnych i dojrzałych rynkach. Na czele uplasował się Paryż, który w opinii ekspertów zyskuje na znaczeniu nie tylko w związku z planami relokacyjnymi niektórych firm na skutek Brexitu, ale też dzięki igrzyskom olimpijskim, które odbędą się w stolicy Francji w 2024 roku oraz kompleksowemu projektowi rozwoju całej aglomeracji, znanemu pod nazwą „The Grand Paris”. Niezależnie od zawirowań politycznych i gospodarczych, na liście nie brakuje największych miast Niemiec i Wielkiej Brytanii. Dynamika podaży i popytu sprawia, że wysoko oceniane są również Amsterdam czy Madryt.
Według nowych zasad rankingu, pozwalających na bardziej miarodajne porównywanie rynków o różnej wielkości i płynności, Warszawa uplasowała się na 14. miejscu – najwyższym spośród sklasyfikowanych miast spoza Europy Zachodniej. Szczególnie cenione są stołeczne nieruchomości biurowe oraz logistyczne.
„Nastawienie inwestorów wobec Warszawy jest pozytywne. Stołeczny rynek biurowy, co do którego część ekspertów wyrażała pewne obawy, ma się dobrze, a zapotrzebowanie na nowoczesne, dobrze zlokalizowane budynki utrzymuje się na wysokim poziomie. Widać również stały ruch na rynku inwestycji hotelowych czy prywatnych akademików. Stopy zwrotu w Warszawie są nadal satysfakcjonujące, co przyciąga inwestorów także z nowych kierunków geograficznych np. z Azji, ale także z krajów ościennych, jak Czechy czy Węgry” – komentuje Dorota Wysokińska-Kuzdra, przewodniczącą ULI Poland.
Zaciera się granica pomiędzy nieruchomościami tradycyjnymi i alternatywnymi
Na pierwszym miejscu wśród najpopularniejszych aktywów w Europie kolejny raz utrzymały się nieruchomości logistyczne, na które popyt napędza dynamiczny rozwój rynku e-commerce. Aż sześć z dziesięciu miejsc na liście zajmują też obiekty zaspokajające potrzeby mieszkaniowe różnych generacji użytkowników. W sektorze handlowym zwraca uwagę zainteresowanie nieruchomościami, których przeznaczenie może ewoluować w stronę projektów typu mixed-use, zwłaszcza w dzielnicach śródmiejskich.
„W branży rośnie liczba projektów, które dotyczą lub umożliwiają zmianę funkcji w trakcie ‘życia’ budynku. Ten trend w kolejnych latach będzie się umacniał. Zmiana przeznaczenia aktywów jest po prostu opłacalna i stanowi coraz częściej poszukiwaną opcję dla wielu inwestorów. Warto zwrócić uwagę, że dla części inwestorów alternatywne segmenty rynku nieruchomości, takie jak mieszkania studenckie, domy opieki długoterminowej, obok tradycyjnych obiektów logistycznych, stały się obszarem głównej uwagi i będą wysoce pożądanymi klasami aktywów w 2020 roku” – mówi Kinga Barchoń, partner w PwC, lider zespołu usług doradczych dla sektora nieruchomości.
Inteligentne rozwiązania i mobilność
Około 80% respondentów w badaniu ULI i PwC wskazało na szeroko rozumianą infrastrukturę komunikacyjną, w tym rozwiązania mobilne, jako kluczowy czynnik oceny potencjału danej lokalizacji podczas podejmowania decyzji inwestycyjnych. Wypożyczalnie rowerów, hulajnóg czy pojazdów elektrycznych nie tylko zmieniają tradycyjny model planowania miast i ich sieci komunikacyjnej, ale są też postrzegane jako elementy zwiększające atrakcyjność i poszerzający funkcje konkretnych projektów.
Źródło: Urban Land Institute.
