Według badań przeprowadzonych wśród polskich przedsiębiorstw, 88% ankietowanych uważa, że wdrożenie narzędzi Przemysłu 4.0 zwiększa konkurencyjność ich firm na rynku. 39% respondentów przyznaje przy tym, że mimo zrozumienia korzyści płynących z działania w myśl koncepcji Przemysłu 4.0, mają trudności z wyborem odpowiednich technologii do implementacji1. Te spostrzeżenia są zbieżne z wynikami badań Deloitte („The Fourth Industrial Revolution is Here – Are You Ready?”), które wskazują, że problem związany z brakiem jasności co do wyboru technologii ma wymiar globalny.

Wiele firm produkcyjnych stoi dziś przed wyzwaniem związanym z wdrażaniem technologii Przemysłu 4.0. Wiadomo, że zmiany są niezbędne, aby zachować konkurencyjność, ale wybór odpowiednich rozwiązań bywa trudny. Rynek oferuje mnóstwo różnych technologii i dostawców, co sprawia, że potencjalni odbiorcy mogą czuć się zagubieni. Zwłaszcza, że gra toczy się o wysoką stawkę.

Zrozumieć Przemysł 4.0

Przemysł 4.0 to rewolucja technologiczna, która zmienia sposób działania firm produkcyjnych na całym świecie. Dzięki integracji zaawansowanych technologii, takich jak Internet Rzeczy (IoT), sztuczna inteligencja (AI), big data i robotyka, możliwe jest zoptymalizowanie procesów produkcyjnych na niespotykaną dotąd skalę. Każda z dostępnych technologii cechuje się odmiennymi funkcjonalnościami, co sprawia, że wybór najodpowiedniejszej staje się trudny.

– Większość innowacyjnych technologii dla branży produkcyjnej oferuje rozwiązania w wąskich, specyficznych obszarach, a ich implementacja nie zapewnia kompleksowego wsparcia, którego oczekują przedsiębiorcy. Odpowiedzią na te problemy jest inne podejście, łączące kompetencje consultingowe z wdrożeniowymi – mówi Krzysztof Fiegler, członek zarządu UIBS Teamwork, twórcy innowacyjnego systemu decyzyjnego IPOsystem, tworzącego nową klasę ADS wśród systemów informatycznych. – To właśnie kompleksowość podejścia sprawia, że wdrożenie IPOsystem zakończyło się sukcesem u tak wielu naszych klientów – podkreśla.

Kompleksowe wsparcie

IPOsystem automatyzuje procesy planowania i zarządzania produkcją. Dzięki temu możliwe jest bieżące dostosowywanie pracy zasobów na halach produkcyjnych do zmieniających się warunków. – System nie tworzy statycznych planów produkcji, które mogą szybko stać się nieaktualne. Zamiast tego dynamicznie przelicza i optymalizuje zadania produkcyjne w czasie rzeczywistym, automatycznie reagując na zmienność – wyjaśnia Radosław Świątek, Dyrektor Działu Analiz i Wdrożeń w IPOsystem. – Tym samym znacząco redukuje marnotrawstwo czasu i zasobów – dodaje.

Tradycyjne metody zarządzania produkcją, oparte o systemy planistyczne, mogą generować nawet do 40% marnotrawstwa z powodu przestojów i nieefektywności. IPOsystem eliminuje te problemy, stale optymalizując procesy produkcyjne, prowadząc do wzrostu produktywności od 10 do nawet 30% oraz redukując koszty zarządzania nawet o ponad 60%.

Autonomiczny system decyzyjny samodzielnie decyduje o kolejności wykonywania zadań. Analizuje wszystkie dostępne zlecenia i zasoby, a następnie wydaje pracownikom zadania. Autorzy IPOsystem zadbali o to, by łatwo integrował się z innymi systemami, takimi jak ERP, WMS, czy systemy zarządzania dokumentacją techniczną. Dzięki temu możliwe jest automatyczne tworzenie zleceń produkcyjnych na podstawie zamówień handlowych.

Efektywne wdrożenie

W przypadku narzędzi Przemysłu 4.0, kluczowym czynnikiem sukcesu wdrożenia jest właściwe podejście dostawcy i klienta do tego procesu. Zgodnie z raportem opracowanym w 2023 r. na zlecenie Programu Analityczno-Badawczego Fundacji Warszawski Instytut Bankowości, kluczowe znaczenie dla powodzenia wdrożenia ma wybór dostawcy rozwiązania cyfrowego2. Zespół projektowy przebadał 12 firm produkcyjnych oraz 17 firm zajmujących się dostarczaniem rozwiązań cyfrowych, w tym metodologię i efekty wdrażania IPOsystem.

Z doświadczeń zbadanych firm przemysłowych wynika m. in., że najlepsze rezultaty przynosi taka współpraca, w ramach której firma dostarczająca dane rozwiązanie potrafi wspierać klienta w procesie oceny opłacalności wdrożenia, a w kolejnym etapie zapewnia wsparcie okołowdrożeniowe nie tylko pod kątem technologicznym, lecz również procesowo-organizacyjnym. Firmy produkcyjne doceniły także tych dostawców rozwiązań cyfrowych, którzy zapewnili wsparcie szkoleniowe dla wszystkich grup pracowników w firmie – włączając zarząd i kadrę menedżerska – oraz angażowali się w proces rozszerzania wdrożeń technologicznych na kolejne obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa.

– Zrozumienie sytuacji i rzeczywistych uwarunkowań klienta umożliwia dopasowanie rozwiązania do potrzeb konkretnej organizacji i jest kluczowe dla zespołu wdrożeniowego IPOsystem – podkreśla Radosław Świątek, Dyrektor Działu Analiz i Wdrożeń w IPOsystem. – Każdorazowo badamy wartość korzyści z implementacji i określamy czas zwrotu z inwestycji jeszcze przed rozpoczęciem procesu wdrożeniowego – precyzuje.

To tylko niektóre z warunków, jakie muszą być spełnione dla efektywnego wdrożenia technologii Przemysłu 4.0. Odpowiedzialny partner, zanim zaoferuje rozwiązanie, zweryfikuje, czy przedsiębiorstwo jest odpowiednio przygotowane do realizacji takiej inwestycji. Jeśli zajdzie potrzeba, wskaże, jakie kroki należy w tym celu podjąć. Tylko takie kompleksowe podejście dostawcy pozwala firmom na właściwy wybór technologii i implementację najefektywniejszych dla nich rozwiązań. Efektem takiej współpracy będą przedsiębiorstwa elastyczne, rozwinięte technologicznie, sprawne operacyjnie i konkurencyjne biznesowo.

W ostatnich latach firmy produkcyjne w Polsce borykają się z coraz większymi kosztami pracowniczymi. Rosnące płace, inflacja oraz presja pracowników na wyższe wynagrodzenia stanowią ogromne wyzwanie dla firm, które muszą znaleźć sposoby na utrzymanie konkurencyjności na rynku. W artykule przyjrzymy się, jak firmy mogą skompensować wzrost kosztów pracowniczych poprzez zwiększenie produktywności oraz przedstawimy rozwiązanie w postaci IPOsystem, który może pomóc w osiągnięciu tego celu.

Jak wzrost kosztów pracowniczych wpływa na firmy produkcyjne?

Według danych z rynku, branża produkcyjna w Polsce odnotowuje systematyczny wzrost kosztów pracowniczych. Średnia płaca w sektorze przedsiębiorstw wzrosła w pierwszym kwartale tego roku o 12,6 proc. w porównaniu do tego samego okresu ubiegłego roku, kiedy to wzrost wyniósł 13,2 proc. Warto jednak zaznaczyć, że inflacja w tamtym czasie wynosiła 17 proc., a w pierwszym kwartale bieżącego roku 2,8 proc. Oznacza to, że podczas gdy na początku 2023 r. siła nabywcza wynagrodzeń malała, obecnie wzrasta w tempie zbliżonym do 10 proc. rocznie – najszybszym od lat 901.

– Wzrost płac oraz rosnąca inflacja to czynniki, na które przedsiębiorstwa nie mają bezpośredniego wpływu. Dlatego, aby pozostać konkurencyjnymi, firmy muszą znaleźć sposób na skompensowanie rosnących kosztów pracowniczych – zauważa Radosław Świątek, Dyrektor Działu Analiz i Wdrożeń w IPOsystem.

Klucz do sukcesu: zwiększenie produktywności

Jedynym sposobem na skuteczne zaradzenie problemowi rosnących kosztów pracowniczych jest zwiększenie produktywności. Przedsiębiorstwa muszą wykorzystać dostępne technologie i innowacje, aby pracownicy mogli w tym samym czasie wykonywać więcej zadań i osiągać lepsze wyniki. Aby zachować konkurencyjność na rynku, rozwiązania te muszą być ekonomicznie uzasadnione.

Część firm stawia na fizyczną automatyzację, obejmującą zastosowanie robotów i zaawansowanych technologii. Wdrożenie robotów w procesach produkcyjnych, które mogą pracować w trybie 24h/7, pozwala na obniżenie jednostkowego kosztu wyrobu w stosunku do tego, gdyby tę samą pracę wykonywał człowiek. Robotyzacja minimalizuje także ryzyko błędów ludzkich, co przekłada się na wyższą jakość produktów i redukcję kosztów związanych z wadliwymi partiami. Automatyzacja umożliwia również bardziej efektywne zarządzanie zasobami, optymalizując wykorzystanie surowców i energii.

Alternatywą wobec automatyzacji fizycznej jest dziś również wąska sztuczna inteligencja. – IPOsystem to innowacyjne narzędzie do zarządzania produkcją, które może radykalnie zmienić sposób zarządzania zasobami ludzkimi oraz procesami produkcyjnymi. – stwierdza Krzysztof Fiegler, członek zarządu UIBS Teamwork, twórcy rozwiązania. – System, oparty na wąskiej sztucznej inteligencji, pozwala przedsiębiorstwom lepiej wykorzystać dostępny czas pracy i obniżyć koszty zarządzania i planowania nawet o 50% – podkreśla.

Autonomiczne zarządzanie i adaptacja do zmiennych warunków to nie wszystko

Jak działa taki system? Autonomicznie przydziela zadania pracownikom na podstawie bieżących danych, eliminując potrzebę harmonogramowania. Pracownik loguje się do systemu, a ten w ciągu kilku sekund przydziela mu optymalne zadanie do wykonania. Po wykonaniu przydzielonego zadania, pracownik raportuje ten fakt w systemie, co automatycznie wywołuje obliczenie kolejnego polecenia pracy dla tego pracownika. W ten sposób system steruje pracą każdego pracownika przez cały czas jego przebywania na hali produkcyjnej.

– IPOsystem uwzględnia przy tym różnice w umiejętnościach pracowników, aktualną dostępność zasobów – zarówno maszyn, jak i pracowników, materiałów i narzędzi oraz stan i terminy zleceń produkcyjnych, co pozwala na bieżące sterowanie produkcją. Dzięki temu system może efektywnie adaptować się do zmieniających się warunków i zapewniać optymalne wykorzystanie zasobów – wyjaśnia Radosław Świątek.

Ponadto system umożliwia tworzenie symulacji, które pozwalają przewidzieć realne terminy realizacji zleceń oraz zidentyfikować wąskie gardła w procesie produkcyjnym. Dzięki temu można wcześniej reagować na potencjalne problemy z zasobami, czyniąc zarządzanie produkcją bardziej przewidywalnym.

– Wdrożenie IPOsystemu w przedsiębiorstwie prowadzi do wzrostu produktywności od 10 do nawet 30% oraz redukcję kosztów zarządzania nawet o ponad 60%. System pomaga również w osiągnięciu doskonałości operacyjnej poprzez optymalizację procesów produkcyjnych. Dzięki temu rozwiązaniu, przedsiębiorstwa mogą zredukować koszty zarządzania i planowania, jednocześnie zwiększając efektywność i produktywność swoich pracowników – konkluduje Krzysztof Fiegler.

Czy firmy są gotowe na radykalną zmianę w sposobie zarządzania produkcją?

Odpowiedź na to pytanie zależy od gotowości przedsiębiorstw do inwestowania w nowe technologie oraz ich zdolności do adaptacji w szybko zmieniającym się środowisku rynkowym. Rosnące koszty pracownicze i potrzeba utrzymania konkurencyjności sprawiają, że firmy nie mogą sobie pozwolić na wdrażanie nieskutecznych rozwiązań. Muszą szukać nowych sposobów na utrzymanie konkurencyjności i usprawniających ich działalność nie w jednym, ale wielu obszarach jednocześnie.

Z badania pt. „European Retail Banking Radar” przeprowadzonego przez Kearney wynika, że 37% interakcji konsumentów z bankami ma wyłącznie formę elektroniczną. Nie da się zaprzeczyć, że cyfryzacja sektora postępuje dynamicznie, a jego dojrzałość technologiczna niezmiennie wyróżnia się na tle innych gałęzi gospodarki. Placówki stacjonarne nadal jednak pozostają ważne dla części klientów, przede wszystkim banków spółdzielczych, które cechuje lokalny charakter i priorytetyzacja bezpośrednich kontaktów międzyludzkich. Czy sprawia to, że bankowość spółdzielcza przegrywa w wyścigu technologicznym z bankami komercyjnymi?

Branża finansowa jest wzorem do naśladowania dla innych sektorów pod kątem otwartości na cyfryzację i innowacyjności. Dojrzałość technologiczna polskich banków wyróżnia się także w skali europejskiej, co potwierdza, że cyfrowa transformacja w naszym kraju postępuje i zdecydowanie nie zwalnia. Jednak w percepcji wielu konsumentów rozwój digitalowych kanałów komunikacji i sprzedaży czy też rozwiązań bazujących na sztucznej inteligencji lub uczeniu maszynowym jest domeną bankowości komercyjnej. Banki spółdzielcze wciąż niezwykle często uchodzą za mniej rozwinięte technologicznie, a nawet są sprowadzane do poziomu placówek nieco archaicznych czy nienadążających za trendami cyfrowymi. Rzeczywistość jest jednak zgoła inna.

Z cyfryzacją za pan brat

W praktyce banki spółdzielcze już od lat podążają pewnym krokiem na ścieżce cyfryzacji. Z całą pewnością nie mogą sobie pozwolić, aby pozostać w tym obszarze daleko w tyle za bankami komercyjnymi. Mimo ich lokalnego charakteru, od którego wcale nie chcą odchodzić, chętnie wdrażają innowacyjne rozwiązania technologiczne, oferując konsumentom szeroki wachlarz nowoczesnych usług finansowych. Niezaprzeczalnie organizacje te przeszły w ostatnich latach długą drogę – od placówek odgrywających rolę okienka kasowego, do którego należało stać w kolejce, do instytucji dostępnej dla klientów 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Aktualnie różnice w tym obszarze pomiędzy segmentem spółdzielczym a komercyjnym definitywnie się zacierają, choć „rywalizacja” nie jest łatwa, a banki spółdzielcze muszą stawiać czoła licznym wyzwaniom. Do najistotniejszych należą przede wszystkim: brak wyspecjalizowanych kadr i ograniczone budżety.

Tym, co w mojej opinii utrudnia i spowalnia cyfryzację w modelu on-premise, jest niedostateczna liczba wykwalifikowanych specjalistów, zwłaszcza poza dużymi ośrodkami miejskimi. Z moich doświadczeń we współpracy z bankami-klientami Iron Mountain wynika, że tego rodzaju organizacje ostrożniej podejmują decyzje o nowych wdrożeniach. Każda inwestycja wiąże się dla nich z ryzykiem, które odczuwają dotkliwiej od komercyjnej konkurencji. Szczególnie problematyczne okazują się projekty, które wymagają przeznaczenia znacznych środków już w momencie uruchomienia. Tymczasem pewne pomysły w praktyce weryfikuje dopiero rynek, a nie każda nowa technologia znajduje zastosowanie we wszystkich bankach. Może mieć to związek m.in. z przyzwyczajeniami czy preferencjami lokalnej grupy klientów. W Iron Mountain rozumiemy wyzwania, przed którymi stoi bankowość spółdzielcza. Przy wdrożeniu każdego projektu analizujemy potrzeby klienta, a następnie proponujemy rozwiązanie adresujące indywidualne potrzeby organizacji.

Model subskrypcyjny

Nawet biorąc pod uwagę wyzwania, nie mam wątpliwości, że bankowość spółdzielcza nie pozostanie w tyle. Zakładam, że kierunkiem cyfrowego rozwoju będzie implementacja rozwiązań w modelu SaaS (Software-as-a-Service), w których opłata za usługę jest naliczana w modelu subskrypcyjnym. Pozwala to nie tylko łatwiej skalować biznes, ale również zrezygnować z danego rozwiązania, gdy niespodziewanie zmienią się okoliczności rynkowe. Model SaaS w dużej mierze przyczynił się do zwiększenia potencjału technologicznego banków spółdzielczych. Obecnie wiele z nich oferuje swoim klientom płatności BLIK, dostęp do aplikacji mobilnych, możliwość logowania do profilu zaufanego czy też składania wniosków kredytowych online. W ramach projektów realizowanych przez banki we współpracy z Iron Mountain dostrzegam również szansę na coraz częstsze wdrażanie narzędzi korzystających ze sztucznej inteligencji. Mogą one m.in. usprawnić zarządzanie obiegiem dokumentów klienta banku poprzez digitalizację papierowej dokumentacji, szybko syntetyzować dane, sygnalizować potencjalne ryzyko np. wyłudzenia kredytu i automatyzować wszelkie procesy administracyjne. W skrócie – umożliwiają optymalizację oferty, krok na drodze do banku „bez papieru”, a także wyższy standard obsługi klienta. Cyfryzacja dokumentów przekłada się jednocześnie zarówno na usprawnienie funkcjonowania placówki, jak i uwolnienie przestrzeni biurowo-operacyjnej.

Należy jednak pamiętać, że lokalność jest wyróżnikiem banków spółdzielczych, a ich klienci doceniają możliwość odwiedzenia placówki czy też bezpośredniej relacji z konsultantem. Wobec tego cyfryzacja za wszelką cenę nie zawsze przyniesie oczekiwane efekty. Ważne jest to, aby technologia nie przesłoniła relacji międzyludzkich i nie zabiła lokalnego charakteru instytucji. To właśnie on sprawia, że bank spółdzielczy jest nie tylko organizacją finansową, ale żywą częścią społeczności, w której funkcjonuje. Dlatego też uważam, że choć bankowość spółdzielcza dotrzymuje kroku komercyjnej pod kątem rozwoju technologicznego, wcale nie musi tego wyścigu wygrać, aby realizować z sukcesami swoje cele biznesowe.

Komentarz ekspercki autorstwa Krzysztofa Piątka, Business Development Managera w Iron Mountain Polska.