Ponad 458 tys. osób zatrudnionych w firmach skontrolowanych przez inspekcję pracy pracowało w ubiegłym roku na umowach śmieciowych. Przybywa zatrudnionych na podstawie umów innych niż o pracę. W 2012 r. tzw. umowami śmieciowymi było objętych 12,6 proc. osób pracujących w podmiotach kontrolowanych przez Państwową Inspekcję Pracy (PIP). W 2011 r. ten odsetek wynosił 10,7 proc., w 2010 r. — 10,9 proc., a w 2009 r. — 9,5 proc. — wynika z raportu PIP przedstawionego w środę sejmowej Komisji Kontroli Państwowej.
W minionym roku zakwestionowano ponad 16 proc. z ponad 37 tys. zbadanych umów cywilnoprawnych. Nieprawidłowości dotyczyły 6040 osób. Inspektorzy stwierdzili, że warunki zatrudnienia w rzeczywistości odpowiadały stosunkowi pracy. W porównaniu z 2011 r. liczba nieprawidłowych umów wzrosła o 36 proc., a 2010 r. — o 56 proc. Praca na umowach śmieciowych będzie nadal w centrum uwagi inspekcji pracy. W planie pracy PIP na lata 2013-15 przewiduje ona dalsze kontrole takiego zatrudnienia pod kątem oceny, czy nie ma ono charakteru stosunku pracy, co według danych PIP staje się coraz częstsze. Prowadzone będą zarówno kontrole planowe w wytypowanych zakładach różnych branż, jak i kontrole związane z badaniem zgłaszanych do inspekcji skarg. Weryfikacji zostaną też poddane umowy terminowe.
Według danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, w Polsce co czwarty pracownik pracuje na takiej podstawie. Reguluje je art. 25[1] kodeksu pracy. Ogranicza on dopuszczalność zawierania z pracownikiem kilku umów o pracę na czas określony na tym samym stanowisku. Przestrzeganie tego przepisu ma być szczególnie brane pod uwagę podczas kontroli PIP.
I w tym przypadku inspekcja będzie kontrolowała wytypowane przez siebie podmioty, podejmując równolegle interwencje wynikające ze skarg do PIT na zatrudnienie pracowników (i ich zwalnianie) na umowy na okres próbny, na czas określony (w tym na zastępstwo) i na czas wykonania określonej pracy. PIP szykuje też kampanię promocyjną „Zanim podejmiesz pracę”.
Jest skierowana do pracowników, w tym osób wkraczających w etap aktywności zawodowej. Inspekcja chce w ten sposób zwrócić uwagę na przestrzeganie prawa pracy przy zatrudnianiu, ze szczególnym uwzględnieniem umów cywilnoprawnych i terminowych.